کاربران کامپیوتر در خدمت کره‌ی زمین

بیژن روحانی

برای نخستین‌بار کاربران کامپیوترهای شخصی قادر خواهند بود تاثیر تغییرات آب و هوایی را بر اقلیم منطقه‌ی خود تجزیه و تحلیل کنند. از امروز هرکس که به یک کامپیوتر شخصی و اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند بخشی از پروژه‌ی بزرگی باشد که هدف آن تحقیق در مورد تغییرات آب و هوایی در کره‌ی زمین است. این پروژه‌ی پیشرو باید به این پرسش بحث‌برانگیز پاسخ دهد که بر اثر گرم شدن کره‌ی زمین، بلاهای طبیعی چه میزان بیشتر رخ خواهند داد؟

کامپیوترهای شخصی مشارکت‌کنندگان در این پژوهش بزرگ علمی، به انجام یک شبیه‌سازی از تغییرات آب و هوایی کره‌ی زمین کمک خواهند کرد و به این وسیله می‌توان تخمین زد دوره‌ی بازگشت موج‌های گرمایی، سیل‌های بزرگ و طوفان‌های ویران‌گر در دهه‌های آینده چگونه است. این پژوهش هم‌چنین قرار است به این پرسش پاسخ دهد که گناه این تغییرات ناخوشایند چقدر بر عهده‌ی گازهای گلخانه‌ای ناشی از فعالیت‌های صنعتی انسان‌هاست.

این پروژه‌ی جدید که Weatherathome.net نام دارد به کمک پروژه‌ی بزرگ‌تری آمده که قرار است دقت شبیه‌سازی‌های تغییرات آب و هوایی را تا سال ۲۱۰۰ مشخص کند. در انجام این پژوهش علمی، پژوهشگرانی از مرکز هواشناسی هادلی در بریتانیا مشارکت دارند، اما مراکز پژوهشی دیگری از جمله دانشگاه آکسفورد، موسسه‌ی تحقیقات در مورد تغییرات آب و هوایی در ایالت اورگن در آمریکا، دانشگاه کیپ تاون در آفریقای جنوبی و چند مرکز دانشگاهی دیگر در آن دخیل هستند.

با نصب این برنامه، کاربران اینترنت در پیش‌بینی‌‌های اقلیمی مشارکت می‌کنند.

در این پروژه‌ی کاربران کامپیوتر و اینترنت، توافق می‌کنند تا کامپیوتر خود را به هنگام روشن بودن در طول شبانه‌روز در اختیار این پژوهش بگذارند. با این توافق، یک برنامه‌ی شبیه‌سازی شده از طریق اینترنت روی کامپیوتر کاربران خانگی نصب و به هنگام روشن بودن کامپیوتر اجرا می‌شود و نتایج آن را خود به خود به پایگاه اصلی ارسال می‌کند.

شبیه‌سازی آب و هوای نقاط مختلف کره‌ی زمین نیازمند یک پردازش‌گر بسیار بزرگ است، اما به این ترتیب و با مشارکت مردم از نقاط مختلف جهان و در اختیار گذاشتن کامپیوترهای شخصی‌شان، تعداد بسیار زیادی پردازش‌گر کوچک نتایج خود را به مرکز اصلی ارسال خواهند کرد. به گفته‌ی مدیران پروژه، این برنامه به هنگام اجرا شدن تاثیری روی سایر فعالیت‌های کامپیوتر شخصی نخواهد گذاشت. به این ترتیب علاوه بر صرفه‌جویی در بودجه‌های تحقیقاتی و دانشگاهی، نیازی به خرید یک ابر کامپیوتر بسیار بزرگ و اختصاص مکانی ویژه به آن نیست.

نکته‌ی مهم در خصوص این پروژه آن است که برای نخستین‌بار از مدل‌های محلی و منطقه‌ای برای پیش‌بینی تغییرات آب و هوایی استفاده می‌کند و به این ترتیب قادر است پیش‌بینی واقع‌بینانه‌تری از این تغییرات به دست دهد. در مدل‌های جهانی پیش‌بینی تغییرات آب و هوایی کره‌ی زمین به مناطقی به وسعت ۱۵۰ کیلومتر مربع تقسیم‌بندی می‌شود، اما در مدل‌های منطقه‌ای این تقسیم‌بندی‌های کوچک‌تر و در حدود ۵۰ یا حتی ۲۵ کیلومتر مربع است. بنابراین اطلاعات دقیق‌تر و جزئی‌تری از هر منطقه‌ی جغرافیایی مورد تجزیه و تحلیل و پردازش قرار می‌گیرد.

تصویری از صفحه‌ی نرم‌افزار کامپیوتری در حال انجام پردازش

تصویر در اندازه‌ی بزرگ

تغییرات آب و هوایی و پاسخ ما به آنها اکنون جزو مهم‌ترین مقولات جهانی هستند. تغییرات آب و هوایی می‌تواند بر نحوه‌ی زندگی ما در آینده، میزان تولید غذا و محصولات کشاورزی، منابع آبی، اکوسیستم، مصرف انرژی و بسیاری موارد دیگر تاثیر بگذارد. برخی تحقیقات اخیر نشان داده است آب و هوای زمین در طول سده‌ی حاضر بازهم گرم‌تر خواهد شد. بسیاری بر این اعتقاد هستند که مقصر اصلی گرم شدن آب و هوای زمین و زیاد شدن بلاهای طبیعی از قبیل سیل و طوفان و خشکسالی، گازهای گلخانه‌ای است که انسان به دلیل فعالیت‌های گسترده‌ی خود تولید می‌کند، اما از سوی دیگر برخی از صاحب‌نظران به‌طور جدی با این نتیجه‌گیری مخالفند.

برای یافتن پاسخی به این پرسش جدال برانگیز، قرار است اطلاعات و داده‌هایی از پنجاه‌سال پیش تاکنون مورد بررسی قرار گیرند و مدلی ساخته شود که در آن فعالیت‌های صنعتی انسان وجود ندارد و به این ترتیب راه برای مقایسه‌ی وضعیت اقلیمی جهان در حالتی که فعالیت‌های صنعتی وجود نداشته با وضعیت کنونی هموار می‌شود. به این ترتیب می‌توان درک کرد چه میزان از این تغییرات ناخوشایند محصول فعالیت‌های انسانی است. پاسخ به این سئوال می‌تواند راهگشای اقدامات قانونی موثرتری در سطح جهانی باشد.

در مرحله‌ی اول این تحقیق قرار است کاربرانی که در اروپا، جنوب آفریقا و غرب آمریکا زندگی می‌کنند در این پروژه شرکت کنند تا الگوهای تغییرات آب و هوایی در این مناطق با دقت و جزییات فراوان شبیه‌سازی شود.

بنابراین نتایج این تحقیقات هرچه باشد به تصمیم‌گیری‌های آینده‌ی بشری کمک خواهد کرد و درک او را از تغییرات آب و هوایی و بلاهای طبیعی وابسته به آن افزایش خواهد داد. به این وسیله می‌توان از خسارات بیشتر به انسان و محیط زیست جلوگیری کرد. نتایج این تحقیق گسترده می‌تواند به سیاستمداران، رهبران و مدیران دید بهتری از تغییرات آب و هوایی و خطرات آن برای زیستگاه مشترک بشری بدهد. در نهایت قرار است این پژوهش بزرگ به انسان کمک کند تا برای حفط حیات خود و زیست‌بومش در آینده، تصمیم‌های درست‌تری اتخاذ کند.