«شرکت در انتخابات به معنای تایید حاکمیت نیست»

اختر قاسمی

به دعوت «انجمن یورو پرس» و «انجمن بیان» در شهر بروکسل، نشستی در رابطه با انتخابات دهمین دوره‏ی ریاست جمهوری ایران، در تاریخ پنجم و ششم ماه جون برگزار شد.

خانم بهبهانی، انتخابات را یک انتخابات غیردمکراتیک خواند و گفت که در این روز در خانه خواهد ماند و در انتخابات شرکت نخواهد کرد.

خانم نیلوفر بیضایی که اولین سخنران این کنفرانس بود، ضمن مثبت شمردن فضای باز و ایجاد تنفس برای مردم، گفت:

«اگر در ایران، مردم به این امید به پای صندوق‏های رأی بروند، قابل درک‏تر است تا این که نیروی اپوزیسیون حذف شده‏ی تبعیدی، بدون اشاره به حقوق نادیده گرفته شده‏ی انسانی و شهروندی تبعیدیان، آن‏ها را به شرکت در این رأی‏گیری تشویق کند.»

نیلوفر بیضایی، عکس‌ها از اختر قاسمی

خانم بیضایی به استفاده‏ی ابزاری از هنرمندان اشاره کرد و گفت:

متاسفانه در این نظام پیچیده و ایدئولوژیک که منافع جناحی نیز در آن نقش اساسی بازی می‏کند، استفاده‏ی ابزاری از هنرمندان، روشنفکران، نیروهای اجتماعی تحت ستم و تبعیض، مدیون کردن آن‏ها به جناح خود، دادن امتیازاتی در برابر طلب کردن پشتیبانی و تبلیغ برای آن جناح، به یک اصل بدل شده است.

عدم شرکت در بازی‏های جناحی حکومت، نه به معنای انفعال بلکه به معنای عدم تمکین است به سرنوشتی که نظام اسلامی تلاش دارد پذیرش آن را ناگزیر جلوه دهد. پذیرش استبداد و حتا توجیه آن برای استمرار بقا.

آقای مکارمی به فساد داخلی اداری اقتصادی ایران اشاره کرد و گفت که این انتخابات نیست، بلکه یک رأی‏گیری است. او گفت:

فرزندان ما از هفت سالگی، پنج سالگی، چهارسالگی می‌شنوند که ما نیازمند انتخابات هستیم، انتخابات لازم است. البته این انتخابات نیست، در یک انتخابات سالم و سازنده، باید کاندیداها جواب‏گو باشند.

هدایت متین‏دفتری، ابتدا به تکرار موضع‏گیری نیروهای سیاسی در هر دوره‏ی انتخابات اشاره کرد و گفت:

این موضوع داستانی است که سی سال است مرتب تکرار می‏شود. چند روز پیش، یکی از دوستان در مورد همین انتخابات مطلبی را تهیه کرده بود برای امضاء و یک اظهار نظر. من که نگاه کردم، دیدم که خُب، ما قبلا چنین چیزی را چندین بار امضاء کرده‏ایم. به ایشان گفتم که مطلب خیلی خوب تهیه شده و خوب است که شما آن را بایگانی کنید و هر بار انتخابات است، همین را باز بیاورید و امضاء کنیم.

هدایت متین دفتری، حقوق‏دان

به جز چند نکته که در باره‏ی گسترش، حرکت و مبارزه‏ی جنبش‏های اجتماعی امروز ایران و مقاومت‏هایی که امروز گسترده‏تر از سال‏های قبل شده که می‏توانیم راجع به آن مقداری مطلب بگوییم، مثل: امضاهایی که زنان در مورد تغییر قانون اساسی در مورد حقوق خودشان می‏گیرند و بیانی که امروز در سراسر ایران هست، گروه‏های مختلفی که آمده‏اند به طور خیلی جدی و مشخص خواستار تشکیل مجلس موسسان و تغییر اساسی قانون اساسی، یعنی سرنگونی رژیم، درون ایران شدن، حرف‏هایی است که فقط در خارج از کشور می‏شد، سال‏ها پیش گفت.

متین دفتری در ادامه‏ی سخنان خود به شرط شرکت در یک انتخابات دمکراتیک اشاره کرد و گفت:

در درجه‏ی نخست این که افراد و جوامع بتوانند آزادانه، مستقیم و بلاواسطه، بدون محدودیت، با حقوق مساوی، بدون درنظر گرفتن دین، مذهب، جنس، نژاد، قوم، زبان، لهجه، عقیده و موقعیت‏های اجتماعی و با حق دست‏رسی به امکان‏های مساوی تبلیغاتی، نامزد انتخابات شوند؛ یا این که نامزدهای خود را تعیین و معرفی کنند.

