آیا عراق رنگ آرامش و امنیت خواهد دید؟

عرفان قانعی‌فرد

اولین بار در شهریور ۱۳۸۵ با هم دیدار کردیم و تازه من پروژه‌ام را آغاز کرده بودم. روزی نهار در سفارت با وی بودم و او از عراق با مثبت‌بینی وافر سخن می‌گفت و با دعوت وی به عراق رفتم و بارها و بارها سفر کردم، به دیار منفور و منحوسی که نه ارامش دارد و نه اسایش‌.

روزگار گذشت تا در روزهای آخر شهریور ۱۳۸۷دوباره او را در همان کسوت سفیری عراق دیدم و این‌بار میهمانی افطار بود‌. همه جای تهران این روزها که من به ایران آمده‌ام، میهمانی افطار، بهانه‌ای است برای تبادل نظر و حرف و سخن.

دوباره با مجید‌الشیخ‌، سفیر باهوش و آرام‌، کمی گپ زدم و در شگفت ماندم که عین همان سخنان دو سال پیش را تکرار می‌کرد و این خوش‌بینی مفرط سیاسی است و بس‌. وگرنه عراق دیگر عراق سال ۱۳۸۵ هم نیست و روز به روز معمایش غامض‌تر می‌شود‌. این هم یادداشتی از روز اول دیدار و گفت و گوی‌مان‌:

یادم هست که گفت‌:‌ «آینده‌ی عراق از دیدگاه من، آینده‌ای آزاد و دموکراتیک است. البته باید در عمل، به عدالت و برابری دست‌یابیم، نه با شعار.»

این آغاز سخنان محمد مجید‌الشیخ سفیر عراق در تهران بود. در ادامه‌ی گفت‌و‌گو، وی افزود:

«علت این‌که آینده‌ی عراق را روشن می‌بینم، ابتدا این نکته است که حکومت عراق منتخب مردم است و دیگر این‌که نوعی هماهنگی و باور به وحدت ملی در مسوولان و مجلس عراق وجود دارد که جملگی توسط خود مردم انتخاب شده‌‌اند، در انتخابات گذشته، تقریباً شصت‌درصد از افراد دارای حق رأی، آزادانه در انتخابات شرکت‌کردند و برای پیش‌رفتن به‌سوی آینده‌ی دلخواه خود رأی دادند. شاید ادعایی مبالغه‌آمیز نباشد اگر بگویم در کم‌تر کشوری از جهان، این درصد مشارکت مشاهده می‌شود.

محمد مجید‌الشیخ، سفیر عراق در تهران

شما بهتر از من می‌دانید که قانون‌اساسی عراق جدید با رأی مردم تنظیم شد و در رفراندومی آزادانه، به رأی گذاشته شد و بیش از هفتاددرصد مردم به آن رأی دادند. به‌خاطر همین تمرین آزادی و شرکت برای نهادینه‌کردن دموکراسی است که با قاطعیت می‌گویم، آینده‌ی عراق در میان کشورهای خاورمیانه و دیگر همسایگان،‌ دارای افقی روشن و بسیار امیدوارکننده است.»

مجید‌الشیخ ، آن‌گاه با حسّی آمیخته به اعتماد به‌نفس می‌گوید: «درصد تعداد زنان در پارلمان و حکومت عراق هم بسیار قابل‌تأمل است. نه‌تنها در هیچ کشوری از منطقه چنین تعدادی از زنان شرکت‌کننده در صحنه‌ی حکومت وجود ندارد، بلکه در جهان امروز هم الگوی عراقی شایان توجه است. ما عذر و بهانه نیاورده‌ایم تا از حضور زنان جلوگیری‌کنیم و براساس آزادی و برابری عمل‌کرده‌ایم...»

او درباره‌ی فدرالیسم در عراق می‌گوید: «فدرالیسم، شیوه‌ی مورد نظر خود ملت عراق است که به آن رأی داده‌اند و در قانون اساسی ما هم گنجانده شده است. مخالفت با این شیوه‌ی آزادی‌خواهانه و مردمی، کاری عبث و کودکانه است. مسوولان اما آن اندازه پختگی و بلوغ سیاسی دارند که منکر این شیوه‌ی مدرن و دموکراتیک نشوند.»

از سفیر عراق درباره‌ی آزادی مذهبی می‌پرسم و او با شور و شوق خاصی می‌گوید:

«آزادی مذهبی کامل در عراق برقرار است. دولت، آزادی مذهب، عقیده، مرام و باور را جایز دانسته است و هرکدام از پیروان مذاهب می‌توانند آزادانه مراسم و شعایر و آیین‌های خود را برگزارکنند. در رژیم قبل، با شعایر مذهبی به‌طور جدی مقابله می‌شد. اما امروزه آزادی کامل برقرار شده است و دولت ما هم فارغ از هرگونه جهت‌گیری مذهبی فعالیت خود را آغاز کرده است؛ چون ما به سیاست، جدا از مذهب می‌نگریم.»

در ادامه، بحث را که به خروج نیروهای خارجی می‌کشانم، می‌گوید:

«درباره‌ی خارجی‌ها، باید بگویم تصور کلی ما بر این است که خروج خارجی‌ها به اراده‌ی دولت عراق بستگی دارد. اگر دولت عراق بتواند آمادگی کامل و اراده‌ی واقعی خود را به اثباتبرساند، آن‌گاه خارجیان، اندک‌اندک از عراق خارج می‌شوند.

درصورت وجود آمادگی مورد نظر، ما از شورای امنیت خواهیم خواست تا این مسأله صورت‌گیرد، مردم ما به وکیل و وصی نیاز ندارند. درصورت تحقق خواسته و اراده‌ی مردم و دولت عراق، مطمئناً دوستان خارجی ما از این کشور خارج خواهند شد.»

در پایان گفت ‌و‌ گو، بحث عدم امنیت در صحنه‌ی داخلی عراق را پیش می‌کشم و مجیدالشیخ می‌گوید:

«شاید شما تبلیغات فراوانی را که با صدای بلند هم گفته می‌شود. می‌شنوید؛ مبنی بر این‌که وضعیت غیرطبیعی و عدم استقرار امنیت در عراق وجود دارد، اما عملیات تروریستی با کمک مردم روزبه‌روز در حال کاسته ‌شدن است و اگر روزی برخی تصور می‌کردند که با شیطنت و به‌هم‌ریختن اوضاع، به‌خواسته‌های نامعلوم خود دست خواهند یافت؛ امروزه آنان نیز ناامید شده‌اند.

متأسفانه اقدامات مذبوحانه و شیطنت‌آمیزی به‌طور غیرمنظم و غیرقابل پیش‌بینی صورت می‌گیرد که معمولاً با یک‌رشته فعالیت‌های تبلیغاتی و جنجالی نیز همراه می‌شود. اساس بقای غوغاسالاران، بر وجود جنجال و ناآرامی است و‌گرنه در آرامش و امنیت، حرف آن‌ها خریدار ندارد؛ اما به‌صراحت بگویم که امروزه دولت و ملت عزم خود را برای استقرار صلح و امنیت جزم‌کرده‌اند.»

مجید الشیخ‌، درحالی‌که آماده‌ی خروج از سفارت می‌شود به‌عنوان آخرین سخنان می‌گوید: «به‌گمانم بهتر است خودتان به عراق بروید و نظر ملت را جویاشوید.»