جامعه‌ی حقوق بشر نگران حکم‌های اعدام

مجتبی سمیع‌نژاد

۲۱۷ حکم قطعی زندان و صدور سه حکم اعدام دیگر، کارنامه‌ی قوه‌ی قضاییه طی ۱۱ماه گذشته است که دادستان تهران، شنبه‌ی هفته‌ی جاری از آن خبر داد. گرچه می‌توان هزاران بازداشت که بر اساس آمار گروه‌های حقوق بشر بین ۱۰ تا ۱۵ هزار شهروند ایرانی را شامل می‌شود نیز به این کارنامه اضافه کرد.

این گزارش که توسط عباس جعفری دولت‌آبادی، به خبرگزاری نیمه‌رسمی فارس اعلام شد، شامل صدور ده حکم اعدام در مورد متهمان حوادث روز عاشورا بود. به گفته‌ی وی، دو نفر از این احکام مبرا، حکم‌های سه نفر تبدیل و سه نفر دیگر تایید شده است. دو نفر دیگر نیز هنوز در انتظار دادگاه تجدید نظر به‌سر می‌برند.

در حال حاضر احمد دانش‌پورمقدم، محسن دانش‌پور مقدم، عبدالرضا قنبری، محمدعلی صارمی، جعفر کاظمی و محمدعلی حاج‌آقایی شش زندانی هستند که به‌دلایل سیاسی در زندان اوین با حکم اعدام روبه‌رو شده‌اند.

این احکام در حالی از سوی دادستان تهران اعلام می‌شود که هفته‌ی گذشته پنج زندانی سیاسی به‌صورت ناگهانی اعدام شدند. پیشتر نیز، محمدرضا علی‌زمانی و آرش رحمانی‌پور، دو متهمی که قبل از انتخابات بازداشت شده و در دادگاه‌های متهمین حوادث انتخابات محاکمه و به اعدام محکوم شده بودند، به‌همین صورت و بدون اطلاع خانواده، به دار آویخته شدند.

این مسئله و صدور حکم‌های جدید باعث نگرانی فعالین و گروه‌های مدافع حقوق بشر و مخالف اجرای حکم اعدام شده است، چرا که هر لحظه امکان اجرای حکم متهمان یادشده می‌رود.

دادگاه‌های پرکار تجدید نظر

دادگاه‌های تجدید نظر که این روزها مشغول بررسی احکام دادگاه‌های بدوی، به‌ویژه در مورد متهمان حوادث بعد از انتخابات هستند، به‌صورت پیاپی حکم‌های اولیه را تایید کرده و زندانیان را در انتظار اجرای حکم نگاه می‌دارند.
از جمله دادگاه تجدیدنظر، رای شعبه‌ی ۲۸ دادگاه انقلاب اسلامی تهران مبنی بر محکومیت آذر منصوری معاون سیاسی جبهه مشارکت، به تحمل سه سال حبس تعزیری را تأیید کرد. وی از ۲۵اسفندماه در مرخصی به‌سر می‌برد.

روابط عمومی دادسرای عمومی و انقلاب تهران نیز، محمدامین ولیان را به سه سال و نیم زندان و پرداخت سه میلیون ریال جزای نقدی محکوم کرد. ولیان از متهمان حوادث روز عاشورا بود که در دادگاه اولیه به اعدام محکوم شد، اما با تبرئه از اتهام محاربه، با این حکم جدید در دادگاه تجدیدنظر روبه‌رو شده است.

مهدی محمودیان از اعضای جبهه‌ی مشارکت و محمد داوری، سردبیر سایت سحام نیوز، ارگان رسمی حزب اعتماد ملی، به‌جرم تبانی علیه نظام به پنج سال حبس تعزیری محکوم شده‌اند.

سایت «کلمه» گزارش داده که هر دو نفر به رای صادره اعتراض کرده و درخواست تجدید نظر کرده‌اند. محمودیان از ۲۵ شهریور و داوری از ۱۷ شهریورماه در بازداشت به سر می‌برند.

خبرگزاری «رهانا» نیز از صدور حکم امیرخسرو دلیرثانی خبر داده است. بر اساس این گزارش، شعبه‌ی ۲۸ دادگاه انقلاب امیرخسرو دلیرثانی را به اتهام «اجتماع و تبانی به‌قصد ارتکاب جرایم علیه امنیت کشور»، به چهارسال حبس تعزیری محکوم کرده است. وی از ۱۳دی‌ماه بازداشت شده و هم‌اکنون در بند ۳۵۰ زندان اوین نگهداری می‌شود.