دوم این که انتخابات همگانی باشد و شهروندان بتوانند با حقوق مساوی، بازهم بدون درنظر گرفتن دین، مذهب، جنس، نژاد، قوم، زبان، لهجه و موقعیت اجتماعی و عقیده، برای کاندیداهای مورد نظر خود تبلیغ کنند.

مهرداد درویش‏پور، از طرف «جمهوری‏خواهان لاییک و دمکرات»، ضمن عنوان کردن مواضع مختلف در بین جمهوری‏خواهان، گفت:

به گمان من، این نکته بسیار به لحاظ سیاسی خطرناک است که بگوییم هرکسی که در آن انتخابات شرکت می‏کند، حکومت را تایید می‏کند. این درست حرفی است که آقای خامنه‏ای دارد می‏زند.

همان‏طور که در دوم خرداد همه‏ی اپوزیسیون متفق‏القول بود و یک رآی اعتراضی به ولی فقیه بود، بسیاری از مردم، امروز ممکن است به عنوان یک رأی اعتراضی به ولی فقیه و سوگلی‏اش، آقای احمدی‏نژاد، در انتخابات شرکت کنند.

بنابراین، دو نوع اعتراض داریم؛ یک اعتراض که اپوزیسیون دمکرات، سکولار، به ویژه نیروهایی که در خارج از کشور هستند که شانس شرکت در انتخابات ندارند و با موازین قانون اساسی و شرایط انتخابات روبرو هستند، با اعتراض به انتخابات و عدم شرکت، اعتراض‏شان را به ضددمکراتیک بودن بیان می‏کنند.

بخشی از جامعه، ممکن است از طریق رأی اعتراضی «نه» این واکنش را نشان دهد. آن‏چه که به نظر من بسیار مهم است، پایه‏ی اجتماعی گروه‏بندی‏های سکولار، جمهوری‏خواه و دگراندیش، دو روش برای اعتراض برگزیده‏اند. این را روبروی یک‏دیگر قرار ندهید.

یعنی‏، هم به کسانی که مثل بنده، «نه» می‏گویند، شرکت نمی‏کنند در این انتخابات، احترام گذاشته شود، برای توسعه‏ی گفتمان دمکراتیک و هم به آن کسی که با رأی اعتراضی در این انتخابات ممکن است شرکت کنند.

نماینده‏ی «سازمان اتحاد فداییان خلق ایران»، ضمن اشاره به مبارزات مردم در طول سیصد و شصت و چهار روز در سال، تحریم انتخابات را این‏گونه اعلام کرد:

سیصد و شصت و چهار روز در سال این ‏کارها را می‏کنند، اشکال ندارد، بگذار سیصد و شصت و پنجمین روز منفعل شوند و توی خانه‏هایشان بنشینند. این «نه» بزرگی است به جمهوری اسلامی، چه در داخل و چه در خارج، در انظار بین‏المللی.

بهروز خلیق

بهروز خلیق، از طرف «سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت)»، گفت: نظر نهایی سازمان ما در روزهای آینده اعلام می‏شود. اما اشاره به نظر غالب سازمان خود کرد و گفت که ما از هیچ کاندیدایی حمایت نخواهیم کرد:

ما اعتقادی به این نداریم که کاندیداهایی که الان در میدان هستند، کاندیداهایی هستند که می‏توانند چنین برنامه‏ای را پیش ببرند. به همین خاطر هم ما از هیچ کاندیدایی حمایت نخواهیم کرد. ولی درعین حال، تلاش خودمان را خواهیم کرد برای طرد جریان راست افراطی. یعنی سیاست ما، تحریم نیست، نه این بار با سیاست تحریم حرکت کرده‏ایم و نه با سیاست شرکت.

مهدی فتاپور، از طرف «اتحاد جمهوری‏خواهان ایران»، شرکت در انتخابات را به حذف احمدی‏نژاد و در جهت گسترش جنبش‏ مدنی و مطالباتی دانست:

ظرفیت جامعه‏ی ایران به گونه‏ای است که حذف آقای احمدی‏نژاد در شرایط کنونی، در جهت گسترش جنبش مطالباتی، در جهت گسترش جنبش مدنی و در جهت مقابله با خطرات و مشکلاتی که در کشور ما به‏وجود آمده، نقطه‏ی مثبتی است.

کسانی که کاندیدا هستند، کاندیدای ما نیستند، ما کسی را به عنوان کاندیدا معرفی نکردیم، ولی شرکت نیروها در انتخابات را سیاست درستی می‏دانیم.

