دولتی‌ها، برنده انتخابات مدیران مسوول مطبوعات

مریم محمدی

دیروز در تهران انتخابات مدیران مسوول مطبوعات برگزار شد تا نماینده‏ی ایشان برای عضویت در «هیات نظارت بر مطبوعات» برگزیده شود.

برای به دست آوردن یک بررسی کلی از مجموعه‏ی مسایل این جلسه، با آقای عیسی سحرخیز، مدیر مسوول چندین نشریه‏ی توقیف شده، گفت و گو کردم:

اساساً شرایط انتخاب مدیران مسوول چیست؟

اصولاً شرایط سختی نیست. مدیران مسوول اگر متهم نشوند به مخالفت علیه نظام و این‏گونه موارد که معمولاً به دلیل این که پروسه‏ای را طی کرده‏اند تا مجوز بگیرند، به جز استثناهایی؛ معمولاً این مشکل‏ها برای‏شان فراهم‌ نمی‏‏آید. طبیعتاً همه می‏توانستند نامزد شوند.

از آقای سحرخیز سوال می‏کنم شش عضو دیگر هیات نظارت بر مطبوعات، از کجا و چگونه انتخاب می‏شوند؟

از ۶ نامزد دیگر، یکی وزیر ارشاد یا نماینده‏ی او است. فردی هم از دولت، به عنوان نماینده‏ی وزارت علوم می‏آید. همین‏طور نمایند‏گانی از مجلس و قوه‏ی قضاییه شرکت خواهند کرد.

در کنار این افراد، حوزه‏ی علمیه‏ی قم و شورای انقلاب فرهنگی هم دو نامزد دارند. در نتیجه، طیف دولتی و حکومتی در این‏جا غالب است.

به این ترتیب، شما اگر نامزد مورد علاقه‏ی خودتان را هم بفرسیتد، چه میزان می‏توانید از ایشان انتظار داشته باشید؟

نامزد مطبوعات و مدیران مطبوعات در فضای کنونی که دولت در اختیار آقای احمدی‏نژاد و حاکمیت به گونه‏ای در جریان مخالف مطبوعات است، شش به یک است.

عیسی سحرخیز، روزنامه‌نگار

ولی آن چه که در دو سال گذشته اتفاق افتاد، این بود که کسی نماینده‏ی مدیران مسوول شده بود که در یک مقطعی در جایگاه شورای عالی امنیت ملی بود؛ همان فرد امروز هم یکی از نامزدها است و ‏طبیعتاً امروز هم وقتی صحبت می‏کرد، اعلام می‏کرد: « همان سیاست‏های گذشته را می‏توانم عمل کنم و کاری از دستم برنمی‏آید».

در این فضا، مدیران مسوول کار چندانی نمی‏توانند بکنند، اما حداقلش این است که این‏ها بتوانند مطبوعات را در جریان بگذارند که در هیات نظارت چه چیزی می‏گذرد.

حادثه‏ای که الان اتفاق افتاده، کسی نمی‏داند اصلاً در پشت درهای بسته‏ی وزارت ارشاد که هیات نظارت در آن‏جا تشکیل می‏شود، چه اتفاقی دارد می‏افتد.

ترکیب کاندیداها و چشم‏انداز نتیجه‏ی انتخابات را چطور می‏بینید؟

اکثر این‏ها افرادی هستند که خطوط سیاسی مشخصی را دنبال نمی‏کنند. اما همان‏گونه که در جامعه هم دو گرایش اصلی وجود دارد، در حدود ۷ یا ۸ نفر از این افراد ـ به هر حال کمتر از ۱۰ نفرشان ‏ـ به عنوان چهره‏های اصلی مطرح بودند که از این میان دو نامزد اصلاح‏طلب، آقایان حضرتی و کواکبیان، یک فرد به عنوان مستقل منتقد به دولت، آقای خزعلی حضور داشت و چهار نامزد اصلی هم متعلق بود به جریان محافظه‏کار و اقتدارگرا که طیف‏های مختلفی را بیان می‏کرد.

در میان ۶۰ نامزدی که ذکر کردید، ظاهراً فقط یک کاندیدای خانم وجود دارد. علت این عدم استقبال خانم‏ها، از نظر شما چیست؟

تعدادی از خانم‏ها نامزد شدند. ولی به عنوان چهره‏ی شاخصی که بتوانند شانسی برای ورود داشته باشند، کسی حضور ندارد.

