گزارش ویژه زمانه از انتخابات هشتم

جمعه ۲۴ اسفندماه است. روز رای‌گیری انتخابات هشتمین دوره‌ی مجلس شورای اسلامی. طی دوماه گزارش ها و تفسیرها را در رابطه با امروز شنیده‌اید. امروز تصمیم گرفتیم با چهره‌های مشخص گروههای مختلف اجتماعی که تا کنون شما در جریان نظریات شان بودید، صحبت کنیم؛ تا تفسیر یا گزارش آنها را از حوزه‌هایی که در آنجا رای داده‌اند، بشنویم.

آقای سحرخیز:
من که اول وقت رفتم و درواقع، آن شلوغی که باید باشد و انتظار می‌رفت نیست و البته آنطوری هم که فکر می‌کردند خلوت باشد هم نیست. اما نکته‌ی مهم شاید این باشد که در حوزه‌هایی که قبلا محل رای‌گیری جریان راست و اقتدارگرا بشمار می‌رفت، آنجاها بیشتر خلوت است.

نسبت به گذشته یا نسبت به حوزه‌هایی که فکر می‌کنید...

نه، نه. نسبت به گذشته؛ یعنی به یک معنا آن بحث نارضایتی اقشار پایین را آدم حس می‌کند. من الان طرف منیره و پایین چهارلشگر و آنجاها هستم. در واقع آن چیزی که آدم حس می‌کند، قبلا اینجا صف می‌ایستادند و شلوغ بود و اینها، به هیچ وجه وضعیت آن گونه نیست. یعنی در واقع بیشتر از این که این نارضایتی و عدم مشارکت در جریان همیشگی طرفدار اصلاح‌طلبها باشد، توی جنوب شهر آدم می‌تواند این را ببیند. و این در واقع یک نوع رویگردانی از سیاست احمدی‌نژاد تلقی می‌شود. الان اگر ما بخواهیم خط‌کشی طبقاتی بگذاریم، پایین انقلاب به یک معنا به این صورت عمل می‌شود. البته من به سمت نقاطی مثل اسلام‌شهر و اینجور جاها نرفتم، جاهایی که حاشیه‌ی تهران تلقی می‌شود. آن تقسیم‌بندی‌هایی که بهرحال توی تهران وجود دارد، گفتم، من عمدتا حوزه‌هایی را رفتم که همیشه می‌رفتم. یعنی سعی من همیشه این است که حوزه‌هایی مشخصی را بروم و طبیعتا آنها را توی انتخابات باهمدیگر مقایسه می‌کنم. یعنی جاهایی که شدید شلوغ بود. شاید بعضی جاهامثلا حسینه ارشاد جایی که تلویزیون بعنوان یکی از جاهایی که اصلی در نظر می‌گیرد و از صبح نشان می‌دهد، یا مثلا مسجد محمدیه، میدان نبوت، اینجاها را که نگاه می‌کنید در شرق تهران یا جنوب تهران، می‌بینید که اینجاها خلوت‌تر است. به یک معنا آن بحث نارضایتی یا بلاتکلیفی را آدم اینجاها هم حس می‌کند و خب اینجاها جاهایی بوده که رای می‌آورده. البته چیزی را که می‌شود توجه کرد اینکه هیچ لیست غالبی، حداقل در نقاطی که من دیدم، وجود ندارد و آن پیش‌بینی که انتخابات حداقل در حوزه‌های زیادی به مرحله‌ی دوم کشیده بشود، در تعداد بالایی توی تهران فکر می‌کنم که تحقق پیدا بکند، الا اینکه تحول خاصی اتفاق بیفتد یا احیانا رای خاصی به گونه‌ی دیگر ریخته بشود.

پس پیش‌بینی شما این است که حداقل در تهران به مرحله‌ی دوم انتخابات کشیده می‌شود!

پیش‌بینی من این است که لیست غالبی مثل قبل، که مثلا در مجلس ششم یکباره همه از آن اصلا‌ح‌طلبها بود؛ یا مجلس قبل از آن اقتدارگراها بود، به این معنا انجام نمی‌شود. نوعی تعادل را آدم می‌بیند و بازهم این مسئله باعث می‌شود که، تعداد به نظر من اندکی در مرحله‌ی اول بتوانند به مجلس ورود بکنند و بیشتر تعداد این نامزدها به مرحله‌ی دوم کشیده می‌شوند؛ و در این میان هم، من فکر می‌کنم که از هردو جریان ما شاهدش باشیم که به مرحله‌ی دوم برسد.

