تاریخ انتشار: ۱۸ دی ۱۳۸۷ • چاپ کنید    

ممنوعیت تجارت با شرکت‌های اسرائیلی، پیامی سیاسی؟

مریم محمدی
mmohammadi@radiozamaneh.com

از نخستین روزهای حمله‏‌ی اسرائیل به ساکنان نوار غزه، در ایران اعتراضات و تظاهراتی با پشتیبانی دولت یا گاه خودجوش علیه اسرائیل و در حمایت از مردم غزه صورت گرفته است.

در برخی از این تظاهرات، خواست توقف روابط تجاری با شرکت‏‌های حامی اسرائیل و یا تحریم کالاهای اسرائیلی طرح شده است.

با وجود عدم هر نوع ارتباطی میان دولت ایران و اسرائیل، طرح این خواسته‌‏ها سوال‌برانگیز بود. اما علی‌‏رغم این ابهام، چهارشنبه‏‌ی گذشته، یازدهم دی‌ماه، مجلس شورای اسلامی در ایران، در یک طرح دو‌فوریتی، الزام دولت به حمایت همه‌‏جانبه از مردم فلسطین را مصوب و در ماده‏‌ی ششم آن دولت را موظف کرد تمهیدات لازم در جهت جلوگیری از واردات کالاها و انعقاد قرارداد با شرکت‏‌هایی که سهام‌داران اصلی آن بنگاه‏‌های صهیونیستی هستند فراهم کند.

بر اساس ماده‏ی هفتم این طرح، وزارت خارجه‏ی ایران مکلف می‏شود گزارش اجرای این قانون را هر دو هفته یک بار به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ارائه کند.

یک‌شنبه‏ی گذشته نیز شورای نگهبان تائید این مصوبه را اعلام کرد. اما سوال هم‏‌چنان باقی است که اساساً چگونه ارتباطی میان ایران و اسرائیل وجود دارد و این طرح چه میزان واقعی و تا چه حد تبلیغاتی و سیاسی است؟

این‏ها بحث‏هایی است که با دو کارشناس اقتصادی در تهران؛ آقای محمد‌رضا بهزادیان، فعال اقتصادی و رییس سابق اتاق بازرگانی تهران و ایران و دکتر پدرام سلطانی، عضو هیأت مدیره‏ی صندوق توسعه‏ی صادرات فرآورده‏های نفتی و هم‌‏چنین عضو هیأت نمایندگان اتاق‌‏‏های بازرگانی و صنایع و معادن تهران و ایران طرح کرده‌ام.

هم‏چنین در این زمینه با دو تن از فعالان بخش خصوصی در تهران، آقایان احمد منصوری، وارد‌کننده و آقای علی‏‌رضا اسقایی، مدیر یک شرکت تأسیساتی گفت و گو کرده‌‏ام.

Download it Here!

از آقای سلطانی می‏پرسم، در حوزه‏ی مسئولیت‏‌هایی که داشته‌‏اند، آیا تا کنون شاهد ارتباط تجاری میان شرکت‌‏های ایرانی با شرکت‌‏های اسرائیلی و به هر حال هرگونه ارتباط تجاری در این دو سو بوده‌‏اند یا خیر؟

تا آن‌‏جایی که اطلاع دارم، قاعدتاً خیر. از ابتدای انقلاب تا کنون، ایران رابطه‌‏ی اقتصادی مستقیم بلاواسطه با اسرائیل نداشته است.


محمد‌رضا بهزادیان، فعال اقتصادی و رییس سابق اتاق بازرگانی تهران / عکس: کارگزارن

آقای محمدرضا بهزادیان به این سوال این‌طور پاسخ می‏‌دهند:

راستش را بخواهید، از این مصوبه‌‏ای که به قانون هم تبدیل شده، متعجبم. من هم این را بیشتر یک حرکت سیاسی می‌‏دانم.

از آغاز انقلاب، ادعای دولت ایران این بوده که هیچ ارتباط اقتصادی با اسرائیل، شرکت‏‌های اسرائیلی و حتی شرکت‏‌های اسرائیلی که در آمریکا هستند، ندارند.

متقابلاً، به دلیل تحریمی که وجود دارد، آن‏ها هم از این‌که ارتباط اقتصادی با ایران داشته باشند، ملاحظه‏ دارند.

این سوال هم می‏‏تواند وجود داشته باشد که ممکن است روابط غیرمستقیمی از طریق کشورهای دیگری که با اسرائیل رابطه دارند، صورت بگیرد؟

آقای سلطانی در این باره می‌‏گویند:

بسیار بعید می‏دانم. چون از ابتدا سیاست جمهوری اسلامی، عدم ارتباط اقتصادی با اسرائیل بوده و حساسیت ویژه‌‏ای هم نسبت به آن وجود دارد.

آقای بهزادیان می‏‌گویند:

در ابتدای انقلاب، در دوره‏‌ای که سفارت آمریکا به وسیله‏‌ی دانشجویان اشغال شده بود، گفتند فلان کالا یا مثلاً این سیگارها آمریکایی است و مردم ایران هم به خاطر نشان دادن احساساتشان، خرید آن نوع کالا را تعطیل کردند و بازار آن نوع کالا در ایران عملاً دچار مشکل شد.