بدرالسادات مفیدی، دبیر انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران

در مورد این سوال، به نظر می‏آید بهتر است با خانم‏های دست‏اندرکار صحبت کنم. خانم بدرالسادات مفیدی، دبیر انجمن صنفی روزنامه‏نگاران می‌گوید:

در میان روزنامه‏ها و مطبوعات کثیرالانتشاری که فعال باشند و تیراژهای شاخص داشته باشند، مدیر مسوول زن نداریم. مهم‏ترین‏شان در مجلات و نشریات هستند، نه در روزنامه‏ها.

به‌ناچار سراغ مدیران مسوول نشریات توقیف شده و خانم شهلا شرکت می‌روم که مجله‏ی تحت مسوولیت ایشان، بهمن ماه سال گذشته، پس از ۱۶ سال فعالیت، توقیف شد.

این دوازدهمین دوره‏ی انتخابات مدیران مسوول است و اولین سوالم از خانم شرکت این است که در دورانی که مسوولیت داشتند، آیا هرگز کاندیدای این مقام بودند؟

در دوره‏های قبل، یک یا دو دوره، تا آن‏جایی که یادم هست، کاندیدای نمایندگی مدیران مسوول در هیات نظارت بر مطبوعات شدم.

به نظر شما، فضای این انتخابات چرا این‏قدر مردانه است؟

این‌که فضا چرا مردانه است، به نظر من، این‏جا به مردها یا فضا خیلی مربوط نمی‏شود. مساله خود خانم‏ها هستند که چرا نمی‏آیند و چرا خودشان را برای کاندیداتوری نمایندگان مدیران مسوول، معرفی نمی‏کنند.

شهلا شرکت، مدیرمسوول ماهنامه‌ی توقیف شده‌ی زنان

یک بخش از آن برمی‏گردد به ریشه‏های قدیمی این قضیه که چرا اساساً زنان در مسایل اجتماعی و به‌طور طبیعی در مشاعل مختلف، کم‏تر حضور دارند.

ولی به دلیل این‌که این مقام مدیر مسوولی، یک مقام انتصابی نیست و حق انتخاب به خود افراد مربوط می‏شود؛ بیشتر می‏توانم این را متوجه خود زنان بدانم که چرا برای گرفتن امتیاز برای نشریات پیش‏قدم نمی‏شوند، البته نشریات خصوصی.

چرا در نشریات دولتی، نه؟

نشریات دولتی یا روزنامه‏ها، همیشه البته مورد انتقاد ما بوده‏اند که چرا یک سقف شیشه‏ای وجود دارد که زنان نمی‏توانند در آن‌ها به بخش سردبیری و مدیر مسوولی راه پیدا کنند.

این‏طور که در خبرها هست در ۲۰۸۰ مدیر مسوول مطبوعات وجود دارد. آیا می‏شود به طور تقریبی فهمید که الان چه نسبتی از خانم‏ها در میان این ۲۰۸۰ مدیر مسوول در ایران، هستند؟

متاسفانه آمار دقیقی در این زمینه ندارم. ولی آن‏چه که ما به شکل مشاهده‏ی عمومی می‏بینیم، این است که تعداد زنان سردبیر و مدیر مسوول شاید از انگشتان ۲ دست، تجاوز نمی‏کند.

سعی می‏کنم با برخی کاندیداهای نمایندگی، مصطفی کواکبیان، مدیر مسوول روزنامه‏ی «مردم سالاری» تماس بگیرم. از آقای کواکبیان می‌پرسم چرا انتخابات در دوره‏ی گذشته برگزار نشد؟ چرا به حد نصاب نرسید؟

قاعدتاً دفعه‏ی اول هیچ‏وقت به حد نصاب نمی‏رسد. ولی این دفعه به حد‏ نصاب رسیده و استقبال هم خوب بوده. انشاالله ببینیم نتایج آن چه‏جور می‏شود، ما هم در خدمت هستیم.

مصطفی کواکبیان، مدیرمسوول روزنامه مردم‌سالاری

انتظار شما از نتیجه‏ی انتخابات چیست‌؟

منتظر هستم. ببینیم این رأی خرد جمعی چه‏کار می‏کند. هرچه مدیر‌مسوولان تشخیص بدهند، ما هم در خدمتشان هستیم.

فکر می‏کنید شما یا یکی از نامزدهای اصلاح‏طبان ممکن است انتخاب شود؟

فکر می‏کنم، جو خوب است، استقبال خیلی خوب است. منتظر نتایج هستیم. دستتان درد نکند. متشکرم.

