تاریخ انتشار: ۳۰ خرداد ۱۳۸۷ • چاپ کنید    

ایران یعنی زبان فارسی

مهدی خلجی متولد ۱۳۵۲ قم، روزنامه‌نگار، نویسنده، مترجم و تحلیل‌گر سیاسی است. مهدی در شهر قم در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمده. در نوجوانی در رشته علوم انسانی تحصیل کرده و از شاگردان حسنعلی منتظری، وحید خراسانی و جواد تبریزی بوده است.

او سپس مدتی به عنوان دانشجوی آزاد در کلاس‌های عبدالکریم سروش و بابک احمدی شرکت کرده است. در این دوره مهدی خلجی پس از ۱۴ سال تحصیل در قم و اتمام درس خارج فقه به دانشگاه تربیت مدرس رفته و به تحصیل فلسفه پرداخته و سپس در سال ۱۳۷۹ برای تحصیل در رشته الهیات راهی دانشگاه سوربن شده است.

مهدی خلجی روزنامه‌نگاری را با انتشار مطالبی درباره فقه اسلامی در روزنامه‌هایی نظیر اطلاعات شروع کرده. از سال ۷۲ به عنوان نویسنده در نشریه کیان فعالیت داشته و مقالاتی در زمینه روشنفکری معاصر عربی و نقد بنیادگرایی انتشار داده. خلجی از سال ۷۷ به روزنامه انتخاب پیوسته و در سال ۷۸ از این روزنامه جدا شد و یک سال بعد پس از ۹ ماه بیکاری راهی فرانسه شده تا در رشته الهیات شیعه تحصیلاتش را پیگیری کند.

وی مدتی با رادیو فردا، بخش فارسی رادیو بی‌بی‌سی و رادیو زمانه همکاری داشته. اما از آن دسته آدم‌هایی است که در ذهن‌شان فایل‌بندی و دسته‌بندی دارند و به موقع لزوم فایل را باز می‌کنند و درباره آن به دقت حرف می‌زنند با حضور ذهنی بسیار قوی.

من مهدی خلجی را از سال ۲۰۰۳ می‌شناسم، یعنی زمانی که در رادیو فردا کار می‌کرد. ما دیدارهایی در برلین و پراگ داشتیم. حاصل این دیدارها رمان ناتنی بود. مهدی خلجی رمان ناتنی را نوشت و من در نشر گردون انتشار دادم. مدتی است از او بی‌خبرم. فقط می‌دانم در موسسه مطالعات استراتژیک واشنگتن فعالیت می‌کند.

Download it Here!


مهدی خلجی

آقای مهدی خلجی ایران یعنی چه؟

ایران می‌تواند تعریف‌های مختلف داشته باشد. برای من ایران یعنی زبان فارسی. برای من ایران همیشه زبان فارسی بوده، به دلیل اینکه ایران را اگر به مفهوم غیر مادی و انتزاعی بکار ببریم یک مفهوم فکری است و فکر همیشه از راه زبان و با زبان تولید می‌شود.

بنابراین هر کسی که به فارسی سخن می‌گوید و به فارسی می‌اندیشد و طبیعتا ایرانی می‌اندیشد. این تعریف ایران است برای من خیلی خلاصه.

من شخصا خودم را هیچ‌موقع در تبعید یا مهاجرت حس نکردم و با این مفهوم‌ها مشکل دارم. چون معتقدم که ایران منم. ایران آن چیزی است که در درون من هست. آن زبان فارسی که با آن حرف می‌زنم و با آن فکر می‌کنم. من هرجا باشم ایران را با خودم حمل می‌کنم.

بهترین تجربه زندگی‌تان چیست؟

زندگی من سرشار از تجربه‌های خوب است کدامش را بگویم. بهترین وجود ندارد. نمی‌دانم بهترین یعنی چه؟ آخر ممکن است یک تجربه تلخ هم بهترین باشد.

بهترین تجربه‌های من،‌ تجربه‌های ترک کردن بوده است. هرموقع چیزی را، جایی را، کسی را ترک کردم تجربه‌های خوب من بوده است.

