رادیو سیتی

دامن‌زدن به اختلافات از درون بدنه‌ی مدیریت سینما

امیر محمد بهرامی‌نوا: هفته‌ای که گذشت چند روز تعطیل بود و خبر حاشیه‌سازی در سینمای ایران اتفاق نیفتاد، جز انتخابات خانه‌ی سینما که هیأت مدیره‌ی دوره‌ی دوازدهم تعیین شد و مجمع عمومی خانه‌ی سینما به هیأت مدیره‌ای رأی داد که مسیر قبلی را ادامه می‌دهند. بر همین اساس محمد مهدی عسگرپور در سمتش ابقا شد و دامنه‌ی اختلاف معاونت سینمایی و خانه‌ی سینما گسترده‌تر گشت. رویداهای سینمای ایران در هفته‌ی گذشته را می‌خوانیم.

لبخندت را با خودت بیاور

امید حبیبی‌نیا: فیلم‌های ادواردز همواره نه تنها با استقبال عامه‌ی تماشاگران بلکه با نظر مساعد منتقدان نیز روبرو می‌شدند، جنی باسینگر، استاد تاریخ و مطالعات سینمایی در انستیتوی فیلم آمریکا از فیلم‌های بلیک ادواردز به‌عنوان فیلم‌هایی که می‌کوشند تا از سینما به مثابه یک رسانه تازه برای تحت تأثیر قرار دادن تماشاگر و روبرو کردن او با عواطف مختلف در طول فیلم بهره گیرد، یاد می‌کند.

اگر زنبورها بمیرند

عارف محمدی: یوسف تنها فرزند یعقوب و زهرا در منطقه‌ای کوهستانی و دورافتاده زندگی می‌کند. او که شش سال دارد، به‌تازگی کلاس اول دبستان را شروع کرده است. یوسف در اوقات بیکاری‌اش به پدرش که شغل‌اش تهیه‌ی عسل از کندوهایی است که بالای درختان مرتفع قرار دارند کمک می‌کند. یوسف شیفته‌ی پدرش است و کارهای ماهرانه‌ی او را موقع تهیه‌ی عسل با تحسین نظاره می‌کند.

«تهرون» و زندگی حاشیه‌نشین‌های شهرستانی

منصور واعظی: «تهرون» اولین فیلم سینمایی نادر تکمیل همایون که در ماه آوریل در اروپا اکران شد، جایزه‌ی جشنواره‌ی منتقدان ونیز در سال ۲۰۰۹ و جایزه‌ی هیأت داوران در جشنواره‌ی آنژه در سال ۲۰۱۰ را از آن خود کرد. این فیلم که ظاهراً در ژانر پلیسی – مافیایی ساخته شده، یک درام اجتماعی کامل و تصویری واقع‌بینانه از تهران و زندگی حاشیه‌نشین‌های شهرستانی در این کلان‌شهر است.

چگونه می‌توان فیلم مستند و کوتاه ندید؟

ناصر صفاریان: در جشنواره‌ی سینما حقیقت و فیلم کوتاه، دست گذاشتن ارشاد بر روی فیلم‌ها و کنترل مو به موی آنها باعث شد برنامه‌ای در این دو جشنواره وجود نداشته باشد، طوری‌که مثلاً در روز دوم سینما حقیقت، حتی تا نیمه‌شب قبلش هم مشخص نبود چه فیلم‌هایی به روی پرده می‌رود، و برنامه‌ها، صبح همان روز اعلام شد. در واقع راهی نبود جز این که تماشاگر جشنواره راه بیفتد برود سینما و ببیند چه چیزی نشان می‌دهند و چه چیزی دشت می‌کند.

«هنوز فیلم ایده‌آلم را نساخته‌ام»

اکبر فلاح‌زاده: وودی آلن، کارگردان آمریکایی چندی پیش هفتاد و پنج ساله شد. او ده‌ها فیلم ساخته، اما آن‌طور که خودش می‌گوید، هنوز فیلم ایده‌آلش را نساخته. یکی از دلایلی که مدام فیلم می‌سازد، ساختن فیلمی است که به گفته‌ی او یک فیلم کامل، یا فیلم همه‌ی فیلم‌ها باشد. او در پاسخ به انتقاد برخی منتقدان که او را به سوء استفاده از مشکلات مردم و زخم زبان زدن متهم می‌کنند، می‌گوید: «من زخم زبان نمی‌زنم، فقط مأیوس و بدبینم.»

تلاش برای نزدیک شدن به واقعیت

سمانه خلیلی: لرس فن تریر درباره سینمای دگما و شیوه‌ی فیلم‌سازی‌اش می‌گوید: من مخالف این هستم که فیلم را باید برای عموم ساخت. به سلیقه‌ی عام توجه‌ای ندارم. من فیلم را برای احساسات شخصی خودم و پیش از هر چیز برای خودم می‌سازم. البته وقتی موفق هستم که مخاطب من همان حس و حال خوبی را داشته باشد که من هم موقع دیدن یک فیلم خاص پیدا می‌کنم.

