«هیچ‌کس نمی‌تواند از حوادث دهه ۶۰ دفاع کند»

نیک آهنگ کوثر

ورود محسن رضایی، فرمانده‏ی اسبق سپاه پاسداران، به رقابت‏های انتخاباتی‏ ریاست جمهوری، بازی را تا حدی برای بعضی از تحلیل‏گران، پیچیده‏تر کرد. اما برخی معتقدند که رضایی نمی‏تواند نماینده‏ی اصول‏گرایان باشد و در عین حال، انتظار نمی‏رود تغییر زیادی در ترکیب آرا به‏وجود بیاورد.

در همین زمینه با مسعود سفیری، تحلیل‏گر و روزنامه‏نگار ساکن کالیفرنیا، گفت‏گو کرده‏ام.

فکر می‏کنم، جناح اصول‏گرا هنوز به نتیجه‏ی نهایی و قطعی نرسیده است و آقای محسن رضایی دارد یک بازی تکی و انفرادی را انجام می‏دهد و کاندیدای نهایی جناح اصول‏گرا هم نخواهد بود. حضور او، به نفع کسی هم نیست، چون رأی در سبد آقای رضایی نیست. نه از طرف اصول‏گراها و نه از طرف اصلاح‏طلب‏ها.

اصولا، آقای محسن رضایی در افکار عمومی، چهره‏ی موجه و قابل قبولی، حتی در بین یاران خود، در زمان فرماندهی سپاه پاسداران در طول جنگ هم نیست. ایشان خود را به عنوان یک مدیر موفق نشناسانده است.

با توجه به سخنرانی‏ها، بیانیه‏ها و حتی نامه‏‏نگاری‏های انجام شده در روزهای اخیر توسط کاندیداها، به نظر شما تمرکز اصلی این افراد روی چه بخشی از جامعه و روی چه طبقاتی خواهد بود؟

همه‏ی کاندیداها، علی‏رغم این که فکر می‏کنند در جاهای مشخصی رأی دارند، اما می‏دانند رأی نهایی و تعیین کننده‏ی آن‏ها، رأی طبقه‏ی متوسط شهری است که بسیار هم حجیم است.

به‏نظر می‏رسد که این طبقه، هنوز از خواب بیدار نشده است. آن‏چه که این روزها در کشور ما دارد اتفاق می‏افتد، اتفاق بسیار میمون و مبارکی است. اما فکر نمی‏کنم، هیچ‏کدام از جناح‏های سیاسی موفق شوند رأی طبقه‏ی متوسط را به‏دست بیاورند.

به دلیل این که، آن‏چه که بعد از حوادث کوی دانشگاه و آن‏چه که در سال ۸۴ اتفاق افتاد و آن‏چه که این روزها در کشور ما دارد اتفاق می‏افتد، نشان می‏دهد طبقه‏ی متوسط تصمیم گرفته با یک «نه» تاریخی، حضور خود را اثبات کند.

یعنی، به نظر شما، ممکن است اکثریت خاموش، بازهم در این انتخابات، تمایل به خاموشی داشته باشد؟

من اعتقاد دارم، ما با یک اکثریت خاموش در این انتخابات مواجه خواهیم بود. علی‏رغم این که این اکثریت خاموش، هزینه‏ی بسیار سنگینی را در بخش آزادی بیان و حتی مسایل اقتصادی، دارد می‏پردازد. اما دیگر امیدهای خود را از دست داده است.

مگر این که کسی وارد میدان می‏شد که می‏‏توانست این امیدها را نمایندگی کند. اما در چهره‏ی هیچ کدام از این کاندیداها، این امیدها دیده نمی‏شود و نمی‏توانند این مطالبات را نمایندگی کنند.

مسعود سفیری، روزنامه نگار و تحلیل گر

به نامه‏نگاری‏ها و سخنان کاندیداها در این روزها برگردیم؛ به عنوان مثال، صحبت‏های آقای محسن رضایی در مورد هولوکاست یا اشاره‏ی آقای کروبی به احسان طبری، چه نقشی را می‏تواند در جلب آرای طبقه‏ی متوسط و تحریک آن‏ها به حضور بیشتر در انتخابات ریاست جمهوری، ایفا کند؟

بحث هولوکاست یا بحث کژراهی آقای احسان طبری از حزب توده، چه نفعی می‏تواند برای طبقه‏ی حاشیه‏نشین داشته باشد؟ کاملا موضوع منتفی است.

