شیوه‌نامه گاردین در مدیریت کامنت‌ها

بحث‌هایی که در باره سانسور در زمانه با شماری از مخاطبان داشته‌ایم در هفته‌های اخیر موضوعاتی را در مباحث درون‌سازمانی مطرح کرده است و به گزارش‌ها و پاسخ‌های جالبی رسیده است. مریم اقدمی مدتی را وقت گذاشت تا بر اساس مصاحبه با تیم همکاران گزارشی تهیه کند که چه نوع کامنت‌هایی در زمانه منتشر نمی‌شود یا حذف می‌شود. نتیجه‌اش یک گزارش نسبتاً مفصل است که باید ویرایش نهایی شود و منتشر شود. شماری از دوستان هم به فکر تدوین اصولی که ما در کار خود رعایت می‌کنیم افتادند تا بتوان آن‌ها را به صورت مجموعه‌ای از قواعد در اختیار مخاطبان گذاشت و با بحث و نقد و نظرهایی که می‌رسد در ارتقای سواد رسانه‌ای و ابهام‌زدایی از مفاهیم سهمی گرفت. به تازگی هم چند خطی به عنوان راهنما به صدر بخش کامنت در هر صفحه اضافه شده است که به سهم خود بتواند بعضی از اعتراضات را برای عدم انتشار شماری از نظرها پیشاپیش جواب دهد. در این میان صنم دولتشاهی که یکی از سردبیران سایت زمانه است، توجه دوستان را به شیوه‌نامه مدیریت کامنت‌ها در روزنامه گاردین چاپ لندن جلب کرد و خود ترجمه آزادی از آن برای کمک به تهیه قواعد کار در زمانه فراهم آورد. من فکر کردم این شیوه‌نامه خوب است از طریق وبلاگ زمانه در دسترس عموم قرار گیرد تا پایه‌ای برای بحث های ضدسانسور فراهم کند. با توجه به درک ناهمسانی که از چارچوب‌های آزادی بیان و روش دموکراتیک در جامعه وبگردان فارسی زبان وجود دارد، خواندن قواعد یک روزنامه معتبر اروپایی می‌تواند به صورت عملی نشان دهد که چگونه باید از بیان آزاد دفاع کرد و رسانه‌ها تا کجا می‌توانند برای مدیریت نظرها و در جهت تقویت ایده مباحثه با دست باز عمل کنند. متن زیر ترجمه شیوه‌نامه گاردین است که با ویرایش ترجمه اولیه صنم و با اندک تلخیص فراهم آمده است.
- مهدی جامی

متن انگلیسی گاردین با عنوان زیر (برای اعضای ثبت نام کرده جامعه خوانندگان و نطردهندگان وب سایت گاردین) منتشر شده است:
Community standards and participation guidelines

استانداردهای کامنت‌نویسی و اصل‌های راهنما برای مشارکت

سایت ما امکانات رو به رشدی را برای خوانندگان خود فراهم می‌کند تا درباره‌ی مطالبی که در این سایت منتشر می‌شود بحث و گفتگو کنند.

هدفِ ما اين است که مطمئن شويم اين فضای گفت‌وگو فضايی است شمول‌گرا و امن و وب‌سايت ما guardian.co.uk در دنيای اينترنت مکانی باشد که همیشه بتوانيد در آن بحث‌های سرزنده و سرگرم‌کننده و از همه بیشتر انديشمندانه پیدا کنید.

برای نظر دادن در سایت ما، ۱۰ راهنما وجود دارد که انتظار داریم همه مخاطبان در هنگام ارايه‌ی نظرشان در هر جایی در سایت ما به آن‌ها پایبند باشند:

۱- ما از بحث و نقد و مخالفت استقبال می‌کنیم، اما مهم‌ترین امر برای اینکه سایت ما مکانی مناسب و مشوق برای شرکت همگان در بحث‌ها باشد این است که با اشتياق به موضوع مورد بحث بپردازند و از موضوع خارج نشوند. ما مطلقاً مشوقِ دشنام‌گويی و سوء استفاده‌ی بی‌فکرانه از فضای فراهم شده برای بحث و گفتگو نيستيم. حمله‌ی شخصی به دیگر نظردهندگان، یا نویسندگان مطالب هیچ جایی در یک گفتگوی انديشمندانه ندارد. به طريق اولیٰ، ما از نقد مطالبی که انتشار می‌دهيم استقبال می‌کنیم، اما ارايه‌ی مدام تصويری نادرست از سایت‌مان و نویسندگان سایت‌مان را تحمل نخواهیم کرد. به منظور ایجاد فضای مفیدی برای بحث و تبادل نظر و یادگیری، ما ميان بحث‌های سازنده و متمرکز و حمله‌های شخصی و مغرضانه تمایز قايل خواهيم شد.