هم‏اکنون هم واقعاً اگر کالایی در ایران هست و وارد می‏شود که مرتبط با شرکت‏‌های اسرائیلی است یا آن‏‌ها حامی آن هستند، آقایان اعلام کنند.

اگر فکر می‏‌کنند، مردم ایران از زورگویی دولت اسرائیل به خشم آمده‌‏اند و احساساتشان به غلیان آمده، روشن به مردم اسم چنین شرکت‏هایی را اعلام کنند. مردم خودشان این کالاها را نمی‏‌خرند و احتیاجی به قانون برای جلوگیری از این کار نیست.


دکتر پدرام سلطانی، عضو هیأت نمایندگان اتاق‌‏‏های بازرگانی و صنایع و معادن تهران

پس علت تصویب چنین قانونی با چنین استحکامی چیست؟

آقای سلطانی در این باره می‏‌گویند:

تصورم این است که این طرح بیشتر جنبه‌‏ی پیام‌‏گونه‏‌ای به بقیه‏ی کشورها ـ به خصوص کشورهای مسلمان ـ برای نشان دادن قاطعیت ایران در برخورد با اسرائیل و حمایت از مردم فلسطین، دارد.

فکر می‏کنم این طرح بیشتر چنین قصدی دارد. شاید هم تأکید مجددی باشد بر این‌که دقت و احتیاط بیشتری بشود تا با شرکت‏هایی که به هر دلیلی با اسرائیل همکاری می‌‏کنند یا مبادله‏‌ی کالا انجام می‏‌دهند، هیچ‌‏گونه معامله‌‏ای انجام نشود.

آقای بهزادیان هم این حرکت را کمابیش سیاسی ارزیابی می‏کنند و در ادامه می‏‌گویند:

حداقل خواهش می‏کنیم، این شرکت را اعلام کنند تا دانش ما هم زیاد شود. بالاخره وقتی کسی در سطحی که من فعالیت می‌‏کنم، شرکت‏‌های حامی اسرائیل را در ایران نمی‏‌شناسد، حتماً از مردم عادی نمی‌‏توان توقع داشت که بشناسند.

بنابراین یا نباید وجود داشته باشد، یا این‌که پیچیدگی خیلی زیادی در این موضوع حمایت وجود دارد، یا شاید منظورشان شرکت‌‏هایی است که مالکین‏ یهودی دارند.

اگر مسأله‏ی مالکیت‌‏های یهودی طرح باشد، یهودی‏‌های ایرانی در بسیاری عرصه‏‌ها، مثلاً در بازار ارز و صرافی ایران فعالیت می‏‌کنند. آیا ممکن نیست چنین مسأله‌‏ای متوجه این‌گونه افراد باشد؟

دنیای امروز، دنیای آزادی مذاهب است. در قانون اساسی جمهوری اسلامی (که امیدواریم دولت‏‌مردان به آن پایبند باشند) هم این آزادی مذهب وجود دارد و حتی برای یهودیان در مجلس کرسی داریم.

تعداد زیادی از تجار و کسانی که در ایران امروز فعالیت اقتصادی دارند، از هم‌‏وطنان محترم یهودی هستند. فکر نمی‌‏کنم، مقصد این مصوبه چنین باشد.

اگر هم چنین چیزی باشد، قاعدتاً خلاف قانون اساسی است و شورای نگهبان حق تصویب آن را ندارد. اگر بخواهد چنین تبعیض دینی اجرا بشود، قاعدتاً مردم نخواهند پذیرفت. به همین دلیل تصور نمی‏کنم.


به سراغ دو تن از کارگزاران بخش خصوصی در تهران می‏روم. آقای احمد منصوری، بازرگان و واردکننده در این باره می‌گویند:

فکر می‏کنم، نه کسی جرأتش را دارد و نه خود شرکت‏‌های اسرائیلی تمایل داشته باشند که مستقیم در ایران کار کنند.

اما از آن‌جا که بزرگ‌‏ترین سهام‌‏دارن بسیاری شرکت‏‌های بزرگ دنیا، یهودیان هستند، این ظن را برای اقلیت راست و تندروی ما ایجاد می‏‌کند که چون این‏‌ها یهودی هستند، حامی اسرائیل هم هستند.

به عنوان مثال، شرکت نستله (‌nestle‌) هیچ رابطه‏ای با کشور اسرائیل ندارد. ولی یکی، دو بار کیهان مطلبی در این مورد نوشت و شایع شد که این شرکت حامی صهیونیست‏ است. عده‏ای هم به دفتر نمایندگی این شرکت در تهران حمله کردند.

ولی این‌طور نیست که به ‏‏طور مشخص در بازار شرکتی باشد که حتی به طور غیر مستقیم با اسرائیل در ارتباط باشد. این‏‌ها را خود جناح راست می‌‏داند.