آن‌سوتر، علی محمودی، فعال اجتماعی، نویسنده و عضو انجمن ادبی شهر مریوان، در دادگاه تجدید نظر به تحمل شش‌سال حبس قطعی محکوم شده است. سایت خبری «کردانه» گزارش داده که وی به اتهام «اقدام علیه امنیت ملی» از طریق هواداری از حزب «کومه‌له کردستان ایران» به این حکم سنگین محکوم شده است. وی در دادگاه این اتهام را رد کرده است.

مسعود باستانی از دیگر زندانیانی است که با تایید حکم خود در دادگاه تجدید نظر استان تهران روبه‌رو شده است. محمد شریف، وکیل وی گفت: «شعبه‌ی ۳۶ دادگاه تجدید نظر استان تهران، حکم شعبه‌ی ۱۵ دادگاه انقلاب را عیناً تایید کرد. باستانی هم اکنون در زندان رجایی‌شهر کرج تحمل حبس می‌کند.»

میثاق یزدان‌نژاد که از شهریورماه ۱۳۸۶ در زندان به‌سر می‌برد و با یک پروسه‌ی قضایی بسیار طولانی روبه‌رو شده است، با تایید حکم خود در دادگاه تجدید نظر، مجبور به تحمل ۱۳سال زندان شده است. این حکم، توسط شعبه‌ی ۳۶ تجدید نظر دادگاه انقلاب مورد تایید قرار گرفته است.

موج جدید بازداشت‌ها

با تهدید دادستان تهران که بیانیه‌ی میرحسین موسوی به‌خاطر اعدام ناعادلانه‌ی پنج زندانی سیاسی را مصداق «جرم» دانسته بود و هم‌چنین نزدیک شدن به سالگرد انتخابات پر مسئله‌ی ریاست جمهوری در سال قبل، به‌نظر موج جدید بازداشت‌ها توسط نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی آغاز شده است.

محسن آرمین، سخنگوی سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی از نام‌دارترین کسانی است که طی روزهای اخیر بازداشت و روانه‌ی زندان اوین شده است.

دختر محسن آرمین گفته است روز یک‌شنبه دقایقی بعد از خروج آرمین از منزل، وی به‌همراه عده‌ای مامور به خانه بازگشته و آن‌ها بعد از ضبط وسایل آرمین او را همراه با خود برده‌اند.

مدیرعامل سابق خبرگزاری ایلنا نیز از کسانی است که در شروع موج جدید بازداشت شده است. مسعود حیدری که به‌خاطر درج اخبار کارگری و دانشجویی به ۹۱ روز زندان و جزای نقدی یک میلیون و ۵۰۰هزار تومانی محکوم شده بود، صبح روز گذشته بازداشت و برای اجرای حکم خود روانه‌ی زندان شد.

رامین ایدلخانی و همسرش عهدیه راشدی‌راد، دو شهروند بهایی هستند که از ۱۵ اردیبهشت بازداشت شده‌اند و در زندان به سر می‌برند.

به گزارش سرویس خبری جامعه‌ی بهایی ایران، ایدلخانی روز ۱۵اردیبهشت ماه به وزارت اطلاعات احضار و همان‌جا بازداشت می‌شود. همسر وی نیز از همان روز بازداشت شد و دو فرزند آن‌ها اکنون نزد بستگان‌شان نگه‌داری می‌شوند.

هم‌چنین از تبریز خبر رسیده ماموران اداره‌ی اطلاعات این شهر، روز سه‌شنبه با مراجعه به محل کسب رضا عبدی، وی را به همراه علی‌رضا حسین‌زاده، دیگر فعال مدنی، بازداشت کرده و به زندان منتقل کرده‌اند. ماموران پس از بازداشت عبدی وی را به منزل برده و خانه‌ی او را نیز مورد تفتیش قرار داده‌اند.

دیگر این‌که آرش صابونچی از فعالین دانشجویی و از اعضای ستاد مهدی کروبی در اراک توسط نیروهای لباس شخصی بازداشت و به مکان نامعلومی منقل شده است.

خبرگزاری «رهانا» گزارش داده با گذشت سه روز از بازداشت صابونچی، هیج اطلاعی از وی در دست نیست.
بهمن خدادادی دانشجوی اصفهانی نیز که از هفته‌ی گذشته در بازداشت به‌سر می‌برد، در وضعیتی نامشخص به‌سر می‌برد. خانواده‌ی این دانشجو در مراجعه به دادگاه هیچ نشانی از وی نیافته‌اند و مسئولین قضایی اصفهان نیز از بازداشتش اظهار بی‌اطلاعی کرده‌اند.

حسین محمدیالوار، فعال مدنی نیز از روز ۱۴ اردیبهشت‌ماه توسط ماموران اداره‌ی اطلاعات تبریز بازداشت شده و در سلول‌های انفرادی اداره‌ی اطلاعات این شهر به‌سر می‌برد. محمدی پیش از این نیز در جریان همایش دفاع از دریاچه‌ی ارومیه در ۱۳ فروردین ۱۳۸۹ بازداشت و به قید ضمانت آزاد شده بود.