نماینده‏ی حزب کومله، ضمن اعلام تحریم انتخابات، گفت:

ما چرا تحریم کردیم؟ خواست‏های مردم کردستان به هیچ‏وجه در برنامه‏ی انتخاباتی هیچ‏کدام از کاندیداها وجود ندارد. آقای کروبی هم که از حقوق ملی صحبت می‏کند، از اقوام صحبت می‏کند، یکی از خواست‏های مردم کردستان را هم مطرح نمی‏کند. فقط این که گفته شود، به قوم کرد ظلم می‏شود، کافی نیست.

دو سخنران دیگر کنفرانس، نمایندگان حزب سوسیال دمکرات و سوسیالیست‏های ایران بودند که هردو صحبت از تحریم انتخابات کردند.

نماینده‏ی شورای موقت سوسیالیست‏های ایران گفت: واقعیت نظام جمهوری اسلامی‏، احمدی‏نژاد است و بر همین اساس، ادامه داد:

این بهترین نماینده‏ی نظام است. من امیدوارم، احمدی‏نژاد در این انتخابات برنده شود. چون هرچه واقعیت این نظام بیشتر رو بشود، امکان دارد، نمی‏گویم حتما خواهد شد، می‏تواند شرایطی به‏وجود بیاید که مردم بالاخره به این نتیجه برسند که تاوانی که برای این توهم که یکی از آن یکی، یک ذره بهتر است، ضرری که مملکت می‏بیند، ضرری که نسل‏های مختلف دارند از وجود این نظام می‏برند، صد برابر این امتیازاتی است که این جا و آن جا ممکن است از انتخاب کروبی یا انتخاب موسوی، به دست بیاورند.

بعد از پایان کنفرانس، نظر چند نفر از شرکت کنندگان در کنفرانس را در رابطه با شرکت در انتخابات، پرسیدم:

ـ باید شرکت کرد. به این دلیل که آن‏طوری که وقایع تا به حال نشان داده است، ظاهراً، یک سری از مسایل، حتا اگر هم از این فاصله‏ی شش هزار کیلومتری به چشم ما مهم نیاید، برای کسانی که آن‏جا زندگی می‏کنند، اهمیت دارد. در نتیجه باید شرکت کنند.

من فکر می‏کنم، شرکت می‏کنند و چون شرکت می‏کنند، قاعدتا فکر می‏کنند می‏توانند چیزی را تغییر بدهند. آن‏قدر هم از آن جامعه دور مانده‏ام که نمی‏توانم بگویم آن‏ها حتما اشتباه می‏کنند.

ـ چون هیچ چشم‏اندازی برای تغییر و تحول در این رژیم، وجود ندارد، من شخصا، اگر هم می‏توانستم، شرکت نمی‏کردم.

ـ نه گفتن به احمدی‏نژاد، نه گفتن به ولایت فقیه محسوب می‏شود. من فکر می‏کنم، مردم ایران خودشان آزاد و بالغ‏اند و می‏توانند تصمیم بگیرند به کی رأی بدهند یا ندهند. فکر می‏کنم باید این‏گونه برخورد شود و به آن‏ها احترام بگذاریم.

ـ من، به عنوان یک زن ایرانی، به هیچ عنوان رأی نخواهم داد. ولی به رأی مردم هم احترام خواهم گذاشت.

ـ حقیقت‏اش، نمی‏دانم چه‏کار باید کرد. ولی من، به عنوان یک زن ایرانی، چه در این‏جا چه اگر در ایران بودم، رأی نمی‏دادم و شرکت نمی‏کردم. از این رژیم هنوز هیچ چیز ندیدم که بتوانم اعتماد کنم و سیاست و روش‏ام را نسبت به آن عوض کنم.

ـ فکر می‏کنم، سوال خیلی مشکلی است. شرکت کنیم یا نکنیم؟ من، خودم همیشه مخالف این رژیم بودم، برای همین هم، الان بیست و دو سال است که خارج از کشور زندگی می‏کنم. ولی الان، وقتی تلفنی با خانواده‏ام تماس می‏گیرم، یا اخبار را از طریق اینترنت مقداری دنبال می‏کنم، می‏بینم تمام بچه‏ها، جوانان، با چه شور و حالی به خیابان‏ها ریخته‏اند.

درست است که این رژیم، اصلاً، رژیم خوبی نیست. نه دمکرات است، نه برای کسی در این سی سال کاری کرده است، ولی همین شور و حال بچه‏ها در خیابان‏ها، یک جنبش است. این را قبول دارم و به آن احترام می‏گذارم.

ـ شرکت در انتخابات، به نظر من، اصلا به معنای تایید رژیم، در این مرحله‏ی خاص، نیست.