بیم و امیدهای روز قدس در اسراییل

نیک‌آهنگ کوثر

برگزاری روز قدس در آخرین جمعه‌ی ماه رمضان در ایران، نمی‌تواند برای شهروندان اسراییلی روز چندان مثبتی باشد. به خصوص بعد از صحبت‌های اخیر محمود احمدی‌نژاد رییس جمهوری ایران و تأکید مجدد بر نادرست بودن مسأله‌ی هلوکاست و زیر سؤال بردن آن. بعد از سخنان مقام‌های ایرانی اسراییلی‌ها با دقت مذاکرات ایران و کشورهای ۵+۱ را نیز دنبال می‌کنند. به همین مناسبت با آقای مئیر جاودانفر کارشناس و تحلیل‌گر سیاسی امور خاورمیانه که ایرانی‌ـ اسراییلی است و ساکن اسراییل گفت ‌و گو کردم.

آقای جاودانفر نگاه مردم اسراییل به روز قدس در طول سی سال گذشته چگونه بوده و مراسم روز قدس دیروز چه انعکاسی در اسراییل داشت؟

از شروع انقلاب روز قدس در اسراییل انعکاس بزرگی داشته است. ولی به نظر من اهمیت این روز بسیار افزایش پیدا کرد. بعد ازانتخاب آقای احمدی‌نژاد به‌عنوان رییس جمهور ایران در سال ۲۰۰۵ میلادی و بعد از انکار هلوکاست توسط ایشان، این روز برای اسراییلی‌ها مهم‌تر شد. چون این روز از طرف دولت آقای احمدی‌نژاد، از روزی که فقط ضد اسراییل بود، تبدیل شد به روزی که ایده‌ی انکار هلوکاست ترویج داده شد و از آن به بعد اهمیتی که رسانه‌های گروهی در اسراییل به این روز می‌دهند، بسیار افزایش پیدا کرد و به نظر من دیروز ما شاهد موج این انعکاسات بودیم در رسانه‌های گروهی.

به خاطر این که آقای احمدی‌نژاد دوباره هلوکاست را انکار کردند و در عین حال ما می‌بینیم که حملات لفظی از طرف دولت ایشان به اسراییل افزایش پیدا کرده است. و از یک دیدگاه دیگر هم این روز برای اسراییلی‌ه، امسال خیلی مهم بود؛ چون آن‌ها شاهد بودند که این روز برای مردم ایران و نه برای دولت ایران، تبدیل شده است به روزی علیه استبداد. استبداد نه فقط در کشورهای دیگر، بلکه در کشور خودشان!



مئیر جاودانفر، کارشناس و تحلیل‌گر سیاسی امور خاورمیانه

به همین نکته‌ای که اشاره کردید برگردیم. مردم اسراییل بعضاً دیدند که بخش عمده‌ای از مردم ایران در روز قدس عملاً شعاری علیه اسراییل ندادند و در مقابل دولت خودشان قرار گرفتند. آیا این می‌تواند عامل یک همبستگی یا همدلی بشود میان مردم اسراییل و مردم ایران؟

بله. همبستگی وجود دارد میان مردم اسراییل و مردم ایران. ولی برای دولت اسراییل مهم این است که الان در ایران چه کسی حاکم است؟ انگشت چه کسی روی موشک‌های ایرانی است و چه کسی پول تماس با حزب‌الله را می‌دهد؟ و متأسفانه مردم ایران در این تصمیم‌گیری هیچ شرکتی ندارند.

پس علی‌رغم این که مردم ایران نیت بدی به اسراییل ندارند و نیت آنها صلح میان فلسطینی‌ها و اسراییلی‌ها هست؛ ولی دیدگاه و نیت دولت ایران بسیار فرق می‌کند و برای دولت اسراییل فعلاً اولویت این است که کدام گروه بیشتر قدرت دارند و کدام گروه به اسراییل می‌توانند صدمه بزنند و این گروه آقای احمدی‌نژاد و اصول‌گرایان در ایران است. بنابراین، در حال حاضر توجه دولت اسراییل بیشتر متمرکز است به آن‌ها.

