«ما بی‌شماریم» برای بچه‌های ایران

ایرج ادیب‌زاده

رهگذرانی که این روزها از بلوار راسپا، یکی از خیابان‌های توریستی و پر رفت و آمد مرکزی پاریس نزدیک به مون‌پارناس، عبور می‌کنند با نقاشی گرافیتی بسیار بزرگی با زمینه‌ی کاملا سبزرنگ روی دیوار بیرونی نمایشگاه کاختیه رو‌به‌رو می‌شوند.

مهستی نام مستعار یکی از هنرمندان ایرانی ساکن پاریس است که به همراهی چند تن از دوستانش این نقاشی غول‌پیگر گرافیتی را به وجود آورده‌اند. او هدف از این اقدام را نشان دادن مخالفت خود و دوستانش با آن‌چه در ایران با سرکوب اعتراضات مدنی توسط حکومت انجام می‌گیرد توصیف می‌کند.

در واقع هنرهای خیابانی جدا از آن که هنر محسوب می‌شود می‌تواند بیان‌گر احساسات سیاسی، اجتماعی نیز باشد. ما تصمیم گرفتیم که مخالفت خود را در برابر اتفاقاتی که در ایران می‌افتد، بر روی این دیوار نشان دهیم.

از دو جهت یکی برای مردمی که داخل ایران هستند تا نشان دهیم که ما بی‌شماریم و دیگر آن‌که این نمایشگاه بسیار پر بیننده است و با نمایش این کار به آن‌ها نشان می‌دهیم که جنبش ایران هنوز ادامه دارد.

مهستی شرح می‌دهد که آن‌ها در آغاز طرح‌های گوناگونی برای خلق این اثر در نظر داشتند و رنگ سبز در زمینه بیش از همه مورد نظر آن‌ها بود، که نشان دهنده‌ی جنبش سبز مردم ایران باشد.

طرح‌های اولیه زیادی داشتیم ازجمله، دستی که علامت V را نشان می‌داد یا یک مشت گره کرده، ولی در نهایت به دختری رسیدیم که چهره خود را پوشانده است تا شناخته نشود و از سه زبان مختلف استفاده کردیم تا مخاطبین بیشتری را در بربگیرد.

گرافیتی یا دیوار‌نویسی، در آ غاز دهه ۱۹۷۰ در خیابان‌ها و متروهای نیویورک پدیدار شد و خیلی زود به یک پدیده‌ی جهانی مبدل شد. این هنر خیابانی در آغاز امضای خالقان آن را به همراه داشت ولی به تدریج تبدیل به هنری اعتراضی شد و به بازتاب شعارهای سیاسی به ویژه در مخالفت با حکومت‌های استبدادی و دیکتاتوری پرداخت.

در جریان جنبش اعتراضی و دموکراسی‌خواهی مردم ایران در چند ماه گذشته دیوارنویسی به صورت ابزاری برای مبارزه با حکومت درآمد و حتی یکی از شیوه‌ها‌ی اطلاع‌رسانی از محل و تاریخ تظاهرات شد. مهستی دیوارنویسی در ایران را بسیار متفاوت می‌داند و در عین حال کاری پر خطر.

تا جایی که من می‌دانم، مبازان تنها می‌توانند جمله‌هایی را بر روی دیوار بنویسند و فرار کنند بنابراین فرصت کافی ندارند تا آن را به شکل یک اثر هنری درآورند تا کسی بتواند جلوی آن بایستد و نگاهش کند.

نقاشی‌های گرافیتی به صورت یک شیوه و بیان کاملا سیاسی درآمده‌ است؛ به ویژه در جوامع بسته با حکومت‌های دیکتاتوری نقش مهمی را به عنوان ابزاری برای بیان اعتراض، بازی می‌کند.

هنر گرافیتی یک نوع ابراز بیان شخصی است و زمانی که کسی خطر می‌کند و این کار غیر قانونی را انجام می‌دهد در واقع تنها می‌خواهد بودن خود را اثبات کند.

هنر گرافیتی زمانی رواج پیدا می‌کند که در نیویورک در دهه70 جوان‌های نیویورکی اسمی را که به آن معروف بودند بر روی واگن‌های مترو می‌نوشتند، در نتیجه اسم آن‌ها تمام شهر نیویورک را در طول روز طی می‌کرد. هرجا که جنبشی مردمی بوده است این هنر رنگی سیاسی - اجتماعی به خود گرفته.

«ما بی‌شماریم»، «رأی من کجاست؟»، از آغاز جنبش اعتراضی در ایران و در میان ایرانیان خارج از کشور به صورت شعار اصلی درآمده؛ مهستی درباره‌ی این شعارهای انتخاب شده می‌گوید:

ما هستیم و هرکدام از ما وجود داریم، «رأی من کجاست؟» این است که ما می‌خواهیم از نظر اجتماعی در جامعه حساب بشویم و «ما بی‌شماریم» برای بچه‌های ایران است که بدانند در همه جای دنیا ما پشت آن‌ها ایستاده‌ایم و هر کاری که بتوانیم برای به نتیجه رسیدن این جنبش انجام خواهیم داد.

آن‌چه برای مهستی و دوستانش اهمیت دارد روی آوردن جوان‌های ایرانی حتی آن‌هایی که خارج از کشور به‌ دنیا آمده‌اند به رویدادهای داخل ایران و توجه آن‌ها به جنبش اعتراضی مردم ایران است.

نمایشگاه بزرگ گرافیتی، هنری که در خیابان متولد شد، به دلیل استقبال فراوان از آن در ماه ژانویه در بنیاد کاختیه تمدید شده و نقاشی گرافیتی غول‌پیکر و سبز رنگ، از امیدهای جوانان ایرانی به جنبش اعتراضی، سخن می‌گوید.

من خیلی مثبت فکر می‌کنم و امیدوارم این جنبش به نتیجه خوبی برسد و مردم راه خود را پیش برده و ادامه بدهند.