بدترین تجربه زندگی‌تان چیست؟

آنجاهایی که جسارت به خرج ندادم و باید جسارت به خرج می‌دادم و ندادم و خیلی اشتباه کردم. اگر دریغی بر زندگی بخورم نه بر گذر زمان هست، بر آنجایی است که ایستادم.

Share/Save/Bookmark
نظرات بیان شده در این نوشته الزاماً نظرات سایت زمانه نیست.

نظرهای خوانندگان

خب، خیالم راحت شد. ایران اگر زبان فارسی باشد، با حمله ی اتمی آمریکا از بین نمی رود و زنده خواهد ماند.
زنده باد زبان فارسی!

-- مانی ب ، Jun 19, 2008

ایران یعنی زبان فارسی
In degighan be maniyeh tajziyeh talabist, agayan tavajoh dashteh bashan keh nadideh gereftan zabanhaye digar, ve ferhanghayeh digar baeseh chand pareshodan keshvareman shodeh ve mishavad, bad az gozashteh 80 sal hanoz eshan motavajeh nashodeand keh zaman yek zaban yek din yek museqi, yeh... separi shodeh ast, ve ba esrar bar in guneh harfha fegat iran ra be labeyeh partgahi hedayat minamayand, hala agahane ya na agahaneh, khoda midanad.

-- Shahryar ، Jun 19, 2008

پس به نظر این استاد مادربزرگ اینحانب که به مکتب نرفته و خط ننوشته و حتی یک کلمه هم فارسی بلد نیست لابد ایرانی نیست !! البته سال فبل که ننهٍ بابام به مکه رفت از پاسپورت ایران استفاده کرد و به نظرم چون ایشان هم فارسیشان خوب نیست (مثل مادربزرگ آقا داور) باید این پاس ایرانی را هم از ایشان ستانده و به جاش یک پاس کانادایی بهش بدهیم تا وقتی خواست بازم بره مکه یا زیارت خانم زینب آواره نشه.
بدینوسیله از رادیو زمانه که مرا با اساتید علم آشنا مینماید تشکر میکنم.
جان ننه جان سانسور نکنید
قربان شما علی

-- علی ، Jun 19, 2008

tarife kheili jalebi bood.

-- بدون نام ، Jun 19, 2008

وقتی نوشته فوق را خواندم به یاد داستان مانقورت اثر نویسنده گرانقدر مرحوم چنگیز آیتماتوف افتادم. داستانی که در مورد از خود بیگانگی و آسیمیلاسیون نوشته شده. داستان فردی که هویت خود، گذشته خود و حتی پدر و مادر خود را فراموش کرده و از آنان فرار می کند. آقای خلج هم جزو همین افراد هستند. با وجود اینکه نام خلج، یکی از اقوام قدیمی و معروف ترک را یدک می کشند، ولی چنان دچار از خود بیگانگی شده اند که ایران از نظر ایشان تنها زبان فارسی است و بس. معلوم می شود که ایران آقای خلج خیلی کوچک هست. تنها شامل سخنوران زبان فارسی است. ایران ایشان شامل آذربایجان، گلستان، سیستان و بلوچستان، لرستان، کردستان، خوزستان، گیلان و حتی خلجستان نمی شود. امیدوارم این بار آقای خلجی جسارت اعتراف به اشتباه خود را داشته باشد تا بعداً به خاطر آن افسوس نخورد.

