تئاتر


نگاهی به نمایش بهمن – بغداد، به کارگردانی شبنم طلوعی
بهمن – بغداد و موقعیت زن ایرانی

الاهه نجفی: نمایش «بهمن – بغداد» به کارگردانی شبنم طلوعی برای نخستین بار در تماشاخانه‌ی «فابریک هدر» در کرفلد، آلمان روی صحنه رفت. این نمایش تا ۱۷مارچ ۲۰۱۱مجموعاً ده بار در تماشاخانه‌ی مشترک دو شهر کرفلد و مونشن‌گلادباخ اجرا خواهد شد. «بهمن – بغداد» از مجموعه نمایش‌هایی است که توسط کارگردانان غیراروپایی کارگردانی شده است.در این مجموعه، هر بار نمایش‌هایی از کشورهای مختلف جهان روی صحنه خواهد رفت.



گزارشی از تئاترهای لاله‌زار
مرگ درمی‌زند

مهتاب سعیدی: واقعیت چهره‌ی لاله‌زار امروز شلختگی و به‌هم‌ریختگی است و نه چیز دیگر. واقعیت لاله‌زار امروز، بازار اقتصادی الکتریکی است که زنده است و فروش دارد و خریدار. سینما کریستال تعطیل است. نمی‌دانم چرا ویترین عکس‌های سینما یا تابلو سردر را برنداشته اند. سینما لاله، انبار الکتریکی‌ست. سینما ایران تعطیل است. فقط در ورودی آن به لاله‌زاری‌ترین شکل ممکن، ساندویچی باز کرده‌اند و بوی روغن سوخته حال آدم را به هم می‌زند.



درباره‌ی نمایش کالیگولا، در تماشاخانه‌ی ایران‌شهر
آیا کالیگولا حرف بدی زده است؟

علی چکاو: جا دارد از خودم بپرسم چرا این بار ممیزان سراغ نمایش کالیگولا را گرفته‌اند. آیا کالیگولا حرف بدی زده است؟ همایون غنی زاده به کسی بد نگاه کرده است؟ آیا آلبر کامو قصد توهین داشته؟ یا همگی هدف توطئه در سر دارند؟ مشکل اصلی که در نمایش کالیگولا از منظر کارشناسان باید اصلاح شود به کار بردن کلمه‌ی «عدالت» است. آنها انتظار دارند هیچ کجای این نمایش کلمه‌ی عدالت و یا کلمات مرتبط با عدالت به‌کار برده نشود.



مروری بر اجراهای تئاتر در تهران
رستم و یک دست اسلحه

مهتاب سعیدی: بسیار متأسفم که بگویم خانم چیسا یثربی هنوز به اجرای روایت نمایشی تک نفره‌ای می‌پردازد به شیوه بازی در بازی‌ها و روایت در روایت‌هایی که بار این همه را سیما تیرانداز بر صحنه می‌کشد. شیوه‌ای نخ‌نما و کهنه از اجرا و متن که واقعاً دیگر چیزی در چنته ندارد و بازیگر و نویسنده و کارگردانی با چنین اجرایی از قصه‌ها و افسانه‌ها در جست‌وجوی چیستند؟ و یا سیمین امیریان که در نمایش «کهربا» با بزک صحنه و متن قصد پوشاندن حفره‌های اساسی کارش را دارد.



نگاهی به نمایش «عیش و نیستی»
تلاش مضاعف برای خنداندن!

آرش پارسا: مونیه در نمایشنامه «عیش و نیستی» موقعیت و قصه‌ی نویسنده‌ای را دستمایه اثر خود قرار می‌دهد که اشراف کاملی بر جهان پیرامون خود دارد. او در مقطعی از زندگی شخصی و کاری خود تصمیم می‌گیرد تا در حرکتی نمادین خودکشی کند و از نظرها ناپدید گردد. چنین تصمیمی پایه‌گذار موقعیتی می‌شود که نویسنده برمبنای آن درام خود را به پیش می‌برد. پس از چنین اتفاقی چهره‌ی واقعی اطرافیان او «همسر، نوکرش و افراد جامعه» نمایان می‌شود!



گزارش‌ای از نمایش «غیرت در غربت»؛ به روی صحنه رفته در پاریس
«غیرت در غربت»

ایرج ادیب‌زاده: «غیرت در غربت»، نمایشی طنز و کمدی با آمیزه‌ای از سیاست روز با هدف گرفتن فرهنگ مرد سالاری در ایران، در پاریس یه صحنه آمد و مورد استقبال تماشاگران ایرانی این نمایش قرار گرفت. نویسنده‌ی این نمایش هادی خرسندی طنزپرداز مشهور است. این نمایش بر اساس نمایشی از «داریو فو» و «فرانکا رام»، نمایش‌نامه‌‌نویسان مشهور ایتالیایی است. در پایان نمایش با حسین افصحی، کارگردان و پروانه‌ سلطانی، بازیگر و نویسنده گفت‌و‌گو کرده‌ام.



