"عقب نشینی نظام بدتر از قطعنامه 598 نیست"

مریم محمدی

در ادامه‏ی فعالیت‏های معترضین به نتیجه‏ی انتخابات ریاست جمهوری و نهادهای دولتی که تا کنون بر نتیجه‏ی این انتخابات صحه‏ گذاشته‏اند، روز دوشنبه، اول تیرماه، دیداری میان رؤسای سه قوه‏ی قضایی، قانون‏گذاری و اجرایی کشور، با آیت‏الله خامنه‏ای انجام گرفت.
دُری نجف‏آبادی، دادستان کل کشور، اعلام کرد که این دیدار طبعا، در‏ باره‏ی مساله‏ی انتخابات و مسایل مرتبط با آن خواهد بود.

در باره‏ی نتایج احتمالی این دیدار که هنوز اخباری در باره‏ی آن منتشر نشده است و به طور کلی، بیم‏ و امید‏هایی که در فضای سیاسی ایران موج می‏زند، با آقایان هوشنگ آگاه، تحلیل‏گر مسایل سیاسی و از اعضای ستاد میرحسین موسوی، هم‏چنین عباس عبدی، تحلیل‏گر سیاسی و از مشاوران مهدی کروبی، دیگر نامزد اصلاح‏طلب انتخابات ریاست جمهوری، گفت‏گوهایی انجام داده‏ام

آقای هوشنگ آگاه در باره‏ی دیدار امروز سران سه قوه با آقای خامنه‏ای و دیدارهای دیگری که این روزها در همین ارتباط انجام گرفته است، می‏گویند:

امروز، آیت‏الله خامنه‏ای با آقای لاریجانی، احمدی‏نژاد و آیت‏‏الله شاهرودی، رؤسای سه قوه، جلسه‏ی چند ساعته‏ای داشتند. این از معدود جلساتی است که بدون حضور آقای هاشمی رفسنجانی که رییس مجلس خبرگان و رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام است، برگزار شد و در آن قاعدتا، مطالبی در ارتباط با مسایل اخیر مطرح شده است.
تشکیل این جلسه‏، با توجه به صحبت‏های پریشب آقای لاریجانی، در برنامه‏ی چهل و پنج دقیقه‏ای تلویزیونی که راه‏حل‏هایی برای برون رفت از بحران را مطرح می‏کرد، حائز اهمیت است. به خصوص بعد از ملاقات‏های چهار تن از فقهای شورای نگهبان و سخنگوی این شورا، با بعضی از آیات عظام در قم. این ملاقات‏ها هم طی دو روز گذشته برای قانع کردن بخشی از روحانیت محافظه‏کار که در این ارتباط مساله‏دار شده و مایل است قضیه به صورت آبرومندانه‏ای حل و فصل شود، انجام می‏شده است.

این صورت آبرومندانه، از نظر شما، چه اشکالی می‏تواند داشته باشد؟

برای برون رفت از این بحران، باید قضایا طوری مطرح شود که با توجه به صحبت‏های تند آیت‏الله خامنه‏ای در خطبه‏های نماز جمعه، شخصیت ایشان را خیلی زیر سوال نکشد.

سوال همین‏ جا است. چگونه ممکن است که ایشان کاملا زیر سوال کشیده نشود، ولی معترضین هم به خواست خودشان برسند؟

آیت‏الله صافی گلپایگانی، از آیات عظام بسیار تندرویی هستند که عضو شورای نگهبان بوده‏اند و به عنوان یکی از راست ترین چهره‏های مذهبی در قم، همیشه در مسایلی که حکومت با قسمت‏‏های مختلف جامعه داشته، پشتیبان و مدافع حکومت بود‏ه‏اند. در بخشی از صحبت‏های ایشان که به بیرون درز کرده و تایید شده است، به سخن‏گوی شورای نگهبان و چهار تن از فقهایی که دیروز به دیدن وی رفته بودند، گفته‏اند: «افراد می‏آیند و می‏روند. ولی ‏آن‏چه که می‏ماند، حاکمیت و نظام است و باید به اسلام فکر کنیم و نه افراد».

منظور از این افراد چه کسی یا چه کسانی هستند؟

اگر بخواهیم در این مورد مقداری با دقت، خبری داشته باشیم، راه را باز می‏کند برای قربانی کردن آقای احمدی‏نژاد، اگر لازم شود. چون از نظر آیات عظام، آن چه که اصل است، حفظ نظام و حاکمیت است که با تقلب در انتخابات زیر سوال رفته است. مردم هم به هیچ عنوان قانع نمی‏شوند.

آقای لاریجانی هم در صحبت‏های پریشب خود در این زمینه تاکید داشت که تقلب ممکن است اتفاق افتاده باشد، باید مردم را قانع کرد و به شورای نگهبان هم توصیه کرده که راه‏هایی را پیدا کنند که بعد از این جریان، شورای نگهبان هم‏چنان مورد اعتماد مردم باشد. این گفته‏ی آقای لاریجانی، تاکید بر این است که شورای نگهبان دیگر مورد اعتماد مردم نیست.

صحبت‏های آقای لاریجانی را امکانی برای تجدید یا ابطال انتخابات می‏بینید؟

باید پذیرفت که آقای لاریجانی از بخش متفکر جامعه است و بدون نظر آقای خامنه‏ای، نیامده این صحبت را بکند. آقای شاهرودی هم با ورود شورای نگهبان به طرف‏داری از یکی از کاندیداها، مخالف بود.

بنابراین به نظر می‏رسد، در سطح بالای حکومت دارند برای حل این مساله، به صورتی که بتوانند به شکل آبرومندانه‏ای از آن خارج شوند، راه‏گشایی می‏کنند.

