مشکلات لابی‌گری ایرانیان درآمریکا

نیک‌آهنگ کوثر

به دنبال برخورد قضایی آمریکا با بنیاد علوی در نیویورک، نیویورک تایمز در گزارشی به بررسی وضعیت این بنیاد و ارتباطش با ایران پرداخت. هم‌چنین کریستین ساینس مانیتور گزارش کوتاهی در این باره منتشر کرده است.

واشینگتن تایمز در گزارش اول خود، نقض مقررات لابی‌گری شورای ملی آمریکایی‌های ایرانی‌تبار، نایاک را مطرح کرد.

سال‌هاست که نایاک که توسط تریتا پارسی اداره می‌شود، تلاش می‌کند فضا را به سمتی ببرد که اختلاف میان ایران و آمریکا به حداقل برسد و حتی سال‌ها پیش عاملی شد تا جواد ظریف، نماینده سابق ایران در سازمان ملل با نمایندگان کنگره دیدار کند.

با این حال مشکل طرح‌شده علیه نایاک که هم اکنون تحت حساب‌رسی قانونی است، به‌واسطه نداشتن مجوز لابی‌گری این مؤسسه است.

بسیاری در واشینگتن با آن‌که دلایل کافی در اختیار ندارند، این سازمان را لابی جمهوری اسلامی خوانده‌اند. با این همه حتی در گزارش روزنامه واشینگتن تایمز به این نکته اشاره می‌شود که آقای پارسی از روند پیشرفت امور در ایران به‌خصوص بعد از انتخابات راضی نیست.

تلاش من برای گفت‌وگو با آقای پارسی به جایی نرسید، که البته مساله‌ی تازه‌ای نیست. با توجه به حجم تلفن‌هایی که بعد از انتشار گزارش به مسئول نایاک شده، می‌توان انتظار داشت که دست‌رسی به او سخت شود.

در طول یک هفته‌ای که در واشینگتن بودم، بارها شنیدم که قرار است گزارشی در باره عمل‌کرد نایاک منتشر شود و تقریبا همه کسانی که در حوزه ایران کار می‌کنند، پیشاپیش از انتشار این گزارش با خبر بودند.

گفته می‌شود که آقای پارسی برای اثبات شفافیت سازمانش، از بازرسی حساب و کتاب آن استقبال کرده است تا سوءتفاهم مربوط به گرفتن هرگونه کمک مالی از حکومت ایران رفع شود.

اما مساله‌ای که باعث نگرانی هواداران نایاک شده، عدم در اختیار داشتن مجوز لابی‌گری این سازمان است، و این سازمان تلاش فراوانی را جهت لابی در حوزه روابط خارجی آمریکا برای تغییر سیاست‌های ایالات متحده در قبال ایران به کار بسته است.

سال‌هاست که نایاک که توسط تریتا پارسی اداره می‌شود، تلاش می‌کند فضا را به سمتی ببرد که اختلاف میان ایران و آمریکا به حداقل برسد، اما اکنون این شبهه جدی شده که این نهاد حافظ منافع جمهوری اسلامی بوده است

هم‌چنین در مجامع پایتخت آمریکا گفته می‌شود که نایاک تلاش زیادی برای قطع بودجه‌های سازمان‌های مدافع حقوق بشر حوزه ایران به کار گرفته است.

چندی پیش وزارت خارجه، بودجه مرکز اسناد حقوق بشر ایران که در ماه‌های اخیر روی نقض حقوق بشر پس از انتخابات ریاست جمهوری متمرکز شده بود را قطع کرد.

اما بنا به گفته نویسنده مقاله، نایاک منتقدان خود را طرفداران مجاهدین خلق و یا نومحافظه‌کاران معرفی می‌کند.

این مساله می‌تواند در باره نویسنده مقاله نیز مصداق داشته باشد، هم‌چنان که ایلای لیک، نویسنده واشینگتن تایمز نیز در بعضی از مجامع به نومحافظه‌کار معروف است.

در گفت‌وگویی که با ایلای لیک داشتم او هرگونه یک‌جانبه‌نگری را رد کرد و گفت که رعایت انصاف را می‌توان در این نوشته دید. او حتی ساعت‌ها با خود تریتا پارسی حرف زده است.

