رأی می‌دهید؟ به چه کسی؟

مریم محمدی

یکی دیگر از برنامه‏های «روی خط زمانه» را در ارتباط با انتخابات ریاست جمهوری، به آگاهی از نظر شهروندان ایرانی در شهرهای سنندج، مهاباد و تبریز که نامزدی هم به این انتخابات معرفی کرده است (آقای اکبر اعلمی)، اختصاص داده‏ام.

در شهر مهاباد با خانم زهرا بایزیدی، خواهر زینب بایزیدی، یکی از فعالان جنبش زنان و عضو «کمپین یک میلیون امضا» که از سال ۸۵ در زندان به سر می‏برد، تماس گرفتم. هم‏چنین طی یک تماس تلفنی تصادفی با خانم کارمندی در مهاباد گفت و گو کردم.

اولین تماسم با خانم زهرا بایزیدی، در شهر مهاباد است. خانم بایزیدی فضای انتخاباتی چگونه است؟ مردم نسبت به انتخابات خوش‏بین هستند؟ شرکت می‏کنند؟

با هرکسی که مشورت می‏کنیم، در انتخابات شرکت نمی‏کند. در مهاباد در انتخابات قبلی، شاید صد تا دویست نفر بیشتر شرکت نکردند. زیاد شرکت نمی‏کنند، چون دیدشان نسبت به انتخابات زیاد خوب نیست.

شما خودتان چطور فکر می‏کنید؟ باید در انتخابات شرکت کرد یا خیر؟

الان که هرکس حرف از حقوق بشر یا مسایل انسانی می‏زند، به او مارک سیاسی بودن یا جدایی‌طلبی می‏زنند. اگر قرار باشد این شرایط تا حدی ‏تغییر کند و وضع کمی بهتر شود، باید انتخابات انجام شود و در آن شرکت کرد، ولی اگر قرار باشد وضع از الان هم بدتر بشود، انتخاباتی در کار نباشد، بهتر است.

خُب، انتخابات که به هر حال در راه است. تصور خود شما چیست؟ فکر می‏کنید شرایط بهتر شود یا نه؟ شما چکار خواهید کرد؟

من تصمیم گرفته‏ام در انتخابات شرکت کنم. شرکت کنم که وضع از این بهتر شود.

می‏توانم بپرسم که کاندیدای مورد نظر شما، بین کاندیداهایی که هستند، چه کسی است؟

اگر باشد، آقای خاتمی.

ولی آقای خاتمی انصراف داده‏ است.

شخص دیگری را انتخاب نکرده‏ام. در مورد دیگران هنوز شناختی ندارم. فقط چون گفتند آقای خاتمی خود را کاندیدا کرده‏ بود، گفتم فقط به ایشان رأی می‏دهم. چون دوران ایشان بهترین دوران بود.

یک تماس تلفنی با سنندج، خانم ناهید کریمی می‌گوید:

باید همه‏ی مردم شرکت کنند و آن کسی را که می‏خواهند و لیاقت ریاست جمهوری را دارد، انتخاب کنند.

مردم چگونه می‏توانند این انتخاب را بکنند؟ چگونه می‏توانند این شناخت را به‏دست بیاورند؟

با شناخت بیشتر از کاندیداها. بر اساس ‏آن‌چه اعلام کرده‏اند، بهترین و راست‏گوترین آن‏ها را انتخاب کنند. یعنی کسی بهتر از قبل باشد، حرف‏هایش راست باشد و عملاً بتواند آن‏چه را گفته‏، انجام دهد.

می‏توانم بپرسم، انتخاب شخص شما چیست؟ کدام یک از کاندیداها هستند؟

نمی‏‏توانم بگویم کدام‏یک از آنان است، ولی سعی می‏کنم بهترین‏شان را انتخاب کنم.

یعنی شما هنوز تصمیمتان را نگرفته‏اید؟

چرا تصمیم گرفته‏ام. می‏دانم چه کسی را باید انتخاب کنم. کسی باشد که لااقل به داد مستضعفین برسد. در حد شعار نباشد. من کارمندی با بیست و چهار سال سابقه هستم و هنوز یک وجب خاک را از منطقه‏ی خودم ندارم.

به عنوان کارمندی که بچه دارد و باید برای بچه‏هایش خانه‏ای تأمین کند، هنوز نتوانسته‏ام اطاقی به وسعت یک وجب بسازم. به کسی رأی می‏دهم که بتواند بعد از بیست و سه سال، به من و امثال من کمک کند.