به همین دلیل فکر می‏کنم، آقای محسن رضایی چون خواسته است حرفی زده باشد و افکار خود را از آقای احمدی‏نژاد تفکیک کند، این حرف را زده است، وگرنه، ترمیدور انقلاب در دوره‏ی فرماندهی ایشان بر سپاه پاسداران که نقش بازوی نظامی وزارت اطلاعات را بازی می‏کرد، اتفاق افتاده و حوادث هولناکی که ایشان شاید باید در قبال تاریخ، پاسخ‏گوی آن‏ها باشد.

در نامه‏نگاری میان آقای کروبی و آقای شریعتمداری، مسایل زیادی دارد رو می‏آید. این برخورد چه کمکی می‏تواند به مردم بکند؟ و نتایج مثبت آن چه می‏تواند باشد؟

تاثیر مثبت آن این است که از بخشی از تاریخ ناگفته‏ی انقلاب و این که در دهه‏ی شصت چه بر سر طبقه‏ی متوسط و سازمان‏های سیاسی آمد و منجر به فروپاشی آنان شد، سخن گفته می‏شود. هنوز هم ریسک فعالیت سیاسی در ایران بالا است.

ما هنوز هم از فعالیت سیاسی می‏هراسیم. جمهوری اسلامی در دهه‏ی شصت، با حجم وسیعی از سرکوب خود، موفق شد این طبقه و فعالیت‏های سیاسی را محدود کند.

آن‏چه که اتفاق می‏افتد، این است که حکومت و فعالان سیاسی، دست خود و میزان نقش‏شان در این حوادث را رو می‏کنند. آقای کروبی نمی‏تواند بگوید که در آن هنگام، صرفاً یک شنونده بوده. اتوریته‏ی آقای خمینی آنقدر بالا بوده که خود ایشان هم حرفی نمی‏زده و این‏ها را تایید می‏کرده است.

اگر به تبلیغات بعضی از کاندیداها، به‏خصوص آقای میرحسین موسوی، برگردیم، می‏بینیم که ستاد ایشان و خود ایشان، تمایل چندانی به باز کردن بسیاری از وقایع اتفاق افتاده در دهه‏ی شصت، ندارند. آیا توافقی نانوشته میان گروه‌های مختلف در این باره، وجود دارد؟

همه‏ی جناح‏های سیاسی بر این اتفاق نظر دارند که آن‏چه که در دهه‏ی شصت اتفاق افتاده، مسکوت گذاشته شود. به خاطر این که هیچ‏کس نمی‏تواند از آن حوادث هولناک دفاع کند، دست خود را پاک کند و یا خود را مبرا بداند.

با توجه به این که الان، ما رسانه‏ی مستقل نداریم، در غیاب مطبوعات مستقل، مطبوعات شجاع و توانمند، چنین سوال‏هایی مطرح نمی‏شود. حتی بخشی از این تاریخ و حوادث تاریخی که بسیار خونین هم هست، برای بسیاری از کسانی که الان در کشور حضور دارند و قلم می‏زنند، هنوز یک سوال بسیار بسیار مطرح است.

در عین حالی که نمی‏دانند این سوال را چگونه طرح کنند و در عین حالی که این، خط قرمز نظام هم هست. جزو مواردی است که برای نظام خط قرمز بوده است.

حتی در زمان قتل‏های زنجیره‏ای که بسیاری از مسایل افشا شد، چند حادثه افشا نشد، یکی هم حوادث دهه‏ی شصت است.

این نشان می‏دهد که همه‏ی جناح‏های سیاسی حاکم بر کشور در مورد این قضیه به توافق رسیده‏اند. نه آقای میرحسین موسوی و نه حتی آقای خاتمی و دیگران هم، هیچ‏کدام، در مورد این مسایل صحبت نمی‏کنند.