از لیک پرسیدم که چرا اصلاً سراغ چنین موضوعی رفته است؟

هر روزنامه‌نگاری که با مدارک زیادی در باره نهادی در واشینگتن که دارای اهمیت زیادی هم هست روبه‌رو شود که در حوزه روابط خارجی و امنیت ملی آمریکا در قبال ایران نیز فعال است، کنجکاو خواهد بود که خط‌وربط همه چیز را پیدا کند. این گزارش پنج هفته مرا مشغول نگه داشته بود.

آیا با کسی از نایاک نیز گفت‌وگو کردید تا بخواهید طرف دیگر داستان را هم داشته باشید؟

من با تریتا پارسی بیشتر از ۵ ساعت به طور مستقیم گفت‌وگو داشتم. همین‌طور با فردی که برای انجام کارهای روابط عمومی استخدام کرده است.

من البته شانس زیادی برای گفت‌وگو با اعضای سابق نایاک نداشتم، و بعضی از ایشان مثل پتریک دیزنی با من صحبت نکردند اما درست در ساعت‌های پایانی پیش از انتشار، پاسخ‌ یکی از ایمیل‌هایمان را دادند.

شما در گزارش خود به ارتباط جان لیمبرت، دستیار جدید معاون وزیر خارجه آمریکا اشاره کرده‌اید و گفته‌اید که او به خاطر پست جدیدش در وزارت خارجه، امکان پاسخ‌گویی به شما را نداشته است. نقش او در نایاک عملاً چه بوده است؟

او در میان اعضای هیات مشاوران نایاک بوده و معمولا چنین افرادی اطلاع دقیقی از آن‌چه درون سازمان می‌گذرد ندارند.

ایلای لیک در ادامه می‌گوید:

هیچ مشکلی با اهداف این سازمان ندارد، اما از نظر حقوقی، نایاک نمی‌تواند نقش یک لابی را بازی کند و برای این کار باید ثبت قانونی آن به عنوان یک لابی انجام گیرد.

لیک می‌گوید که برای شفافیت بیشتر برای عموم و کنگره، باید دقیقاً دانست که نقش آقای پارسی چیست و با چه مجوزی فعالیت می‌کند.

نویسنده گزارش واشینگتن تایمز در ادامه در واکنش به این مسأله که آیا نایاک را لابی ایران می‌داند یا نه تأکید می‌کند که به دلیل حساسیت‌هایی، از انتشار بعضی موارد خودداری کرده‌اند.

در باره این ادعا که نایاک از ایران و یا نهادهایی حتی خصوصی در ایران وجهی دریافت کرده، هنوز هیچ سندی منتشر نشده است و در این‌باره سعی خواهیم کرد با آقای پارسی و نیز همکاران و همچنین منتقدین نایاک گفت‌وگو کنیم.

باید تأکید کرد که این سازمان مواضعی دارد که از نظر بخش عمده‌ای از ایرانیان آمریکا دارای اهمیت بسیاری است و موافقین زیادی دارد، از جمله رفع تحریم ایران و عادی سازی رابطه با آمریکا.

اما انتقادی که از سوی بعضی نشریات دست راستی علیه آقای پارسی مطرح است، این است که او حتی شهروند آمریکا نیست که بتواند از موضع آمریکایی‌های ایرانی‌تبار سخن گوید، چه وی با گرین‌کارت در آمریکا زندگی می‌کند و گذرنامه‌های ایرانی و سوئدی دارد.

بر اساس گزارش واشینگتن تایمز، آقای پارسی پیش از آمدن به آمریکا گروه مشابهی در سوئد داشت که نگاهش متوجه منافع ملی ایران بوده است.

شاید یکی از مسائلی که باعث ایجاد حساسیت‌هایی برای آقای پارسی شده، موضع ایشان نسبت به غنی‌سازی اورانیوم داخل ایران باشد که البته مطابق قوانین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، حق ایران است،

اما به‌واسطه فعالیت‌های موشکی دوربرد سپاه، و مواضع سیاسی دولت ایران نگرانی‌های زیادی را نزد اسرائیلی‌ها و کشورهای ۵+۱ باعث شده است.

اما در پایان گزارش، نقل قولی از محسن مخملباف آمده که نویسنده او را از سخنگویان غیر رسمی جنبش سبز در خارج از ایران معرفی می‌کند.

مخلمباف می‌گوید که آقای پارسی به جنبش سبز تعلق ندارد و احساس می‌کند که به‌طور مخفیانه برای جمهوری اسلامی ایران لابی می‌کرده است. این البته احساس شخصی محسن مخملباف است، نه بیشتر.