وقتی چاقو دسته‌ی خودش را می‌برد!

امیر محمد بهرامی‌نوا: واقعا چرا نباید ناامید بود وقتی اداره‌ی کذایی نظارت سینما با تغییر نام توهین‌آمیز یک فیلم سیاسی موافقت می‌کند؟ فیلمی که درباره‌ی اتفاقات پس از انتخابات بحث‌برانگیز ریاست جمهوری ۸۸ ساخته شد و پیش از این نام آن «اینجا غبار روشن است» بود و حالا شده است: «قلاده‌های طلا»! قضاوت درباره‌ی این اسم با شما. از همین جا می‌شود فهمید که در این سینمای هردمبیل چه می‌گذرد. پشت صحنه‌ی اخراجی‌ها هم دیدنی‌ست. یک نمونه‌ی دیگر از به مسخره گرفتن انتخابات.

ژان لوک گدار: آنکه گفت نه

اکبر فلاح‌زاده: ژان لوک گدار که به همراه اریک رومر، کلود شابرول، فرانسوا تروفو جریان موج نو در سینما را به‌وجود آورد، با فیلم‌هایش علیه تابوهای فرهنگی- سیاسی و فلسفی شورید و با فیلم «سلام بر مریم» با کلیسا هم درافتاد. روزنامه‌ی تاگس انسایگر با این هنرمند بزرگ گفت‌وگویی انجام داده و درباره‌ی موضوعاتی مانند انقلاب فرانسه، فیلم‌های تارانتینو، «فیلم سوسیالیسم» نظر او را پرسیده است. ترجمه‌ی گفت‌و‌گو تاکس انسایگر با ژان لوک گدار را می‌خوانیم.

بودن یا نبودن، مسئله این نیست

امید حبیبی نیا: ژان لوک گدار کارگردان، فیلمنامه نویس، منتقد و نظریه‌پردازِ فرانسوی- سوئیسی سینما هشتاد ساله شد، سینماگری که تاریخ سینما از او به‌عنوان انقلابی‌ترین چهره‌ی این رسانه یاد کرده است.گدار که با نقدهای خود در مشهورترین مجله‌ی نقد فیلم جهان «کایه دو سینما» کار خود را آغاز کرد، یکی از پایه‌گذاران و در واقع رهبر اصلی جنبش سینماییِ انقلابی تحت عنوان موج نو در فرانسه بود

ناله و نفرین زن و بچه مردم پشت سر منتقد

امیر محمد بهرامی‌نوا: فرج‌الله سلحشور هفته‌ی گذشته با گفته‌هایش درباره‌ی سینما خبرهای سینمایی را تحت‌الشعاع قرار داد. او گفت: «:«حالا سینما همچین چیز مهمی هم نیست که ما آن‌قدر داریم سرش دعوا می‌کنیم. خیلی از کشورها سینما ندارند، هیچ اتفاقی هم نیفتاده است.» پس از ۳۲ سال که از انقلاب می‌گذرد، یک معنای این حرف این است که هنوز سینما در کشور مشروعیت ندارد. خبرهای این هفته‌ی سینمای ایران را می‌خوانیم:

شوخی با سینما

محمد عبدی: نام روبرت رودریگوئز به شکلی با کوئنتین تارانتینو عجین شده و برای بسیاری یادآور همکاری آنها و دنباله‌روی رودریگوئز از تارانتینوست؛ با فیلمی چون دسپرادو(۱۹۹۵) که نوید فیلمساز قابل تأملی را می‌داد. اما رودریگوئز شاید پیشتر از تارانتینو به نتیجه‌ی حیرت‌انگیزی رسید که بر اساس آن ساختن فیلم جدی در ژانری که آنها استادش هستند، شاید بیش از این جواب نمی‌دهد و به تبع، راه جدیدی در پیش گرفت که دنیای او را متفاوت و متمایز از هر فیلمساز دیگری می‌کند: به هجو کشیدن ژانر.

عزیزالله بهادری و تئاتر لاله‌زار

ایرج ادیب‌زاده: در دورانی نه‏‌چندان دور، لاله‌‏زار نمادی از چالش تجدد و مدرنیته در پایتخت ایران بود؛ خیابانی که پس از سفر ناصرالدین شاه به اروپا، به تقلید و تأثیر از خیابان مشهور شانزه‏‌لیزه‏‌ی پاریس ساخته شده بود. لاله‌‏زار ۱۶ سینما و شش سالن تئاتر داشت. روزگاری پررونق برای تماشای فیلم‏‌های امریکایی، هندی و فارسی بود. در سالن‏‌های تئاتر، نمایش‏‌های پرمخاطب، با چاشنی طنز، روی صحنه می‏‌آمد و هنرپیشه‏‌های این نمایش‏‌ها، از شهرت ویژه‏‌ای برخوردار بودند.