موضع‌گیری‌های اخیر دولت ایران و هم‌چنین آقای احمدی‌نژاد درباره‌ی مسائل هسته‌ای و هم‌چنین درباره‌ی اسراییل، چه تأثیری بر فضای داخل اسراییل می‌گذارد؟

تأثیر منفی می‌گذارد. چون ببینید بعد از جنگ «یوم کیپور» در سال ۱۹۷۳ که در اوایل جنگ اسراییل تقریباً شکست خورد؛ یکی از درس‌هایی که دولت و ارتش اسراییل از این جنگ گرفتند این است که نباید فقط تمرکز کرد و قدرت نظامی دشمن را سنجید؛ بلکه نیت دشمن حتا مهم‌تر است. و هنوز برای دولت اسراییل و مردم اسراییل این که دولت آقای احمدی‌نژاد قصد بدی دارد برای برنامه‌ی هسته‌ای ایران بسیار مهم است و این دیدگاه، آن‌ها را نسبت به دولت آقای احمدی‌نژاد منفی‌تر کرده است.

ولی درعین حال دراسراییل امید بیشتری وجود دارد که دولت آقای احمدی‌نژاد بیشتر منزوی شود. چون ما می‌بینیم که واکنش بین‌المللی به اظهارات ایشان بسیار منفی بوده است و می‌بینیم که درسازمان ملل متحد ایشان استقبالی را که سالهای قبل داشتند؛ امسال انتظار می‌رود که آن را دریافت نکنند. و در عین حال دولت اسراییل، مردم اسراییل و رسانه‌های گروهی کشور دیگر به مردم ایران بسیار اهمیت می‌دهند و اخبار کسانی را که می‌خواهند روابط خودشان را با کشورهای دیگر بهبود بدهند، بیشتر انعکاس می‌دهند. دیدگاه آن‌ها در درازمدت برای دولت اسراییل بسیار مفید است.

آمریکا و کشورهای ۵+۱ می‌خواهند با ایران دیدار بکنند. اما ایران گفته است که درمذاکرات صحبتی از مسائل هسته‌ای نخواهد کرد و درباره‌ی آن گفت‌ و گو نمی‌کند. این مسأله چه نتایجی می‌تواند برای اسراییل داشته باشد؛ به خصوص این که بعضی از سیاستمداران اسراییل نگاه مثبتی به برقراری رابطه میان ایران و آمریکا هم ندارند؟

مذاکرات میان آمریکا و ایران برای دولت اسراییل بسیار مفید است. بله، کسانی هستند در دولت اسراییل که نیت دولت ایران را پاک نمی‌بینند در این مذاکرات. مخصوصاً وقتی آقای احمدی‌نژاد خودشان گفتند که برنامه‌ی هسته‌ای ایران شامل دستور کار این مذاکرات نخواهد بود؛ برای این‌ها ثابت شد که امیدی وجود ندارد که راه‌ حلی از این مذاکرات برای این برنامه پیدا بشود.

ولی در این کشور کسانی هستند که واقع‌بین هستند و می‌دانند که مذاکرات از یک طرف می‌تواند موضع اسراییل را مستحکم‌تر کند؛ چون اگر دولت ایران حاضر نباشد که راجع به این برنامه مذاکره بکند، منزوی کردن دولت ایران بسیار آسان‌تر خواهد بود. و از دیدگاه دیگر این که بتوانند همبستگی در جامعه بین‌المللی به وجود بیاورند برای اعمال تحریم‌های قوی‌تری علیه دولت ایران.

این امر شاید شانس بزرگی داشته باشد در جلوگیری دولت آقای خامنه‌ای برای غنی‌سازی اورانیوم. و یک چنین پدیده‌ای باعث خواهد شد که احتمال جنگ میان ایران و اسراییل کاهش پیدا کند که این خیلی به نفع دولت اسراییل است.

و ما نباید فراموش کنیم که همیشه نباید لفظ و سؤال‌های دولت کنونی ایران را با واقعیت پیوند داد. چون همیشه هم چیزهایی که آن‌ها می‌گویند و کارهایی که آنها می‌کنند با همدیگر انطباق ندارد. همان‌طور که می‌دانیم، آقای احمدی‌نژاد قبلاً گفته بوده که اسراییل بایستی نابود بشود و اسراییل را ما هیچ‌وقت به رسمیت نمی‌شناسیم اما پارسال در اندونزی، وزیر علوم ایشان، آقای محمد مهدی زاهدی با وزیر علوم اسراییل دیدار و ملاقات کرد و عکس هم گرفتند و گفت ‌و گو کردند.

پس این شانس وجود دارد که حتا اگر آقای احمدی‌نژاد گفته است که برنامه‌ی هسته‌ای ایران شامل دستورکار مذاکرات نخواهد بود، ولی شاید دولت ایران اگر ببیند وضعیت‌اش در خطر است؛ ممکن است نه الان و شاید سال دیگر، بتواند تفکر خودش را عوض کند و این احتمال هم بنابراین وجود دارد. و این برای دولت اسراییل تا حد یک امید هست که با مذاکرات بتوان این مسئله را حل کرد.