با خانم نسرین ستوده وکیل دادگستری صحبت می‌کنم.

من هنوز رای ندادم، ولی در ساعات آتی رای خودم را به صندوق خواهم انداخت.

می توانم استدلال شما را برای رای‌دادن بپرسم؟

ببینید، من یک استدلال دارم برای شرکت کردنم. آن این است که ما با داشتن ابزار انتخابات یکبار توانستیم یک دوره‌ی هشت ساله برای خودمان ایجاد کنیم. گیرم که آن دوره معجزه‌ای نکرد برای ما. اما! یکسری واقعیت‌ها را آورد به صحنه‌ی اجتماعی، مثل «قتل‌های زنجیره‌ای» که سالها بود توی ایران جریان داشت و هیچکس جرات نداشت راجع به آن حرف بزند. غیر از این بود که این جریان کشف شد، سرچشمه‌اش بهرحال شناسایی شد و نسبت به آن شناخت پیدا شد؟! و بعد روزنامه‌هایی به عرصه آمدند که تا آن زمان ما تقریبا هیچ روزنامه‌ی مستقلی غیر از «سلام» که خیلی در موضع ضعف قرار داشت نداشتیم.تنها روزنامه‌ی مستقل آن دوره «سلام» بود، وقتی که خاتمی سر کار آمد. بعد از آن دوره ما با یک دوره‌ی مطبوعاتی و مدنی و NGOیی مواجه شدیم و هنوز هم من باید بگویم که آثار آن دوره باقی‌ست، برای اینکه آن NGOها دارند به حیات خودشان ادامه می‌دهند، آن روزنامه‌ها وجود دارند. اینها دلایلی‌ست که به نظر من باید برویم رای بدهیم.

با آقای محمدعلی ابطحی صحبت می‌کنم.

بله من رای دادم.

می‌توانم بپرسم توی حوزه‌ای که رای می‌دادید چطور بود؟ حوزه‌های رای‌گیری نسبت به گذشته چگونه بود؟

هنوز درباره‌ رای گیری نمی‌شود قضاوت کرد. معمولا ساعتهای پایان روز ازدحام فراوانی می‌شود. در عادت انتخابات گذشته بوده که ساعات آخر روز کاملا متفاوت بوده نسبت به ساعتهای دیگر روز. در این چند ساعت باقیمانده هنوزهم انتخابات هست. من یک چیزی حدود انتخابات مجلس هفتم را برای این ماجرا پیش‌بینی می‌کنم.

یعنی چیزی بالای ۵۰درصد؟

حدودا.

آقای ابطحی! من با بعضی دوستان که صحبت کردم، آقای سحرخیز، معتقد بودند که توی حوزه‌هایی که قبلا می‌شود گفت پایگاه جریان اصولگرا بوده، خلوتی محسوس‌تر است!

من تصورم این نیست که این دفعه خیلی رای کمتر از دوره‌ی قبل است. نه دوره‌ی مجلس ششم، دوره‌ی مجلس هفتم. نه! خیلی تفاوتی نمی‌بینم. فکرمی‌کنم توی رای‌گیری..، جاهایی که من بود...م، نسبتا، البته ساعتی که من رفتم خب ساعت خیلی شلوغی نبود؛ ولی معمولا ساعتهای شلوغ بعدازظهرهاست. پیش‌بینی من این است که انتخابات آن حد متداول خودش را می‌آورد دیگر، مثل انتخابات قبلی.

با دختر شاد و شیطان و زیبای سینمای فارسی پگاه آهنگرانی صحبت می‌کنم.

پگاه جان! می‌خواستم از شما که اعلام کرده بودید که می‌روید رای می‌دهید، سوال بکنم که آیا امروز رای دادید؟

هنوز نه. من نیم ساعت، سه ربع دیگه راه می افتم. چون من الان آمدم شناسنامه‌ام را بردارم بروم. بروم رای بدهم.

تقریبا از همه‌ی مصاحبه‌شوندگان قول گرفتم که مجددا به آنها زنگ بزنم در ساعات دیرتر؛ و وضعیت حوزه‌های رای‌گیری را تا آنجایی كه آنها شاهد هستند بپرسم.

مجددا با خانم ستوده تماس می‌گیرم.

من الان تو حوزه هستم. حوزه‌ی سعادت‌آبادم. حوزه‌ هم توی این آخرین ساعات شلوغ است.