کاندیداهای ما را همه از قبل می‏شناختند. یکی از آن‏ها نخست وزیر قبلی و دیگری رییس مجلس پیشین بوده است. با این شناخت و بر این اساس که هر کدام تا چه اندازه در زمان مسئولیت‏شان توانایی داشته‏ و کار کرده‏اند، می‏توان انتخاب کرد.

در سنندج با آقای صدیق کریمی، کارگر، عضو هیأت مدیره‏ی اتحادیه‏ی کارگران ایران، گفت‏‏ و گو می‏کنم:

با توجه به شرایطی که الان هست، به خصوص وضعیت کارگران و با توجه به این‌که به کارگران در اول ماه می جمع شدند، خواسته‏های‏شان را طرح کنند و جشن بگیرند، حمله کردند، فکر نمی‏کنم کارگران در انتخابات شرکت کنند.

درست است که قشرهای دیگر هم معترض هستند، ولی کارگران امسال خیلی ضربه دیدند. اخراج، قراردادهای موقت، حمله به مراسم روز کارگر و… مسایلی است که کارگران با آن‏ها درگیر هستند و با توجه به وضعیتی که پیش آمده، فکر نمی‏کنم آنان در انتخابات شرکت کنند.

آقای کریمی، بعضی‏ها با توجه به همین موقعیتی که اشاره می‏کنید، و این‌که می‏گویند اوضاع نسبت به گذشته بدتر شده، فکر می‏کنند باید در انتخابات شرکت کرد که بدتر نشود و یا این‌که انتخاب بهتری بکنند. شما شخصاً، چه می‏کنید؟

مردم در دوم خرداد، دقیقاً با همین فکر در انتخابات شرکت کردند. اما برخورد با دانشجویان در همان دوره‏ی بعد از دوم خرداد اتفاق افتاد. مردم می‏گویند، همه‏‏ی این‏ها که آمده‏اند، قبلاً امتحان خود را پس داده‏اند و نمی‏توانند آن‏چه را مردم می‏خواهند، انجام دهند.

به نظر شما، شرکت در انتخابات یا کاندایداهای موجود، هیچ‏کدام نمی‏توانند کمکی به وضع موجود بکنند؟

الان، شخصاً نمی‏توانم انتخابی داشته باشم. به نظر من، بستگی به مسایل اقتصادی جامعه دارد. شخص به تنهایی نمی‏تواند موثر باشد. چون مناسبات اجتماعی تعیین می‏کند که به کدام مسیر برود و چگونه وضع مردم خوب بشود. شخص نمی‏تواند خیلی تأثیرگذار باشد. شاید از نظر بعضی امتیازهای اجتماعی، شرایط را کمی‏ بهتر کند، ولی نمی‏تواند این مشکل را پشت سر بگذارد.

روی کاندیداهایی که الان هستند، چه نظری دارید؟ تفاوت‏هایی میان آنان می‏بینید؟

تفاوت‏هایی از نظر فردی هست. ولی مهم این است که از نظر عملی تا چه حد می‏توانند جواب‏گوی خواست مردم و نیازهای جامعه باشند. آن هم بستگی به بستر حاکم بر جامعه، شرایط اجتماعی اقتصادی و حتا بحران بین‏المللی دارد.

آقای کریمی در پایان می‏خواستم بپرسم که مشکل شما با زندان، دادگاه و حکم شلاق چه شد؟

هنوز پنجاه میلیون تومان وثیقه دارم و وثیقه‏ام آزاد نشده است. ولی الان نزدیک به صد و پنجاه نفر در تهران دستگیر کرده‏اند. احتمالاً ما به تهران برویم و به دستگیری آنان اعتراض کنیم.

در تماسی تلفنی با تبریز، با آقای اسماعیل نصرتی که وبلاگ‏نویس هستند، گفت و گو می‏کنم.

چون این‏جا حزبی و جناحی است، ما هم چون تابع هستیم در انتخابات با آقای احمدی‏نژاد خواهیم بود، اگرچه با دل نخواهیم بود. این هست.

شما با کدام حزب و جناح هستید؟

با «جبهه‏ی متحد اصول‏گرایان» کار می‏کنم. در ستاد مرکزی‏شان در این‏جا خواهیم بود.

گفتید با این‌که به آقای احمدی‏نژاد رأی می‏دهید، ولی زیاد دل‏خوش نیستید. چرا؟

در دوران ریاست جمهوری آقای دکتر احمدی‏نژاد، برخی از معاونینش کارهایی کردند که ایشان واکنشی نشان نداد. دو تا از مراجع تقلید اعتراض و انتقاد کردند، آقای مشایی، معاون میراث فرهنگی را دست نزد. دویست نماینده‏ی مجلس نامه نوشتند و انتقاد کردند، ولی آقای احمدی‏نژاد توجهی نکرد.