اما آقای عباس عبدی، به تاکید خودشان در نوسان میان یأس و امید، چنین تحلیل می‏کنند:

اگر چنانچه تصمیمی بگیرند، می‏شود این قضیه را حل کرد. حتا مشکلی هم ندارم که شورای نگهبان انتخابات را تایید کند. گرچه که نمی‏تواند تایید کند. با اظهاراتی که امروز سخنگوی شورای نگهبان کرد، خیلی روشن است که قابل تایید نیست.

اما، آقای کدخدایی در نهایت، گفتند که انتقادات کاندیداها، در مجموع، وارد نیست…

ایشان، نتیجه‏گیری خود را گفته است. وقتی که آرای پنجاه شهر بالای صد در صد است، معنایش آن است که دویست شهر بالای هشتاد و پنج درصد که معمول حداکثر مشارکت است باشد. چنین حالتی تازه، روی کوه یخ است که دیده می‏شود، نود درصد آن زیر است. بنابراین، امکان ندارد. ضمن این که قبلا شورای نگهبان به دلیل وجود همین نوع اشکال، انتخابات مجلس را ابطال کرده است.

آقای عبدی، گفتید مشکلی ندارید که حتا شورای نگهبان نتیجه‏ی انتخابات را تایید کند. پس در این صورت، چه راهی برای رسیدگی به اعتراضات یا اموری که اتفاق افتاده و نشانه‏های آشکار تقلب هستند، وجود دارد؟

فکر می‏کنم، اگر رهبری نظام تصمیم جدی‏ای بگیرند و بگویند: فارغ از این که تقلب شده یا نشده یا حتا بگوید: انتخابات درست است، ولی آن را تجدید می‏کنیم. روحانیون و سیاست‏مداران نیز از این قضیه دفاع خواهند کرد. وقتی من معتقد هستم، انتخابات درست است، ولی این بحران پیش آمده، زیر بار زور رفتن هم نیست. به هر حال، مردم شواهد و قراین کافی برای این موضوع دارند.

بنابراین، خوب است که انتخابات را تجدید کنند و از این بحران بیرون بیاییم. در تجدید آن، اگر انتخابات درست بود، حتما نتیجه‏ی آن همین می‏شود. اگر هم اشکالی داشته، نتیجه‏ی درستی حاصل می‏شود.

من فکر می‏کنم، اگر این اتفاق بیفتد، خیلی اتفاق میمون و مبارکی است، اگر نه که خیلی مشکل خواهد شد.

با وجود جوی که وجود دارد، حساسیت‏های شدید عاطفی‏ای که در جامعه، به‏خصوص بین جوانان، ایجاد شده، فکر می‏کنید چگونه می‏شود به سمت چشم‏اندازی که شما تصویر می‏کنید، رفت؟

باید یک مقدار کوشید که از الان به بعد، در جهت حل اوضاع رفت و این که طرفین به نقطه‏ی مشترکی برسند. اگر هر دو طرف بخواهند که طرف دیگر صد درصد عقب‏نشینی کند و تمام ادعاهای آن‏ها را بپذیرد، با بن‏بستی مواجه می‏شویم که خسارت‏های آن خیلی زیاد خواهد بود. باید گشت، راه میانه‏ای انتخاب کرد، شاید از این وضعیت بیرون بیاییم. راهی که ضررش بیشتر از اینی که هست، گریبان مردم را نگیرد.

نشانه‏های عملی هم برای این امیدواری شما وجود دارد؟

اظهارات رییس مجلس، اظهارات برخی دیگر افراد منتسب به حاکمیت را، در برآیند موجود، نکته‏ی مثبتی می‏بینم که آمادگی‏هایی وجود دارد که راه میانه و قابل قبولی انتخاب شود. اظهاراتی که بعضی از مراجع تقلید کرده‏اند، به نظرم آقای صافی هم نکته‏ی مهمی را گفته‏اند که با این وضعیت باید یک طرف کوتاه بیاید.

بهترین راه این است که قضیه‏ی انتخابات را دور بزنیم و تجدید شود. فکر هم نمی‏کنم هیچ مشکلی هم در آینده ایجاد کند. بدعت بدی هم نیست. از این وضعیتی که به وجود آمده، هزاران، ده‏ها و صدها هزار نفر به خیابان می‏ریزند و خدای ناکرده کشته می‏دهیم. خونی که می‏ریزد را نمی‏توان جمع کرد، این نفرت و کینه‏ای که به‏وجود می‏آید را باید مقداری کنترل کرد و گذشت.

چطور می‏گویید بدعتی نیست، انتخابات را باطل کردن و از ادعای محکمی که حاکمیت یک بار کرده است، کوتاه آمدن…

هر کاری هم نظام بکند، عقب نشینی‏اش بیشتر از قطعنامه‏ی ۵۹۸ نیست که! در برابر یک کشور دشمن این کار را کرد. در حالی که ما یقین داشتیم حقمان است. گفته بودیم باید جلو برویم، همه‏ی ملت هم قبول داشتند. اما وقتی که مصلحت ایجاد می‏کند، کسانی که قدرت تصمیم‏گیری دارند، برای این روزها هستند. هر روز که قرار نیست آدم تصمیم بگیرد. برای چنین روزهایی است و من فکر نمی‏کنم، هیچ مشکلی ایجاد کند.

همچنان که پذیرش ۵۹۸، علی‏رغم این که حقمان نبود، موجب استحکام قدرت نظام شد و از آن هم موفق بیرون آورد، دلیلی ندارد، الان این کار به شکل دیگری، در برابر مردم صورت نگیرد. فکر می‏کنم، این نکته‏ای است که حتما باید به آن توجه کرد و امید هم دارم که این اتفاق بیفتد.