-- محمدرضا هیئت ، Jun 19, 2008

منم ايرانى هستم اما به زبان كردى حرف ميزنم و دوستم ايرانيست و به زبان بلوچي و آن ديگرى اهل خوزستان است و به زبان عربى صحبت ميكند. ايران متشكل از اقوام مختلف است و همين ايران را يگانه و زيبا كرده. ايشان بهتر است به جاى الهيات اول به خود شناسى، ميهن شناسى و كمى هم قدر دانى از پدر و مادر بپردازد كه گويا همه را فراموش كرده، ياد کودکيش بيفتد و کمي احساس و عشق داشته باشد،سخنان اين آقا بدون ذره اي احساسه، همان چيزی که اين دوره خيليها از نبودش در رنجند.اين آقا اگر در مواردى استعداد داره اما از هوش عاطفى و اجتماعى بى بهره است. من افتخار ميكنم كه علاوه بر زبان كردى به زبان زيبای فارسى كه غنى از عاطفه است هم مسلّط هستم، اما ايران محدود به يك زبان يا قوم نيست، ايران يعنى وطن، خانه، خانواده، كودكيت، عشقهايت، روابط و دوستانت، ايران يعنى تاريخ و تمدنى كهن، يعنى مردمى كه سالهاست به اميد آزادى و دمكراسى مبارزه ميكنند، هر چند تاکنون ناکام، اما هنوز هستند كسانى كه اميدوارانه در اين راه قدم بر ميدارند و شايد زندانى و مجازات شوند اما چون عشق به وطن دارند ادامه ميدهند. حيف نيست كه اين عشقها، زيبائيها و صد ها مورد ديگر را نبينى و از ميهن فقط به زبان اكتفا كنى وادعا هم داشته باشي؟ اين سوال را از خانم سيمين بهبهاني هم كرده بوديد، پاسخ اين خانم فرهيخته و عاشق كجا و جواب آقاى الهيات دان كجا!

-- فرنگيس از هلند ، Jun 19, 2008

اینقدر بی دریغ نظرات ما را سانسور میکنید چندان انگیزه و امیدی ندارم. اما اولا از کی تا حالا طلبگی شده علوم انسانی!!! خوب طرف آخوند بوده. مقدمه هم که طولانی تر از گزارش تلگرافی اش هست ! دوما به آن دوستانی که از این حرف که گفته ایران برای من یعنی زبان فارسی گزیده شدند بسیار بی دقت و احساسی جواب داده اند، او نگفته ایران یعنی فارس یا قوم فارس که در واقع چنین قوم مستقلی هم چندان وجود قابل تمایزی ندارد، بلکه گفته زبان فارسی. زبان فارسی هم زبان
lingua franca یعنی زبان مشترک اقوام ایرانی در طول قرون و اعصار بوده. در همان مملکتی که انواع و اقسام اقوام آمده اند و مانده اند و قرنها با هم زندگی کرده اند و از این زبان بواسطه ظرفیت و غنایش در ایجاد ارتباط با هم نهایت بهره را برده اند. خدا از سر حکومت پهلوی و آخوندی نگذرد که با سیاستهای ضد انسانی شان که فقط برای حفظ قدرت خودشان بوده این قرنها همزیستی زیبا را با نقض حقوق اقوام ایران تحت عناوین زبان و دین و کوفت رسمی دچار بحران کرده اند و واقعا ایران مجموعه زیبای رنگین و متنوع و غنی را در معرض یک بحران حاد و ویرانگر قومی قرار داده اند. خدا از سر این ادیتور زمانه هم نگذره که نظرات ما رو سانسور میکنه :) چکار کنم نمیتونم مثل تو فکر کنم باید سانسور بشم؟

-- علي ، Jun 19, 2008

کسانی که اینجا به ایران یعنی زبان فارسی آقای خلجی تابیده اند به یک سوال جواب بدهند. بسیاری ایرانی ها هم هستند که به همان یک زبان فارسی حرف می زنند و بس. لهجه و گویش و زبان دیگری هم بلد نیستند. اگر بگویند زبان فارسی برایشان ایران است آیا باید نتیجه گرفت که منکر سایر زبان ها و لهجه های اقوام ایرانی شده اند؟ این که استدلال نشد.
دوم اینکه ایا شما که به این آقا ( هر کی هست ) برتافته اید آیا مطئنید که دلخوری اتان از کارهای دیگر این آقا را اینجا و بر سر این سوال و جواب خالی نکرده اید؟ مطمئنید؟

-- مریم ، Jun 20, 2008

نگاه كسي كه ايران را فقط زبان فارسي مي داند بسيار محدود و مي توان گفت تبعيض آميز است و اينطوري ما قسمت عمده تاريخ و فرهنگ و مردم اين مملكت را كه فارسي نبوده از دست مي دهيم. ولي عيب زيادي هم ندارد، ايشان پخته تر كه شود بهتر هم مي شود مخصوصا اگر توجه كند كه همين زبان فارسي بدون مفاهيم و الفاظ عربي تقريبا فلج مي شود.

