«انصراف خاتمی به مصلحت اصلاح‌‏طلبان و موسوی نیست»

مریم محمدی

زمانه: این گفت و گو ساعاتی پیش از اعلام رسمی آقای خاتمی مبنی بر انصراف از کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری صورت گرفته است.

در پی انتشار خبری از سوی خبرگزاری فارس و مهر، مبنی بر این‌که سید محمد خاتمی انصراف تلویحی خود از حضور در رقابت‌‏های انتخاباتی سال آینده را اعلام کرده است و به زودی به نفع میرحسین موسوی کناره‌گیری خواهد کرد، پایگاه خبری حامیان سید محمد خاتمی، هنوز این خبر را تائید نکرده‏‌اند.

با بهروز شجاعی، سردبیر سایت خبری «یاری نیوز» در‌باره‏ی آخرین وضعیت حضور یا عدم حضور سید محمد خاتمی، گفت و ‏گو کرده‏‌ام.

آقای شجاعی سایت «یاری نیوز»، سایت جوانان حامی آقای خاتمی و به سردبیری شما، تا ساعاتی پیش خبری را منتشر کرده بود، مبنی بر این‌که تا دو ساعت دیگر تصمیم نهایی آقای خاتمی اعلام می‌‏شود. الان که بیش از دو ساعت از زمان انتشار خبر شما گذشته است، تیتر خبر اول شما این است که «آقای خاتمی انصراف قطعی نداده است». ممکن است توضیح بدهید چه اتفاقاتی دارد روی می‌‏دهد؟

قرار بود بیانیه‏‌ی اعلام انصراف آقای خاتمی، حوالی ساعت چهار، پنج عصر منتشر شود. با رایزنی‌‏هایی که صورت گرفت و واکنش‌‏هایی منفی که خیلی از هواداران آقای خاتمی نشان دادند، به نظر می‌‏رسد تصمیم گرفته شده که آقای خاتمی در جلسه‏ی روحانیون مبارز شرکت کند و بعد از مشورت ایشان با دوستان مجمع روحانیون و طرح یک‌سری نکات، تصمیم نهایی را بگیرد. می‏توان گفت، هنوز تصمیم ایشان قطعی نیست که کنار برود.

شما از مخالفان انصراف آقای خاتمی هستید. ممکن است در مورد دلایلتان توضیحاتی بدهید؟

انصراف آقای خاتمی در شرایط فعلی را نه به مصلحت اصلاح‌‏طلبان می‌دانم و نه به مصلحت آقای میرحسین موسوی که آقای خاتمی به نوعی می‌‏خواهد به نفع ایشان کنار برود.

در این شرایط، فضا به گونه‏‌ای علیه آقای میرحسین موسوی رقم خواهد خورد که حتا اگر بر اساس تحلیل آقای خاتمی که می‏‌گفت ممکن است سی‏ درصد از آرای من به سمت آقای موسوی برود، اگر این انصراف در همین یکی دو روز اعلام شود، چنین نخواهد بود و در این سی ‏درصد هم شک است که به سمت آقای موسوی برود.

چرا؟ دلیل خاصی دارد؟

همه‌‏ی هواداران آقای خاتمی، مشخصاً جناب آقای مهندس موسوی را عامل انصراف آقای خاتمی می‌‏دانند.

برخی اصلاح‌‏طلبان فکر می‌‏کنند با کنار رفتن آقای خاتمی که خط قرمز اصول‌‏گراها هست، ممکن است آن‌‏ها به دولت متعادل‏‌تر یا مثلاً دولت ائتلافی که پیشنهاد آقایان، رضایی، ولایتی و قالیباف است، رأی بدهند.

ما به خاطر یک‌سری اهداف و آرمان‌‏هایی که داریم از آقای خاتمی حمایت می‌‏کنیم. او را نماد اصلاحات می‌‏دانیم و همه‌‏ی ما اصلاح‏‌طلبان، مشخصاً معتقد هستیم که نباید حتماً در قدرت حضور داشته باشیم تا بتوانیم به آن اهدافمان برسیم.

این‌که در شرایط فعلی، آقای خاتمی بخواهد کنار برود و یک دولت ائتلافی شکل بگیرد، جوابگوی خواسته‌‏های ما نخواهد بود. احترام آقای محسن رضایی و آقای لاریجانی واجب است، اما سابقه‌‏ی روشنی دارند، قطعاً دوستانی که متعلق به طیف آقای رضایی و آقای لاریجانی هستند، نمی‌‏توانند هیچ‏‌کدام از خواسته‌‏های اجتماعی اصلاح‌‏‏طلبان را برآورده کنند.

فکر می‌‏کنید، پرسش بزرگ اصلاح‏‌طلبان به طور کلی چیست و به چه چیزی باید پاسخ بدهند؟ تصمیم نهایی‌شان باید چه باشد؟

اصلاح‌‏طلبان یا باید با قدرت در صحنه حاضر شوند، چه آقای خاتمی‏، چه آقای کروبی و چه آقای میرحسین موسوی؛ کاندیدای واحدی داشته باشند. البته، روی آقای میرحسین موسوی هم بحث زیاد است، چون خود را صراحتاً اصلاح‏‌طلب نمی‌‏داند.