نگاهی به نمایش یک ایرانی در بهشت با بازیگری هوشنگ توزیع و شهره آغداشلو
یک ایرانی در بهشت

عباس صفاری: هوشنگ توزیع، بازیگر و نمایش‌نامه‌نویس صاحب‌نام مقیم لس‌آنجلس نمایش‌نامه‌ی جدیدش، «یک ایرانی در بهشت» را با نقش‌آفرینی خود و همسرش شهره آغداشلو در سالن ایبل تیاتر لس‌آنجلس به روی صحنه آورده است. نمایش جدید او با گوشه چشمی به اسطوره آدم و حوا و اختلافات و منازعات ازلی - ابدی زن و مرد و با چاشنی طنزی که ویژگی چشم‌گیر اکثر نمایش‌نامه‌های اوست تحریر و اجرا شده است.



اسلام پیتر بروک

محمد عبدی: بروک به ستایش از نوعی عرفان اسلامی می نشیند - که البته روشن نمی‌کند به چه شکل- و با ربط دادن قصه‌اش به قصه حلاج سعی دارد این قصه کهن را به قرن‌ها بعد بیاورد که حالا بی‌دینان و شخصیت‌های منفی ماجرا، فرانسوی‌ها هستند که جدای از مساله استثمار آفریقا، به مذهب آن‌ها هم به شیوه استعماری نگاه می‌کنند و با دستگیر کردن حلاج زمانه و ممنوع کردن شیوه عبادت جدید، در جزئیات مذهب مستعمره شدگان تاثیر می‌گذارند.



نگاهی به نمایش «قتل آقای کاف»
قربانی!

آرش پارسا: «قتل آقای کاف»، نوشته‌ی جمشید خانیان، و به کارگردانی سید جواد روشن، که در جشنواره تئاتر فجر امسال به نمایش درآمد؛ بیش از آن‌که طرح قصه‌ای مربوط به دهه ۱۳۲۰ ایران باشد، رویکردی انتقادی و هوشمندانه به شرایط کنونی جامعه ایران است. انتقادی که با مونولوگ انتهایی اثر که توسط شخصیت اصلی در پای چوبه دار خوانده می‌شود، باعث همراهی مخاطب می‌شود.



نگاهی به نمایش «رسمر سهلم»
شیوه‌ای ناهمخوان با گذشته!

آرش پارسا: یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های آثار ایبسن نگاه متفاوتی است که او به عنصر شخصیت دارد. شخصیت‌های آثار ایبسن افرادی مجازی نیستند و تنها به یک منطقه جغرافیایی خاص تعلق ندارند. درگیری اصلی و ظاهری شخصیت‌های ایبسن در ظاهر با جهان بیرونی و مادی است اما در واقع شخصیت‌های او گرفتار دنیای درونی خود هستند و در پی کشف معناهای ناشناخته درونیات خود و دیگران می‌باشند.



نگاهی به نمایش «فطرس»
«فطرس»؛ تبعید به نمایش‌های سفارشی

آرش پارسا: نگارش درام‌های مذهبی در فضای تئاتری ایران از سابقه‌ی چندان طولانی و پویایی برخوردار نیست. در واقع یکی از دلایل اصلی و مهمی که منجر به به‌وجودآمدن چنین متونی در فضای تئاتری ایران شده است، برگزاری جشن‌واره‌های موضوعی و از سویی دیگر سفارش حکومت به نویسندگان برای نگارش چنین متونی است. نمایش‌نامه‌ی «فطرس» با توجه به چنین روی‌کردی به رشته‌ی تحریردرآمده است.



نگاهی به نمایش «غریبه‌ای در خانه»
تجربه‌ای متفاوت

آرش پارسا: پرداختن به فضاهای رئالیستی همیشه یکی از سخت‌ترین گونه‌های تئاتری ست که کمتر درام‌نویس جوانی در فضای تئاتری ایران در آن دست به تجربه‌ی جدی زده است. «غریبه‌ای در خانه» درامی رئالیستی است که در برقراری ارتباط صحیح با مخاطبان موفق عمل می‌کند و برای تبریزی در مقام نویسنده، تجربه‌ای جدی در عرصه‌ی درام‌نویسی به شمار می‌آید.



نگاهی بر اجرای «غرب غم‌زده» در تهران
«غرب غم‌زده»؛ چالش‌گاه فرد و نقش‌اش در جامعه

آرش پارسا: مارتین مک دوناف درام‌نویسی‌ست که ویژگی‌ بارز آثارش بررسی روان‌کاوانه‌ی شخصیت‌های مختلف در طبقات اجتماعی پایین جامعه و نگاه انتقادی و تندی است که به اعتقادات مذهبی دارد. در نمایشنامه‌ی «غرب غم‌زده»، مک دوناف، چنین موقعیتی را برای مخاطب طراحی می‌کند. این نمایشنامه در هفته‌های اخیر به کارگردانی علی پروشانی در تهران بر روی صحنه رفته است.