-- عيسي ، Jun 20, 2008

Chera vaghti esme zabane farsi miyad inhame hame dado bidad mikonan , , khob hamye shomaha ba inke zabane dighari ham darid baz be farsi fekr minkoid va sokhan mighid, in che iradi dare?man fekr mikonan manzoore in agha ham hamin boode

-- Irani ، Jun 20, 2008

آيا من كه زبانم عربي است پدر و مادرم عربند و همه شان هم در خرمشهر به دنيا آمدند و براي دفاع از خاك وطن همه دارائي شان را فدا كردند ايراني نيستند ؟

-- رضا ، Jun 20, 2008

زبان فارسی زبان هیچ قومی نیست. همه ی اقوام ایرانی در پروراندن آن نقش داشته اند چون زبان علمی و فرهنگی بوده . امروز هم رقابت میان فارسی و زبان های دیگر داخل ایران نیست میان فارسی و انگلیسی و روسی است.

-- بدون نام ، Jun 20, 2008

آنها که بیرحمانه به زبان پارسی حمله کرده اند یادشان رفته که در اثر تساهل و تسامح زبان پارسی و البته سخنوران ان بوده و هست که در دوساعتی تهران پایتخت زبان رشتی و مازندارانی و طلشی و گیلکی برای فارسی زبانان قابل فهم نیست و صد البته نه هیچ اعتراضی را بر می انگیزد و نه هیچ ترشرویی را. شما فکرش را بکنید که که در این چند هزار سال اگر قرار بود زبان فارسی را کسی بخواهد حقنه کند بر دیگر اقوام ایرانی خب حتما توانسته بود ولی این تساهل ذاتی زبان فارسی ست. اگر تازه این مهدی آقای خلجی از ترکان باشد که باز هم این نه از خود بیگانگی ست بلکه قدر دانی و برسمیت شناختن این مدعاست که این زبان فارسی با چه هیبتی و چه تسامحی و انسانیتی و چه نرمشی این همه داغ و درفش را تحمل می کند و باز هم سخاوتمندانه راهش را ادامه می دهد. آن کسانی که از پدر و مادر بزرگشان حرف زده اند مثل من که نیمیم ز تبریز است است نیمیم ز رشتستان و دنیا آمده تهرانم فارسی بلد نیستند چنانکه خدیجه خانم مادر بزرگ من هم همین طور بود و باز ایرانی و باز دوستدار این زبان فارسی برای همین دریا دلی زبان فارسی بود و نه به خاطر دین مبین اسلام که آدم می کشد مثل آب خوردن. سلام بر ایران و سلام بر همه ی زبانها و مرامهایش. و در اینجا یادتان باشد که ژنرال دوگول فرانسوی با همه ی مهد دموکراسی داشتنش وقتی بقدرت رسید حتا نوشتن و سخن گفتن پاتوواها، برتانی ها، نورماندینی ها، باسکها و دیگران را ممنوع کرد اگر کسی برایش جالب است می تواند به تاریخ فرانسه مراجعه کند اگر درست یادم باشد تاریخ فرانسه ترجمه مانی پارسا باید باشد. با ینحال من آنرا چندین بار در جاهای مختلف خوانده ام.

-- شهبازی از تهران دانشجوی دانشگاه ملی ، Jun 20, 2008

salam, az in aks ol amale shadid nesbat be harfhaye aghaye Khalaji waghan motajeb shodam. shoma az ishan khastid nazar va hesse khodash ra begooyad. nakhastid Iran ra tarif konad. sohbat aslan siasi nabood. dar haghighat ishan ehsase khodeshan ra goftand. va in haghe har ensanist ke watan ra baraye khodash joori tarif konad ke khasse khodash ast. man dar sohbate ishan hich az khod biganegi nadidam. az khod biganegi baraye man in ast ke hamishe havasat bashad harfaaye gonde gonde i bezani ke political correct hastand.
be nazare man sansoor daghighan az hamanja shoro mishavad ke adam betarsad hesse khodash ra rahat o poostkande begooyad.