بعضی‏ وقت‏‌ها دید‏ه‌‏ام که روی رقابت‏‌های تجاری، وقتی بخواهند شرکتی را محدود و غیرفعال کنند و برایش مشکل ایجاد کنند، با اسپری روی در و دیوار می‏نویسند که فلان کالا از اسرائیل است، مال صهیونیست‌ها است، نخرید.

حتی شنید‏ه‏‌ام در نمازجمعه پلاکاردی پخش کرده‏‌اند که فلان شرکت (اسم شرکت را ترجیح می‏دهم نگویم) حامی صهیونیست است. در حالی که این شرکت از اروپای شمالی، سمت فنلاند، می‌‏آید و هیچ ربطی هم به اسرائیل ندارد.

حال ممکن است سرمایه‌‏گذار شرکت یا سهام‌‏دار عمده‌‏اش شخصی یهودی باشد که به نظر من نمی‌‏تواند نشان‌‏دهنده‏ی رابطه‌‏ی مستقیم یا غیرمستقیمی با اسرائیل باشد.

با چنین تجربیاتی، فکر نمی‏‌کنید همین قانون باعث ایجاد مشکلاتی برای بعضی یهودیان ایرانی که در رشته‏‌های مختلف اقتصادی در بازار فعالیت می‌‏کنند، بشود؟

آنان همیشه خود را در اقلیت سختی حس می‏‌کنند و این مشکل را دارند. اما این‌که بخواهند بریزند، اموالشان را مصادره کنند یا محدودیت‏‌های بیشتری را برایشان به‏وجود بیاورند، نه، این‌‏طور نیست.

فکر می‌‏کنم بیشتر یک بحث سیاسی، اقتصادی است که می‏‌خواهند برخی از شرکت‏‌ها را در اثر رقابت‌‏هایی که در بازار وجود دارد، دچار مشکل کنند.

با انگی که نه صحت و نه سقم آن می‌‏تواند ثابت شود، این کار را انجام می‌‏دهند. فکر نمی‌‏کنم برای اشخاصی که کلیمی باشند، مشکلی ایجاد کنند.

آقای علیرضا اسقایی، مدیر یک شرکت تأسیساتی، در این باره می‏‌گویند:

حدود ۲۸ سال است که کار می‏کنم که ۱۰ـ ۱۲ سال از آن را مسئول یک شرکت هستم. تا آن‌‏جایی که می‌‏دانم چنین ارتباطی وجود ندارد که شرکت‏‌هایی با اسرائیل در ارتباط باشند و از طرفی هم با ما ارتباط داشته باشند.

این‏‌ها به خیال خودشان می‏‌خواهند چنین مصوباتی را داشته باشند تا در جامعه‏‌ی جهانی نشان دهند حامی فلسطین هستند.

این را یک حرکت صرفاً سیاسی که پایه‌‏های اقتصادی ندارد، ارزیابی می‏کنید؟

فکر می‏‌کنم و مطمئن هستم که همین‌‏طور است. چون با تصویب چنین مصوبه‏‌ای هم خودشان را حامی فلسطین نشان می‌‏دهند و هم خوراکی برای تبلیغات داخلی درست می‌‏کنند که مردم دوباره دور و برشان جمع شوند.

Share/Save/Bookmark

در همین رابطه:
تعلیق فعالیت شرکت‌های مرتبط با اسرائیل
الزام دولت ایران به تحریم شرکت‌های حامی اسرائیل

نظرهای خوانندگان

من تعجب می کنم ازین دوستان کارشناس!
من ساکن کشوری اروپایی هستم و با حکومت ایران هم مخالفم;
اولا بحث تحریم برخی کالاها به استناد اسراییلی یا صهیونیستی بودن اینجا هم در مجامع اسلامی مطرحه از جمله نستله یا نوکیا
ثانیاصهیونیست مفهومی وسیع تر از اسراییل هست

-- یحیی ، Jan 8, 2009

غرب همیشه منافع صیهونیسم را تأمین کرده
حتی موقعی که بر علیه منافع آن کشور است.
این به این علت است که صیهونیست ها از
لحاظ اقتصادی مرتبه بالاتری را داردند که بیشتر از طریق غارت منافع آفریقا و آسیا بدست آمده است. علت دیگر اینست که این گروه در کشورهای عمده ساکن هستند و اقتصاد آن کشور تحت نفوذ این متمولین صیهونیست قرار میگیرد. درضمن صیهونیستها بسیار در سیاست فعال بوده و سیاستهای کشور را بنفع
خود کنترل میکنند. بنابراین لازم است که ریشه اقتصادی این گروه مورد هدف قرارگیرد و این کنترل شکسته شود.

-- بدون نام ، Jan 9, 2009

نظر بدهید

(نظر شما پس از تایید دبیر وب‌سایت منتشر می‌شود.)
-لطفا به زبان فارسی کامنت بگذارید.
برای نوشتن به زبان فارسی می توانید از ادیتور زمانه استفاده کنید.
-کامنتهایی که حاوی اتهام، توهین و یا حمله شخصی باشد هرز محسوب می شود و منتشر نخواهد شد.


(نشانی ایمیل‌تان نزد ما مانده، منتشر نمی‌شود)