۲- خواهشمندیم به عقاید و نظارت دیگران احترام بگذارید و به تأثیر آن‌ها در هنگام نوشتن نظرها‌تان توجه کنید. ما متوجه هستیم که خیلی وقت‌ها مردم درباره‌ی موضوعات مطرح‌شده در سایت احساساتی پرشور و قوی دارند، اما به هر حال نوشته‌هایی که توهین‌آمیز یا تهدیدآمیز باشند را حذف خواهیم کرد. ما این حق را برای خودمان محفوظ خواهیم داشت که گفت‌وگوهایی را که به حد جنگ و جدل‌هایی بر اساس تندروی‌های حزبی یا تعميم‌‌های بی‌پایه فروکاسته می‌شوند، حذف کنیم و یا جهت این چنین بحث‌هایی را تغییر دهیم. ما نمی‌خواهیم مردم بحث درباره موضوعات مورد علاقه‌شان را متوقف کنند اما از کاربران می‌خواهیم که راهی پیدا کنند تا نظرها‌شان را بدون اینکه تقرقه‌انداز، تهدید‌گر یا زهرآگین باشند مطرح کنند.

۳- ما نژادپرستی، توهین و تبعیض جنسیتی (سکسیسم)، هوموفوبیا، و دیگر شکل‌های نفرت پراکنی را تحمل نمی‌کنیم (يا هر محتوای ديگری را که بشود چنین تعبيری از آن کرد). ما بین «نقد یک حکومت خاص، سازمان، جامعه، یا عقیده» و «حمله بر اساس نژاد، مذهب، جنسیت، یا گرايش جنسی افراد» تفاوت قایل هستیم.

۴- ما توجه داريم که مخاطبانی بین‌المللی داریم؛ اما از آنجایی که مطالب ما به زبان انگليسی [در گاردین] منتشر می‌شوند، زبان بحث‌ها در این سایت هم باید انگليسی باشد. به همین دلیل نظرهايی که به زبانی نوشته شوند که توسط اکثریت جمع قابل فهم نباشد حذف می‌شوند.

۵- ما هر مطلبی که ما را در خطر پیگرد قانونی قرار دهد را حذف می‌کنیم. مطالبی از قبیل اتهام زدن به دیگران و یا مطالبی که انتشار آن‌ها نقض‌کننده‌ی کپی‌رایت‌شان باشد. ما توجه داريم که شما ممکن است بخواهید از یک منبع بیرونی نقل قول کنید، اما خواهش می‌کنیم تلاش کنید تا از کپی-پیستِ گسترده‌ی مطالب دیگران خودداری کنید چرا که نه تنها روند بحث را کُند می‌کند بلکه ممکن است ما را به دردسر کپی‌رایت هم بيندازد. مطمئناً به جای اینکه کل مقاله را کپی پیست کنید، خیلی بهتر است که یک خلاصه‌ی کوتاه از یک مقاله را بیاورید.

۶- ما هر مطلبی را که مشخصا تبلیغاتی باشد و یا به نظر اسپم بیاید حذف می‌کنیم. هدف ما این است که فضایی فراهم آوریم تا مردم با هم تبادل نظر کنند و به نهادها يا سازمان‌های تجاری که خودشان را به جای مردم عادی جا می‌زنند روی خوش نشان نمی‌دهیم. ما از نرم‌افزارهای ضد اسپم استفاده می‌کنیم اما همیشه همه‌ی اسپم‌ها را نمی‌توانیم پیدا کنیم و بعضی از آن‌ها برخلاف خواسته‌ی ما از زیر دست‌مان در می‌روند و منتشر می‌شوند.

۷- قبل از اینکه بر روی دکمه انتشار کلیک کنید فکر کنید. به خاطر داشته باشید که این جا یک مکان گفتگوی عمومی است و حرف‌های شما در این سایت بایگانی خواهد شد و برای هرکسی که پس از مدت‌های طولانی به آن صفحه سر بزند هم قابل دسترسی خواهد بود. حواس‌تان باشد که وب حافظه‌ای درازمدت دارد.