-- Shabnam Hemmatian ، Jun 25, 2008

ایشان حتمی بخوبی می دانند که همه تجزیه طلب های ترک ، کرد ، عرب ، ... هم همین نظر را دارند که " ایران یعنی زبان فارسی " .

-- بهرنگ ، Jun 26, 2008

aghayan va khanumha jush nayarid man khod rashty hastam agar az mane rashty bekhahand ke yek zaban ra entekhab konam bedune kuchektarin tardid farsy ra entekhab mikonam chon in zabane pyvand va mely mast ba rashty rashty va ba digere hamvatananem farsy va aslan ham dust nadaram ke rashty benevisam hal az dustany ke nazare digary darand miporsam ke rahe hale shoma chist hafez ra torkish konim ya ferdosy ra arabish akhe khodetan khandetan nemigire

-- nilofar ، Jul 2, 2008

امیدوارم که تیتر فوق را برای جنجال آفرینی انتخاب نکرده باشید. فکر کنم که راه های خیلی بهتری برای معرفی ایشان بود. در ضمن جناب معروفی حتما واقف به این هستند که ادبیات کهن فارسی چه قدر وامدار زبان عربی است و ادبیات معاصر فارسی چه قدر به کپی کارهای بزرگ می ماند... تا جایی که هر رمان خوب فارسی که می خوانی یاد خشم و هیاهوی فاکنر می افتی و هر رمان بد فارسی که می خوانی یاد دانیل استیل ( واژه های مناسبتری به جای بد و خوب پیدا نکردم. و همه بد و خوب ها فقط نظر شخصی است.) من متن فوق را کامل نخواندم و در واقع فقط تیترخوانی کردم. امیدوارم که نویسنده گرانقدری چون شما با قصد نمک پاشی به زخم قومیت های دیگر آن تیتر را انتخاب نکرده باشد. زخمی که نمی شود انکارش کرد. (کاری ندارم که از کجفهمی نشئت گرفته است یا نه! اما خوب می دانم که وجود دارد.) با سپاس فراوان

-- شاهین سجادی ، Aug 19, 2008

من شیفته‌ی این استدلال نیم‌بندم:
«برای من ایران همیشه زبان فارسی بوده، به دلیل اینکه ایران را اگر به مفهوم غیر مادی و انتزاعی بکار ببریم یک مفهوم فکری است و فکر همیشه از راه زبان و با زبان تولید می‌شود.».
زبان فارسی بخش‌ای از هویت ایرانی را توصیف می‌کند، اما فقط بخش‌ای از آن را. با چنین تعریف محدودی به چه نتیجه‌ی سازنده‌ای می‌توان رسید؟

-- سولوژن ، Sep 4, 2008

سلام استاد محترم جهت نام گذاری فرزندمان به نام مهر سام به ثبت احوال مراجعه کرده که به دلیل نبودن معنا و سابقه ای در کتاب اسامی نیاز به معنا و مفهوم این نام توسط شما جهت ارجاع به ثبت احوال را داریم با تشکر

-- مریم ، Sep 23, 2008

من مانده ام که چطور به سادگی با چند تغییر نشانه ای مثل ریش تراشیده و کراوات و صحبت از برتری زبان فارسی یک طلبه می تواند در دل عباس معروفی خودش را جا کند؟

-- میم ، Feb 14, 2009

ایران =ایر+ان. ایرمک و ارمک: در ترکی به مفهوم بمقصد رسیدن و دست یافتن است. بنابراین «ایرن» یا «ایران» بمعنی «بمقصد رسیده» و کلمه ای ترکی است.

-- Hassan Radvar Esfahlan ، Aug 19, 2009

نظر بدهید

(نظر شما پس از تایید دبیر وب‌سایت منتشر می‌شود.)
-لطفا به زبان فارسی کامنت بگذارید.
برای نوشتن به زبان فارسی می توانید از ادیتور زمانه استفاده کنید.
-کامنتهایی که حاوی اتهام، توهین و یا حمله شخصی باشد هرز محسوب می شود و منتشر نخواهد شد.


(نشانی ایمیل‌تان نزد ما مانده، منتشر نمی‌شود)