تداوم بازداشت موقت زندانیان بعد از ماه‌ها

بازداشت و نگاه داشتن زندانیان در حالت بلاتکلیفی، از مهم‌ترین موارد نقض حقوق زندانیان در طی ماه‌ها و سال‌های گذشته است. این امر هموار مورد اعتراض وکلا و فعالین حقوق بشر قرار گرفته است، اما قوه‌ی قضاییه و نهادهای امنیتی هم‌چنان به روش خود ادامه می‌دهند.

عبدالله یوسف‌زادگان، دانشجوی نخبه با گذشت دوماه از زمان بازداشت، هم‌چنان در سلول انفرادی نگه‌داری می‌شود و بازجویی از وی هم‌چنان ادامه دارد. کوهیار گودرزی، دانشجوی دانشگاه شریف نیز بعد از ۵ماه بازداشت، در حالی آزاد نمی‌شود که مسئولین قضایی گفته‌اند پرونده‌ی وی گم شده است. مادر کوهیار گودرزی اعلام کرده که برای وی وثیقه نیز تهیه و تودیع شده است اما مسئولان قضایی اعلام کرده‌اند «پرونده‌ی گودرزی در هیچ‌یک از شعب دادگاه موجود نیست.»

محبوبه کرمی، فعال حقوق زنان و از اعضای کمپین یک میلیون امضا نیز بعد از ۷۵روز بازداشت در بلاتکلیفی در زندان به‌سر می‌برد و طی ده روز گذشته، هیچ خبری از وی به دست نیامده است.

سایت «جرس» نیز از تمدید قرار بازداشت موقت جعفر پناهی، کارگردان نام‌دار ایرانی خبر داده است. تمدید قرار بازداشت، یک روز پس از ارسال نامه‌ی پناهی به مدیر جشنواره‌ی کن صورت گرفت.

سایت «کلمه» نیز خبر داده قرار بازداشت موقت عماد به‌آور، دو ماه دیگر تمدید شده است. به‌آور و پناهی هر دو در بند ۲۰۹زندان اوین در یک سلول نگه‌داری می‌شوند.

رضا غفرانی، دیگر شهروندی است که از چهارم بهمن بازداشت شده و علی‌رغم داشتن بیماری شدید دیابت، هم‌چنان در زندان اوین به‌سر می‌برد و از وضعیت کاملاً نامشخصی برخوردار است.

دیگر اخبار زندانیان

فیضالله عرب‌سرخی و علی تاجرنیا، دو عضو جبهه‌ی مشارکت اسلامی طی روزهای گذشته با عدم تمدید مرخصی روبه‌رو شدند و به زندان بازگشتند.

به گزارش جرس، عرب‌سرخی از ۱۵اردیبهشت ماه به مرخصی آمده بود و با پایان گرفتن مرخصی به زندان اوین بازگشت.

از سه دانشجوی مریوانی که هفته‌ی گذشته همراه ۱۲تن دیگر در مریوان بازداشت شده بودند اطلاعی در دست نیست.

بامدادخبر گزارش داده این سه نفر به نام‌های توفیق پرتوی، اهل روستای سیف پایین، دانا لنج‌آبادی و آرام ویسی هم‌چنان در بند هستند و در بی‌خبری کامل به‌سر می‌برند.

هفتهی گذشته این دانشجویان اقدام به برگزاری تجمع اعتراضی نسبت به اعدام پنج زندانی سیاسی در دانشگاه مریوان کردند که در پی آن همراه با ۱۲نفر دیگر بازداشت شدند. بقیه‌ی این دانشجویان آزاد شده‌اند.

علی بهزادیان‌نژاد، از زندانیان حوادث پس از انتخابات و عضو ستاد میرحسین موسوی با شش سال حبس تعزیری، این روزها منتظر است که به زندان عادل‌آباد مشهد منتقل شود.

وی پسر قربان‌علی بهزادیان‌نژاد است که هم‌چنان در زندان به‌سر می‌برد. خانواده‌ی این دو در مشهد هستند و به خاطر مسافت راه، کمتر امکان ملاقات با آنها را پیدا می‌کنند.

از وضعیت عزیر محمدزاده، زندانی کرد محکوم به اعدام که به سقز منتقل شده است، اطلاعی در دست نیست. بی‌خبری از وی در حالی‌که این روزها با اجرای احکام اعدام روبه‌رو هستیم بسیار نگران‌کننده شده است.

حسین رونقی ملکی، وبلاگ‌نویس در زندان نیز تحت فشار شدید برای اخذ اعترافات تلویزیونی قرار دارد. وی از ۲۲آذرماه بازداشت شده و هم‌چنان در بند ۲ الف سپاه زندان اوین به سر می‌برد.