۸- مرتبط با مطلب حرف بزنید. بیشتر نظرها در سایت ما مربوط به یک موضوع خاص در یک مطلب خاص در یک ستون خاص هستند. می‌دانیم که بعضی گفتگوها می‌توانند حوزه‌های زیادی را در بر گیرند اما به منظور حفظ تمرکز هر ستون بر روی موضوع مطلب ارائه شده در همان ستون، اگر نظر شما چیزی باشد که به مطلب اصلی مربوط نباشد حذف خواهد شد. همین روند در مورد سؤال‌های شما درباره‌ی نحوه‌ی مديريت نظر‌ها هم اعمال خواهد شد، یعنی اگر در بخش نظر‌ها درباره‌ی روند مدیریت کامنتها سؤال کنید، این سؤال حذف خواهد شد چرا که این سؤال‌ها نباید در بخش نظر‌ها مطرح شوند (چون نظر مربوط به آن پست نیستند.)

۹- این فضا متعلق به ماست اما گفت‌وگوهایی که به وجود می‌‌آید متعلق به همه است. ما می‌خواهیم که این فضا مکانی برای تبادل فکری و نظری باشد و از نظر دهندگان و مخاطبان انتظار داریم ما را از مشکلات بالقوه‌ای که ممکن است به وجود بيايد آگاه کرده و به ما کمک کنند بحث‌ها جذاب و انديشمندانه باقی بمانند.

۱۰- و به خاطر بسپارید که متن همیشه رسانه و واسطه‌ی مناسبی برای مکالمه نیست. لحن صدا، کنایه، طنز و غیره اغلب از طریق کلمات ظاهر شده بر روی یک مانیتور درست فهمیده یا منتقل نمی‌شوند. آگاه باشيد که ممکن است سخنِ شما درست فهمیده نشود، در نتيجه تلاش کنید تا جایی که می‌توانید واضح باشد که چه دارید می‌گویید و انتظار این را داشته باشید که شايد مردم سخنِ شما را متفاوت با آن‌چه شما قصد داشته‌اید، برداشت کنند. برای این‌که این فضا برای همه‌ی نظرها باز باشد، لطفاً با حفظ لحنی معقول، حتی در شرایطِ نامعقول به ما کمک کنید!

خلاصه، اگر بالغانه رفتار کنید و برای دیگران احترام قايل باشید، مشکلی نخواهيد داشت.

برای آن‌ها که وقت‌شان تنگ است و فرصت خواندن کل اين اصول را ندارند، فشرده اين‌ها عبارت‌اند از:
- از خود، آن انديشمندی، حکمت و حس طنزی که می‌دانيم دارا هستيد، نشان دهيد. ناخوشايند رفتار نکنيد.

- نسبت به کيفيت جمعی که در آن مشارکت می‌کنيد، قبول مسئوليت کنيد. کمک کنيد که اين فضا بهتر شود، و بهتر خواهد شد.



تیم مدیریتِ ما تلاش می‌کند محيطی سالم و مثبت را فراهم کند. بالاتر از هرچیزی، ما حق این را برای خودمان محفوظ می‌داریم که قدم‌های لازم را برای اجرای اقداماتی که امیدواریم به نفع کل مجموعه (نویسندگان و مخاطبان) باشد برداریم.

تعامل با کاربران و فعالیت‌های مجموعه
علاوه بر موارد ذکر شده بالا، مدیریت مجموعه از ۷ طریق عمده با افرادی که در بحث‌های سایت شرکت می‌کنند تعامل دارد:

۱. در عین اینکه تلاش می‌کنیم بر فعالیت‌هایی که در این مجموعه انجام می‌شود نظارت داشته باشیم و حواس‌مان به اتفاقاتی که می‌افتد باشد، ‌هم‌زمان به همکاری کاربران برای گزارش نظرهای آزار‌دهنده، خشونت‌آمیز یا توهین‌آمیزی که مشاهده می‌کنند تکیه می‌کنیم. این گزارش‌ها را از طریق لینک «گزارش تخلف» که درکنار هر نظری آمده به ما بدهید. از آن‌جا که بيشتر نظرها پس از ارسال بايد تأييد شوند، ممکن است شما قبل از سردبير سايت، نظری مشکل‌آفرين را ببينيد، خوب است از اين امکان گزارش‌دهی استفاده کنيد تا مسأله به سرعت حل شود. ما از مخاطبانِ خود مصرانه درخواست می‌کنيم که از این امکان استفاده کنند تا به ما اجازه دهد که این فضا را برای همگان بهتر کنيم. وقتی ما برای حفظ محيطی مناسب و گرم و صمیمی مسئولیت قبول می‌کنيم، نفسِ بحث و گفت‌وگو نيز بهبود پیدا می کند و همه‌ی افراد درگير در آن بهره‌مند می‌شوند.