در آخرین مرحله، رهبر معظم انقلاب گفتند که حرف یا صحبت دوستی ملت ایران با ملت اسرائیل، حرف اشتباهی است. چون آقای احمدی‏نژاد در این قضیه کوتاه نیامد، خیلی از متدینین و خیلی از کسانی که طرف‏دار دولت بودند، دیگر زیاد دل خوشی از این کارهای آقای دکتر ندارند.

شما که گفتید، رأی‏تان را به آقای احمدی‏نژاد می‏دهید. سایر کاندیداها در تبریز چه وضعیتی دارند؟ اساساً، شهر تبریز حالت انتخاباتی به خود گرفته است؟

شهر تبریز فضای انتخاباتی به خود گرفته است. الان در شهر ما جلسات انتخاباتی برگزار می‏شود. مشاورین رییس دولت نهم، هر از گاهی به تبریز می‏آیند. دیشب هم این‏جا مراسمی برپا بود.

نمایندگان کاندیداهای دیگر، مثل آقای موسوی و آقای کروبی هم می‏آیند؟

آقای موسوی در مناطق آذری‌نشین، رأی بالایی دارد. در نظرسنجی‏هایی که می‏شود، آقای موسوی از شمال غرب کشور رأی خوبی دارد. طرف‏داران و حامیان آقای موسوی هم تشریف می‏آورند. آقای محمد‌رضا خاتمی این‏جا در تالار معلم سخنرانی داشت. ولی متأسفانه، طوری رفتار می‏کنند که به نفع آقای موسوی نیست.

آقای محمد‌رضا خاتمی چه‏ می‏کند که به نفع آقای موسوی نیست؟

آقای خاتمی در این‏جا برخی از آن اظهارات دوران اصلاحات آقای خاتمی را تکرار کرد که این‏جا جلوه‏ی خوبی نداشت. مثلاً از برخی از افراد نام می‏برند که زیاد به نفع دولت اصلاحات نبوده است.

برخی از رفتارهای ناشایستی که برخی اوقات در دوران اصلاحات رخ داده، امتیاز منفی برای آقای خاتمی و دار و دسته‏ی او محسوب می‏شود. ولی خود آقای موسوی بین مردم جایگاهی دارد و فکر می‏کنم در مناطق آذری‌‌نشین رأی خوبی داشته باشد.

با آقای محمد نویدی، شهروند دیگر تبریزی گفت و گو می‏کنم:

آن آمادگی که باید باشد نیست و فضای انتخاباتی هنوز زیاد گرم نشده است.

فکر می‏کنید، چرا این‏طور است؟

کاندیداهای مطرح و حرف‏های کاندیداهای به اصطلاح سرشناس، تکرار مکررات شده است. یعنی فکر و ایده‏ی جدیدی ندارند. آقای موسوی که هشت سال در رأس امور اجرایی بود. سایر کاندیداها هم یکی رییس مجلس سابق بوده، دیگری رییس جمهور است.

یک فضای بایکوت هست. نه رسانه‏های دولتی و نه سایر رسانه‏هایی که الان در ایران در حال فعالیت هستند، به انتخابات نمی‏پردازند.

می‏توانم بپرسم، انتخاب شما چیست؟

انتخاب ما، آقای اعلمی است.

بنا بر چه قیاسی، این انتخاب را دارید؟

ایشان دو دوره نماینده‏ی مجلس و یک شخصیت منتقد بود. در مجلس ششم به عنوان عضو فراکسیون اکثریت، دولت را هم که از جناح خودشان بود، به نقد کشید. برای ایشان کمی هزینه داشت ولی این کار را کرد.

در مجلس هشتم هم دولت نهم را نقد کرد. کاندیدایی هم هست که ضعف مالی و اخلاقی نداشته است. وظیفه‏اش را هم به‏خوبی انجام داده است. الان اکثر مردم آذربایجان از آقای اعلمی با نیکی یاد می‏کنند.

یعنی شما امیدوار هستید که در آذربایجان، آقای اعلمی بالاترین رأی را داشته باشد؟

آقای اعلمی در این‏جا در فضای انتخاباتی اولیه، قطعاً رأی اول را می‏آورد. این را حتا نظرسنجی‏هایی که سایر کاندیداها کرده‏اند، نشان داده است.