نگاهی به نمایش «من حرفی ندارم ... دنبالشو نگیر»
خنده‌هایی در تلاقی اضطراب

آرش پارسا: «آشا محرابی» چهره‌ای که به‌عنوان بازیگر در سال‌های گذشته شناخته شده است، نمایش «من حرفی ندارم ...» را به عنوان اولین تجربه کارگردانی به روی صحنه برده است. این کار بر اساس نمایشنامه‌ایی از فرهاد نقدعلی است که برداشتی از دو داستان کوتاه از آلبرتومورامویا می‌باشد. شاید بتوان تم اصلی پی‌گرفته شده این اثر را بحران و ملال در ارتباط انسانی، آن‌هم در نزدیک‌ترین شکل رابطه، زناشویی، دانست.



نگاهی به نمایش «جن‌گیر»
معضل اقتصادی و افت کیفی نمایش‌ها!

آرش پارسا: نکته‌ای که در نمایشنامه، «جن‌گیر» به کارگردانی کوروش نریمانی به چشم می‌خورد، فرآیند اوج‌گیری خط داستانی است. نمایش با اتفاقی دراماتیک یعنی شنیدن صداهای جن‌ها توسط دو شخصیت اصلی، برای مخاطب آغاز می‌شود؛ اما هرچه نمایش به پیش می‌رود، نویسنده در طرح کردن اتفاقات جذاب و پرکشش برای مخاطب در می‌ماند.



گزارشی از مراسم بزرگداشت بیژن مفید در پاریس
«شهر قصه رویای یک قصه‌گو‌ست»

ایرج ادیب‌زاده: ٢٦ سال از خاموشی بیژن مفید، یکی از بنیان‌گذاران تئاتر مدرن ایران، کارگردان و نویسنده‌ی نمایش ماندنی «شهر قصه» گذشت. به این مناسبت در سالن یکی از انتشارات مشهور فرانسوی در پاریس، با حضور همسر و همکارش جمیله ندایی، گروهی از چهره‌های تئاتری و عده‌ای از ایرانیان در این شهر، مراسم یادبودی برپا شد با اجرای ۹ نمایشنامه‌ی او و هم‌چنین پخش آوازهای نمایشنامه‌های او که با صدای خود بیژن مفید بود و هم‌چنان بر سر زبان‌هاست.



«آدم، آدم است»

مرسده هاشمی: در ماه دسامبر نمایشی از رضا گوران در هلند به روی صحنه خواهد رفت که کار مشترکی از هلند و ایران است و متنی از برتولت برشت که با توجه به شرایط امروز جهانی وحضور سربازان امریکایی درعراق، توسط وی به روز شده است. داستان این نمایش، با عنوان «آدم، آدم است» درباره‌ی سه سرباز امریکایی است که در یک دزدی از مسجدی در عراق، یکی از آنان گیر می‌افتد و آن‌ها به دنبال کسی برای جایگزین کردن او هستند. به همین بهانه با رضا گوران به گفت‌وگو نشسته‌ایم.



گفت‌وگو با نیلوفر بیضایی، نویسنده تئاتر و کارگردان
«یک پرونده، دو قتل»؛ مستندی برای قتل فروهرها

ایرج ادیب‌زاده: در مورد قتل‏های زنجیره‏ای و به ‏ویژه در مورد فروهرها، فیلم‏های مستند بسیاری ساخته شده‏اند. خانم نیلوفر بیضایی، کارگردان و نویسنده‏ی تئاتر، نیز این روی‏داد را برای نخستین بار به شکل نمایشی مستند به صحنه‏ی تئاتر آوردده است. در همین زمینه و نیز به مناسبت یازدهمین سال‏گرد قتل داریوش و پروانه‏ فروهر، با خانم نیلوفر بیضایی گفت‏وگو کرده‌ام.



نگاهی به نمایش «تراژدی با کمدی اضافه»
قراردادهای شخصی!

آرش پارسا: در نمایشنامه‌های چخوف زندگی واقعی که درهمدردی، تساهل، کار مفید و شخصیت جدی جلوه‌گراست، در مقابل زندگی توخالی که با خشونت، خودفریبی، ملال و ابتذال همراه است قرارمی‌گیرد. قهرمان‌های آثارچخوف زندگی خود را یا با پنهان کردن حقیقت دردناک در پشت خیال‌پردازی‌ها و توجیه‌های گوناگون و یا با غرقه کردن خود در کارهای پوچ و مبتذل روزانه بر باد می‌دهند.



گفتگو با مجید فلاح‌زاده، مدیر جشنواره
شانزدهمین جشنواره تئاتر ایرانی در کُلن

پژمان اکبرزاده: از یازدهم تا پانزدهم نوامبر، شهر کُلن میزبان شانزدهمین جشنواره تئاتر ایرانی در آلمان است. گروه‌های تئاتر ایرانی از داخل و خارج از ایران برای ارائه کارهایشان راهی آلمان می‌شوند. این جشنواره از سوی انجمن تئاتر ایران و آلمان برگزار می‌شود. مجید فلاح‌زاده، مدیر جشنواره در گفت‌وگو با «زمانه» از دشواری‌های .دعوت از گروه‌های ایرانی گفته و هم‌چنین محتوای برنامه‌های امسال