کانادا در سال ۲۰۰۸، از نگاه مهاجرین

نیک‌آهنگ کوثر

وقتی کسی تازه شهروندی کانادا را می‏پذیرد و تبعه‏ی این کشور می‏شود، باید دولت کانادا را متقاعد کند که سرود اُ کانادای این کشور را از حفظ بلد است. این‏جای کار است که بسیاری از ایرانی‏های کانادایی شده، دچار دوگانگی می‏شوند.

از گروهی از هم‏وطنان ایرانی ساکن کانادا، که هم می‏شناسیدشان و هم نمی‏شناسیدشان، در‌باره‏ی سال ۲۰۰۸ پرسیده‌ام.

کمال، دانشجوی کامپیوتر از تجربیات شخصی‏اش در سال ۲۰۰۸ می‏گوید:‌

سال ۲۰۰۸ برای من خیلی پرفراز و نشیب بود. توانستم با آی.بی.ام همکاری کنم. امسال پدرم را از دست دادم. بسیار برایم غمناک بود.

ولی دوباره به زندگی دانشجویی برگشتم. فستیوالی هم به اسم «تیرگان» در تابستان امسال برگزار شد که به لحاظ هنری خیلی فستیوال خوبی بود.

حتماً با گزارش‏های محمد تاج‏دولتی از کانادا آشنا هستید. از تاج‏دولتی در‌باره‏ی سال ۲۰۰۸ پرسیدم:

موقعیت و وضعیت کانادا را در سال ۲۰۰۸ از دو جنبه باید نگاه کرد؛ یکی از جنبه‏ی بین‏المللی است که ابعاد و وزنی را که کانادا به عنوان یک کشور غربی در اقتصاد بین‏المللی و صحنه‏ی سیاست بین‏المللی دارد ایفا می‏کند، باید واقعیت را از این جنبه نگاه کرد.

کانادا از لحاظ اقتصاد و سیاست بین‏المللی به دلیل جمعیت کم و وضعیت اقتصادی که به نسبت موقعیت کشور و جمعیتش دارد، کشور تأثیرگذاری نیست.

اما از نظر داخلی‏، در نیمه‏ی اول سال ۲۰۰۸ آن‏چنان واقعه‏ی مهمی اتفاق نیفتاد. در شش ماه دوم، انتخابات سراسری کانادا برگزار شد و دولت آقای استفان هارپر پیروز شد.

این دولت هرچند با تعداد نمایندگان بیشتری در پارلمان شکل گرفت اما بازهم دولت اقلیت است و در ماه‏های پایانی امسال دچار بحرانی شدید شد و به این سمت می‏رفت که سقوط کند و نشان داد دوران سیاست‏مداران بزرگ در کانادا، مثل بقیه‏ی کشورهای غربی دیگر، تمام شده است.

بحران سیاسی که در کانادا در ماه‏های آخر سال خودش را نشان داد، در ماه ژانویه حتماً به صورت دیگری دوباره عود می‏کند و تغییرات اساسی ایجاد خواهد کرد.

مسأله‏ی دوم، بحران اقتصادی است که آمریکا را به شدت فراگرفته و کانادا به عنوان کشوری که بیشتر از ۷۰ درصد مبادلات تجاری‏اش با آمریکا است، بدون شک تحت تأثیر این وضعیت اقتصادی نامناسب آمریکا قرار خواهد گرفت.

اما در کنار این مسایل سیاسی و اقتصادی، نکته‏ی دیگری هم برای‏ من قابل توجه بود و آن این‌که برای دومین بار یکی از ایرانی‏های کانادایی یا کانادایی‏های ایرانی‏تبار، آقای دکتر امیر خدیر، در استان کبک، موفق شد به عنوان نماینده‏ی قسمتی از شهر مونترال وارد پارلمان استان کبک بشود.

آقای خدیو بعد از آقای دکتر مریدی که اولین نماینده‏ی ایرانی‏تبار یک پارلمان استانی در کانادا است، دومین نماینده‏ هستند.

این می‏تواند جای خوشحالی و مشوقی برای نسل دومی‏ها باشد که می‏شود در آینده‏ی سیاست کانادا هم جایی داشت.