موفق می‏شوم با آقای الیاس حضرتی، مدیر مسوول روزنامه‏ی «اعتماد»، صحبت کنم. آقای حضرتی، ظاهراً شما کاندیدای نمایندگی اصلاح‏طلبان هستید.

بله.

چند نفر نامزد اصلاح‏طلبان…

به غیر از من، آقای کواکبیان هم هست. دو نفر هستیم. داریم با هم صحبت می‏کنیم، شاید به یک تفاهمی رسیدیم و نهایتاً یکی شدیم.

یکی از شما باشد؟

بله. انشاالله به توافق می‏رسیم.

الیاس حضرتی، مدیرمسوول روزنامه اعتماد

از میان اصول‏گرایان چه کسانی شانس دارند؟

آقای بیژن مقدم، آقای انتظامی، آقای جمالی، آن‏ها هم سه نفر هستند. من و آقای کواکبیان به توافق می‏رسیم و یک نفر می‏شویم، انشاالله.

پیش‏بینی شما از نتیجه‏ی انتخابات چیست؟

داریم صحبت می‏کنیم، ببینیم اوضاع و احوال چه‏طوری است. فعلاً خیلی نمی‏شود پیش‏بینی کرد که وضعیت چطور است. رقابت خیلی فشرده است. چیز خاصی اگر پیش نیاید، دوستان ما باید برنده شوند دیگر.

با آقای مهدی خزعلی، کاندیدای مستقل، صحبت می‏کنم. آقای خزعلی، پیش‏بینی شما از نتیجه‏ی انتخابات چیست؟

هنوز دارند شمارش می‏کند، ولی من در نطقم هم گفتم، فکر می‏کنم طبق روال، با فراخوانی که دولت می‏کند و رأی‏هایی که آقایان دولتی‏ها، دسته‏ای جمع می‏کنند، همیشه بایستی دولتی‏ها بیایند. این سابقه‏ی گذشته و حال هم هست. نماینده‏ی حکومت همیشه می‏آید.

شما هم کاندیدا بودید؟

بله، من کاندید بودم، ولی مصلحت نمی‏دانستم آرای غیردولتی‏ها را بشکنم. نهایتاً به نفع یکی از کاندیداهای غیردولتی کنار رفتم. به نفع آقای الیاس حضرتی.

شما ظاهراً به نتیجه‏ی انتخابات امیدوار نیستید.

در صحبتم هم گفتم، می‏دانم که آقایان فراخوان کرده‏اند. از شهرستان‏ها با هزینه‏ی دولت این‏ها را آورده‏اند. حتی در روزنامه‏های دولتی کاندیدای خودشان را معرفی کرده‏اند. امیدی ندارم که کاندیدای غیردولتی بیاید.

و سرانجام، نتیجه‏ی انتخابات:

همان‏طور که از جمعیت می‏شد برآورد کرد، تعداد زیادی از نمایندگان مدیران مسوول در انتخابات امروز شرکت کرده بودند.

به جز ۳ رأی باطله، ۴۱۸ رأی را که شمردند، آقای حسین انتظامی که نماینده‏ی فعلی مدیران مسوول است، با ۱۷۱ رأی بالاترین رأی را آورد.

نماینده‏ای که از سوی اصلاح‏طلب‏ها شرکت کرده بود، آقای حضرتی، بیش از ۳۵ رأی نیاورد.

دلیلش هم ظاهراً این بود که در زمان انتخابات، مدیران مسوول با مساله‏ی جدیدی مواجه شدند. تمام کسانی که نشریات‌شان توقیف شده بود، به آن‏ها برگ شرکت در انتخابات را ندادند و استدلال‏شان این بود که شما نمی‏توانید شرکت کنید.

یعنی شما در جلسه‏ متوجه شدید که حق رأی ندارید؟

بله، خیلی‏ها حضور پیدا کردند٬ برگه‏ی شرکت در انتخابات و رأی‏گیری را که رفتند بگیرند٬ دیدند که اسم‏شان در لیست نیست. سووال کردند که چرا؟ گفتند: « به دلیل این که نشریه‏ی شما منتشر نمی‏شود».

گفته شد که: «خُب ما نمی‏توانیم نشریه‏مان را منتشر کنیم٬ چون‏که حکم توقیف موقت داشته و یا دادگاه حکم نهایی‏اش را نداده است».

گفتند: «به هر حال تصمیم این دوره، این گونه است».‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