نمایی از عنصر جنایت، ساخته‌ی دیگری از فون تریر

سمانه خلیلی: سه‌گانه‌ی (تریلوژی) «اروپا» نخستین سه‌گانه از مجموعه سه‌گانه‌های لارس فون تریر، شامل فیلم‌های عنصر جنایت (۱۹۸۴)، اپیدمیك (۱۹۸۷) و اروپا(۱۹۹۱) است. فون تریر با این فیلم‌ها توانست نام خود را در میان كارگردانان صاحب سبك دنیا ثبت كند. در مجموعه‌ای از سه گزارش با نگاه این کارگردان دانمارکی به سینمای خودش بیشتر آشنا می‌شویم.

نخستین داور ایرانی- کانادایی در اسکار تلویزیونی امی

عارف محمدی: محبوبه هنریان، تهیه‌کننده و مستندساز ایرانی - کانادایی در این دوره از اسکار تلویزیونی امی عضو هیأت داوری بخش مستند بود و در جشن اختتامیه‌ی فرش قرمز در نیویورک حضور داشت. به همین خاطر با او درباره‌ی چگونگی داوری فیلم‌ها گفت‌وگویی انجام دادم. محبوبه هنریان را باید نخستین داور ایرانی در جوایز امی دانست. نامزدهای معرفی شده از ۱۵ کشور جهان بودند و در ۲۲ نوامبر، در جشن اختتامیه‌ی فرش قرمز برندگان نهایی را اعلام کردند.

سلطان گوشت شیکاگو

اکبر فلاح‌زاده: آثار برشت در کشورهای به‌اصطلاح جهان سوم بیشتر طرفدار دارد، چون او دلش با مردم محروم بود و در جست‌وجوی راهی برای نجات آنها بود. آثار او در اروپا بیشتر مورد توجه محافل چپ دانشجویی قرار می‌گرفت. اما اینک نمایش‌هایی از او که در زمان رفاه اقتصادی کمتر مورد توجه قرار می‌‌گرفت، باز مورد اقبال عام در اروپا قرار گرفته است. «یوحنای مقدس کشتارگاه‌ها» یکی‌ از این نمایش‌هاست.

زیباشناسی سانسور و حد اختیار هنرمند

مریم منصوری در گفت‌وگو با محمد یعقوبی، نویسنده و کارگردان نمایش «نوشتن در تاریکی»: وقتی که شما وارد کشور دیگری می‌شوید و می‌بینید اختیار انجام کارهای به ظاهر کوچکی را دارید که در کشور خودتان نداشتید، تازه می‌فهمید خود اختیار است که مهم و بزرگ است. تازه احساس می‌کنید خواست بزرگی است که در کشور خودتان نمی‌توانید برآورده‌اش کنید. از شما دریغ شده! طرح این خواست‌های کوچک برای من مهم است.

ستیز بنیادگرایی با شعر

مریم منصوری: «نوشتن در تاریکی» عنوان نمایشی‌ست به‌کارگردانی و نویسندگی محمد یعقوبی که به‌تازگی اجرای آن در سالن چهارسو مجموعه تئاتر شهر تهران به پایان رسیده است. «نوشتن در تاریکی» درباره‌ی جمعی از خبرنگاران گروه فرهنگ و هنر یک روزنامه است و یکی از آن‌ها به نام نیما که در وقایع اجتماعی سال پیش به خیابان می‌رود و عکسی می‌گیرد و... گرفتار می‌شود. با محمد یعقوبی گفت و گویی کرده‌ام در دو بخش. بخش نخست آن را می‌خوانید:

سینماتک انتاریو با جعفر پناهی و مجموعه آثارش

عارف محمدی: سینماتک انتاریو که کانونی است وابسته به جشنواره‌ی جهانی فیلم تورنتو بخش ویژه‌ای را تحت عنوان مروری بر آثار جعفر پناهی برگزار خواهد کرد. این برنامه روز دوم دسامبر با نمایش مستند کوتاه «آکاردئون» آخرین ساخته‌ی پناهی شروع می‌شود و با فیلم «آفساید» آخرین اثر بلند این فیلمساز به پایان می‌رسد. به این مناسبت با آندره آ پیکارد، برنامه‌ریز سینماتک انتاریو گفت‌وگو کرده‌ام.

فیلمی در ستایش عشق

اکبر فلاح‌زاده: فیلم «از انسان‌ها و خدایان» در ستایش دین نیست، بلکه در نکوهش دولت است. با دنیوی شدن دین و دخالت دولت در دین، دین مادی و ابزار حکومت می‌شود. دین با رفتار دولتی دیگر قادر نخواهد بود بین انسان‌ها رابطه‌ای صلح‌آمیز برقرار کند.این فیلم نشان می‌دهد که امید به آرامش و صلح چقدر زیاد، و شانس تحقق آن در دنیای واقعی چقدر کم است.