البته چون کانادا عملاً دو زبانه یعنی انگلیسی و فرانسوی است، ممکن است سرود کانادا به زبان فرانسه را هم گاهی بشنوید. سمین، یک دانشجوی تازه‏وارد به کانادا است. نصف سال ۲۰۰۸ را در ایران گذرانده است و نصف دیگرش را در کانادا. از او در باره‏ی سال ۲۰۰۸ پرسیدم:‌

مقداری عجیب بود. از یک طرف خیلی خوب بود، یک‌سری مشکلات را نداشتم. مثلاً ترافیک‏های وحشتناک تهران را این‏جا ندیدم و دیگر سرگیجه نمی‏گرفتم.

ولی از طرف دیگر، یک‌سری مشکلات تازه اضافه شد. تمام چیزهای زندگی انگار ۱۸۰ درجه عوض شد. ولی در کل در حد تجربه است، همه چیز جدید است. می‏توانم بگویم بیشتر خوب بوده است.

سرمای هوای کانادا نسبت به ایران، چطور تو را اذیت کرد؟

در ایران به خاطر این‌که هوا خشک است، وقتی پنج، شش درجه بالای صفر است، سرما احساس می‏شود و اذیت می‏کند. ولی این‏جا تا به‏حال آن‏قدر که فکر می‏کردم، اذیتم نکرده است.

نیلوفر، مهندسی است که چند سال است در کانادا زندگی می‏کند. نظر او را در‌باره‏ی سال ۲۰۰۸ پرسیدم:‌

انتخابات آمریکا برایم از همه جایی مهم‏تر بود.

چرا؟

خیلی مردمی بود.

تعریف شما از انتخابات مردمی چیست؟

دمکراتیک بود، یعنی واقعاً اوباما را مردم انتخاب کردند.

یعنی، این‌که آقای احمدی‏‏نژاد معتقد بود مافیای قدرت نمی‏گذارد اوباما انتخاب شود، از نظر شما درست نبود؟

نه، چنین چیزی نبود. اوباما انتخاب مردم بود.

وقایع کانادا برایتان چطور بود؟ مثلاً انتخاباتی که برگزار شد و یا وضعیت محافظه‏کاران؟

در سکوت برگزار شد. تبلیغات انتخاباتی مثل آمریکا نبود.

فائز علیدوستی‌، انیماتور کارتونیست در‌باره‏ی سال ۲۰۰۸ می‏گوید:

سال خوبی بود. چون از نظر حرفه‏ای تغییرات خوبی در کارم رخ داد و پیشرفت کاری داشتم. ولی در آخر سال، شنیدن اخبار بحران اقتصادی چندان خوش‏آیند نبود که امیدوارم سال ۲۰۰۹ این مسأله برطرف شود.

نهایتاً دکتر علیرضا نامورحقیقی، کارشناس و تحلیل‏گر سیاسی در‌باره‏ی روابط ایران و کانادا در سال ۲۰۰۸ می‏گوید:

روابط ایران و کانادا، در مقایسه با گذشته رو به وخامت گذاشت. محدودیت‏های زیادی که دولت کانادا، علیه صدور ویزا برای ایرانیان ایجاد کرد و پیشنهاد کانادا در سازمان ملل متحد در مورد مسأله‏ی حقوق بشر در ایران هم روابط دو کشور را تیره‏تر کرد.

علاوه بر این کانادا هنوز به هیچ‏کدام از سفرای پیشنهادی ایران، ویزا نداده است. با افزایش خصومت دیپلماتیک میان ایران و کانادا، چند مسأله پیش می‏آید.

روابط فرهنگی دو کشور با توجه به حجم ایرانیان تحصیل‏کرده‏ای که در کانادا زندگی می‏کنند خیلی مهم است و دچار مسأله شده است.

هم‏چنین دستگیری آقای درخشان از جمله مواردی است که به نظر می‏رسد، وقتی فضای روابط دو کشور بسیار بسته باشد و با محدودیت روبه‌رو باشد، امکان تأثیرگذاری دیپلماتیک در مورد شهروندانی که تابعیت دوگانه دارند، کاهش پیدا می‏کند.