وضعیت حوزه از چه قرار است؟

نسبت به صبح خیلی شلوغ‌تر است. و حوزه‌ای که الان من در آن قرار دارم، در ساعت ۷ شب بسیار شلوغ است و آنچه من شاهدش هستم غالبا ظاهری مشابه خود ما دارند که انتظار می‌رود بیشتر به اصلاح‌طلبها رای بدهند. بمانیم تا ببینیم نتیجه‌‌ی آرا چه می‌شود.

و آقای سحرخیز:

از ساعت ۴/۵، ۵ به بعد همانطور که در انتخابات قبل هم ما شاهدش بودیم، جمعیت بویژه در حوزه‌های شمال شهر و میانه‌ی شهر افزایش پیدا کرده است. به این معنا که در واقع افرادی که پیش از این صبح فعال نبودند، بعدازظهر و بعد از خوردن ناهار و ظاهرا استراحت، به این نتیجه رسیده‌اند که باید بیایند رای بدهند. به گونه‌ای این افزایش را ما شاهدش هستیم که در حوزه‌هایی مجبور شدند اتوبوسهایی را که بعنوان حوزه‌های سیار در نظر گرفته بودند، در جنب تعدادی از حوزه‌ها در مناطق مرکزی‌تر و شمالی تهران ازشان استفاده کنند. حتا در بعضی از حوزه‌ها مجبور بودند که دوتا یا سه‌تا از این اتوبوسها را بگذارند. نکته‌ی درخور توجه باز این است که ترکیب آرا عوض شده است. به این معنا که ظاهرا در صبح بیشتر جریان اقتدارگرا آمده بودند که رای بدهند تا نزدیک بعدازظهر، ولی غروب که شده در واقع ما شاهد این مسئله هستیم که لیست‌هایی که می‌نویسند، بیشتر لیست‌های اصلاح‌طلبها هست که دست مردم است یا در برگه‌هایشان نام آنها را می‌نویسند.

آقای سحرخیز در واقع شاهد این هستیم که هواداران اصولگرایان در ساعات آغازین روز آمدند و هواداران اصلاح‌طلبان گویا مردد بودند و دیرتر.

در واقع آنها به این دلیل که تکلیف می‌دانند (رأی دادن را) ، سعی می‌کنند سریعتر تکلیف را انجام بدهند. در صحبت‌های آقای خامنه‌ای هم ما شاهدش بودیم که می‌گفت تعجیل کنید در رای دادن و آن تعجیل‌ها را به معنایی شاید ما شاهدش بودیم، ولی اصلاح‌طلبها شاید راحت‌طلب‌تر هم باشند و ترجیح داده‌اند همه‌ کارهایشان را انجام بدهند، آخر مثل یک پیک نیک در واقع! وقتی می‌آیند بیرون برای تفریحات جمعه بعدازظهرشان، از جمله رای خودشان را هم بدهند. و نکته‌ی دیگر این بود که لیست‌هایی که ما دست مردم می‌بینیم، صبح بیشتر آرای پراکنده بود. بعدازظهر مشخص بود مردم با برنامه آمده‌اند. همه لیست داشتند یا اکثریت لیست دستشان بود و معلوم بود که آمدند به چه کسانی رای بدهند و آمده‌اند که اکثر، به ۳۰ نفر رای بدهند، نه به تک نفر.

از شهرستانها خبری دارید؟

شهرستانها را هم من پرسیدم، دوستان خوشبین هستند. می‌گویند وضع‌شان خوب است.

و مجددا با پگاه تماس می‌گیریم:

من رفتم رای‌ام را دادم.

توی حوزه‌ای که رای می‌دهید چه خبر است؟

خیلی شلوغ نیست، ولی خیلی هم خلوت نیست. معمولی است. ولی مثلا من که می‌دیدم، تقریبا ۵۰­ ۵۰ بودند، حوزه‌ای که مال این منطقه بود؛ میرداماد ما آمدیم رأی می دهیم؛ ۵۰ درصد اصلاح‌طلبها و ۵۰درصد هم اصولگراها. شاید هم آنها یکذره بیشتر بودند، ولی استقبال هم بد نیست.

فکر می‌کنید نسبت به گذشته چطور است؟

والا به نظر من که خلوت‌تر است. حالا من گفتم شاید ما بد موقعی آمدیم، ولی این خانم هم که مسئولش بود می‌گفت که اینبار خلوت‌تر شده.