یا باید یک کاندیدای واحد داشته باشند و با قدرت به صحنه بیایند یا به صورت منفعل برخورد کنند. لازم نیست حتماً ازشخص یا جناحی حمایت کنند.

فکر نمی‌کنید برخورد منفعل، حاصلی مثل دور دوم انتخابات دوره‏‌‌ی نهم به بار خواهد آورد؟ که اصلاح‌‏طلب‌‏ها هم متکثر آمد‏ند و در دور دوم همه به آقای هاشمی، به هر دلیلی، رأی ندادند. در نتیجه،از دید اصلاح‏‌طلب‏ها این خطر نیست که آن وقت آقای احمدی‌‏نژاد دوباره ابقا شود؟ فکر نمی‏کنید، منفعل بودن اصلاح‏طلبان را یک‌بار در دوره‏‏‌ی نهم تجربه کرده‌‏اید؟

اصلاح‏‌طلبان در دور دوم آن انتخابات، منفعل نبودند.در آن دور، همه‌‏ی کسانی که به آقای معین رأی دادند (حداقل چهره‌های شاخص) پشت آقای رفسنجانی رفتند.

پس اگر همه‏‌ی اصلاح‌‏طلبان دور دوم به آقای هاشمی رفسنجانی رأی دادند، معنی هفده میلیون رأی آقای احمدی‏نژاد چیست؟

رأی احمدی‏نژاد و رفسنجانی را خیلی نمی‏‌شود، از جنس یک رقابت اصول‌‏گرایانه ـ اصلاح‏‌طلبانه دانست. آن رقابت، بیشتر روی یک‌سری جوسازی‏ها بود و رقابت دو جناح سیاسی نبود، بلکه رقابتی بین یک تفکر عدالت‏محورانه با تفکری معتقد به سرمایه‏داری بود.

ولی وقتی این‏بار اصلاح‏طلبان، به گفته‌‏ی شما، منفعل برخورد کنند، باقی ماندن آقای احمدی‌‏نژاد، هزینه‏‌ی بیشتری برای اصلاحات و کلاً کشور، ایجاد نمی‌کند؟

می‏گویید که ممکن است احمدی‏نژاد دوباره به قدرت برسد، از دید من، عیبی ندارد. چرا که اگر ما پشت سر یک اصول‏‌گرا بایستیم، هزینه‏‌های حمایت ما از آن چهره‌‏ی اصول‌‏گرا و یا طیف اصول‌‏گرا، مستقیماً به اصلاح‏طلبان برمی‌‏گردد، در حالی که ما هیچ سهمی در قدرت نخواهیم داشت و هیچ نفعی نخواهیم برد، باید هزینه‏‌های آن را هم بپردازیم. به نظر من کار درستی نیست.

به نظر شما، برنامه‌‏ای که «دولت ائتلافی» اعلام کرد یا حمله‌‏ا‏ی که آقای لاریجانی در پاسخ آقای احمدی‌‏نژاد انجام داد و نامه‏‌ی او را «طنز» نامید، نمی‌‏تواند تعاملی باشد که جناح راست نسبت به حرکت آقای موسوی انجام می‌‏دهد؟

تعامل که هست. هنوز زود است. باید آقای خاتمی تصمیم نهایی‌اش را بگیرد. به نظرم، حتا اگر آقای خاتمی امروز یا فردا انصراف بدهد، نمی‌‏توان گفت، ایشان حتماً و قطعاً انصراف داده است. چون تا روز ثبت نام فرصت زیادی باقی است.

در صورتی که خاتمی حضور پیدا نکند، دولت ائتلافی عرض اندام می‌کند و بحثش مطرح می‌‏شود. الان، به نظرم زود است.

منظورم این است که وعده‏‌ی برداشتن آقای احمدی‏نژاد، وعده‏‌هایی از جانب جناح راست باشد، مبنی بر حفظ مصلحت مملکت و مسایلی از این قبیل؟

اگر آقای خاتمی هم انصراف بدهد، درست به همین دلیلی است که شما می‏گویید. صحبت‌‏هایی که در جلسه‌‏ی روز یک‌شنبه داشت و در جلسات قبلی هم بحث ایشان درست همین است که آقای موسوی، علاوه بر آرای یک بخش از اصلاح‏‌طلبان، می‌‏تواند بخشی از آرای اصول‌گرایان معتدل را که حاضر نیستند به خاتمی رأی بدهند، به سمت خود جذب کند.

تحلیل آقای خاتمی هم همین است. ولی به عنوان سردبیر یا سخن‌‏گوی «یاری» معتقدم، در شرایط فعلی حتما و لزوماً نظری که آقای خاتمی دارد، نظر همه‏‏‏‌‏ی اصلاح‏طلبان نیست.