۲- ما هرجا که لازم باشد نظرها، ارسال مطالبی از بولتن‌ها يا اعلاميه‌ها، ‌مقالات و پست‌های وبلاگی را حذف می‌کنیم. اگر نظری ناقض قوانینی که در بالا ذکر شده باشد این نظرها توسط تیم ما پاک می‌شوند. امیدواریم این‌کار به نظر اقتدارگرايانه نیاید و ما هم واقعاً تمايل نداريم نظری را پاک کنیم، اما اعتقاد داریم این بهترین راه برای حفظ مکانی مناسب برای اکثریت مخاطبان ماست. (گاهی از ما می پرسند که چرا نظرهای توهين‌آميز يا حملات را در سايت باقی نمی‌گذاريم تا کسانی که مطالب را می‌‌‌خوانند بتوانند افرادی را که وب‌چرخی می‌کنند شناسايی کنند. اين در عمل مترادف است با رفع نظارت از سايت و معیارها و اصول مجموعه را بلاموضوع می‌کند و به نظر ما برای گفت‌وگوها مفيد نيست)

۳- حتی اگر تنها بخشی از یک نظر از نگاهِ ما ناقض آئین‌نامه باشد کل نظر حذف خواهد شد. ما نظرها را برای تغییر معنی، املاء و یا هرچیز دیگری که منظور کاربر بوده ویرایش نمی‌کنیم.

۴- گاهی وقتی یک نظر حذف می‌شود لازم می‌شود که کل نظر‌های بعدی که به آن نظر رجوع می‌کنند یا چیزی از آن نظر نقل می‌کنند را هم حذف کنیم تا روند مکالمه حذف شود. يکی از دلايل این کار می‌تواند اين باشد که يک نظر بعدی، ممکن است مستقيماً بخش‌های مشکل‌ساز نظر اصلی را نقل کند که تنها به مشکل دامن زده و آن را استمرار می‌بخشد. در چنين مواردی، هر مورد حذف به طور جداگانه مشخص نخواهد شد، چون نظرها را به هم خواهد ريخت. به جای اين‌کار، نشانگر نظرِ اصلی نشان خواهد داد که چه اتفاقی برای آن نظر افتاده است.

۵- هنگامی که نظر‌های یک صفحه بسیار زیاد شود یکی از دبیران ممکن است تذکری بدهد و پیشنهاد کند که مکالمه جای دیگری ادامه پیدا کند. اين امر از این روست که بخش نظرهايی که طولانی شده‌اند، باعث کندی بالا آمدن صفحه برای همگان می‌شود. همچنين يکی از دلايل این کار می‌تواند به حاشيه رفتن و دور شدن از بحث باشد. بعد از مدتی که تذکر مربوطه ارسال شده باشد، شايد بخش نظرها مسدود شده يا کلاً پاک شود. بحث‌ها يا پيام‌های طولانی به تشخيص و مصلحتِ دبير سايت حذف خواهند شد.

۶- دسترسی شرکت‌کنندگانی که به طوری جدی، مستمر و عامدانه استانداردها و آئین‌نامه‌های مشارکت و قوانین را زیر پا بگذارند مسدود خواهد شد. ما این کار را سرسری نمی‌گيريم و با آن دلبخواهی برخورد نمی‌کنيم. اما هدف ما ايجاد و حفظ تجربه‌ای آنلاين است که هم‌ساز با ارزش‌های مجموعه‌ی ما باشد، و ما سزاوار اين حق هستيم که تصميم‌هايی بگيريم که احساس می‌کنيم به نفعِ آن ارزش‌هاست. پيش از هر گونه تعليق يا مسدوديت امکان نظردهی، ابتدا تذکر به فرد نظردهنده داده می‌شود و فرصتی در اختيارش گذاشته خواهد شد تا روش‌اش را اصلاح کند. لطفاً آگاه باشید که دبيران ممکن است از طريق ای‌میل‌تان با شما در خصوص نحوه‌ی مشارکت‌تان تماس بگيرند، به ويژه وقتی که مسأله‌ی درباره‌ی معيارها و اصول مجموعه پيش بيايد.

۷- نظارت بر نظر‌ها کاری بیش از سر و کله زدن با مشکلات است. گاهی ما هم به بحث می‌پیوندیم تا کمک کنیم بحث بر سر یک موضوعی متمرکز بماند و یا مردم را تشویق کنیم در بحث شرکت کنند.
به طور خلاصه، هدف کلی ما اين است که هرگز هیچ بحث و گفت‌وگويی را محدود نکنيم، بلکه هدفِ ما ايجاد و حفظ محيطی دلپذير و صميمی برای همگان است.