شادی صدر: حذف دو ماده، پیروزی همه ماست

مریم محمدی

در ایران، مجلس شورای اسلامی در جلسه‌ی علنی امروز خود، سه لایحه حمایت از خانواده، جرایم رایانه‌ای و قانون مجازات اسلامی را تصویب کرد. کلیات لایحه حمایت از خانواده پس از حذف دو ماده‌ی جنجال‌برانگیز آن از سوی نمایندگان به تصویب رسید.

طی چند هفته‌ی گذشته، تارنماها و نهادهای مدافع حقوق زنان به همراه بیش از سه هزار نفر از کنش‌گران مدنی، سیاسی و فرهنگی از طیف‌های گوناگون در داخل و خارج از ایران با امضای بیانیه‌ای، مخالفت خودشان را با این لایحه ابراز کرده بودند. در این زمینه با شادی صدر، وکیل و فعال حقوق زنان گفت و گو کردم.

ماده ۲۳ ماده‌ای بود که بیشترین بحث را در خودش داشت و اعتراضات زیادی را برانگیخت به دلیل این‌که این ماده به چند همسری و تعدد زوجات مربوط می‌شد که شرایط بسیار آسانی برای مردان پیش‌بینی کرده بود.

اگر یک مرد ثابت می‌کرد که تمکن مالی دارد و تعهدی به اجرای عدالت می‌داد، می‌توانست همسر دوم و سوم و چهارم، اختیار کند.

ماده ۲۵ در مورد مالیات بر مهریه بود. اگر مهریه از یک سقفی به بالا تعیین می‌شد، زن موظف بود در همان اول ازدواج مالیات بر مهریه را بپردازد.

این دو ماده بیشترین اعتراضات را داشت و به دلیل اعتراضات خیلی زیادی که عمدتاً از سوی زنان و فعالان جنبش زنان و حتی زنان عادی به این دو ماده صورت گرفت‌، مجلس و کمیسیون قضایی این دو ماده را حذف کرد و لایحه حمایت خانواده را بدون این دو ماده در مجلس به تصویب رساند.

خانم صدر، این را یک موفقیت برای جنبش زنان ارزیابی می‌کنید یا خیر؟

قطعاً همین‌طور است. حذف دو ماده‌ای که عمده‌ی انتقادات متوجه آن بود، پیروزی همه‌ی ما هست. همه‌ی زنانی که از زمان مطرح شدن بحث لایحه حمایت خانواده مبارزه کردند تا حداقل قانونگذار از وضعیتی که الان هست به عقب بازنگردد و ما چند همسری را به رسمیت نشناسیم و تصویب نکنیم.

شادی صدر، وکیل و فعال حقوق زنان

به اصطلاح معروف شما رمز این پیروزی را در کجا یافتید؟

به نظر من مهم‌ترین نکته این بود که زنان صرف‌نظر از پیشینه‌ی سیاسی، مذهبی و یا تعلق‌شان به گروه خاصی، به میدان آمدند. گروه‌های مختلف از تهران و شهرستان و اصناف مختلف، آمدند.

در واقع با مجلس و کل سیستمی که داشت تصمیم می‌گرفت، مبارزه شد و این دیگر حرف یک نفر و دو نفر و حرف یک گروه نیست.

مخالفت و اعتراض همه‌ی زنان است. از مذهبی‌ترین زنان گرفته تا زنانی که مذهبی نبودند. از زنان شهری و پایتخت‌نشین تا زنان روستاها، این زنگ خطر بزرگی را در گوش‌شان به صدا درآورد که مساله این بار جدی‌تر از آن است که بتوانند نادیده بگیرند.

آیا می‌توان امیدوار بود، این حرکت دستاوردی داشته باشد که در خدمت حرکات بعدی برای مطالبات دیگر زنان در بیاید؟

دستاوردهای زیادی در پی داشت و ما هنوز در پی تحلیل این دستاورد به سر می‌بریم. جریان و وقایع آن‌قدر تند پیشرفته است که شاید یک مقدار سخت باشد ولی مهم‌ترین دستاورد آن این بود، که همه یاد گرفتیم اگر صرف‌نظر از اختلاف‌های خود و تفاوت‌هایی که با هم داریم، در مواقع بحرانی کنار هم بایستیم، نتیجه می‌گیریم.

در گزارشاتی که ما تهیه می‌کردیم، به نظر می‌آمد مردانی که در مجلس بودند، بیشتر از زنان با شما سر این قانون همراهی داشتند. آیا این‌طور است؟

حداقل ظاهر داستان این بود، یعنی روز ۵ شهریور که ما به همراه حدود ۱۰۰ نفر از زنان به مجلس رفتیم، ۵۰ نماینده مرد حاضر شدند که حرف ما را گوش دهند و بسیاری از مردان آن‌جا مثل ما مخالف لایحه و موافق حذف ماده ۲۳ بودند. متاسفانه همان‌طور که در گزارشات منعکس شد، نمایندگان زن حاضر به دیدن ما نشدند.

کلیات این لایحه تصویب شده است. شما توانستید بندی را که خیلی به آن معترض بودید حذف کنید. در مورد مواد دیگر لایحه اعتراضی ندارید؟

به نظر من سایر مواد لایحه هم دارای اشکالات متعددی است، یعنی حداقل ۱۵ ماده این لایحه باید اصلاح شود و تصویب آن به حفظ حقوق منافع زنان خواهد بود. امیدواریم بتوانیم از فرصتی که بین شور اول و دوم است و فضایی که برای شنیدن صدای زنان ایجاد شده، استفاده کنیم و بقیه نظرات‌مان را به مجلس بقبولانیم.