تاثیر کمبود برق بر اقتصاد تاجیکستان

رسول شادان

امامعلی رحمان، در دیدار با محمود احمدی‌نژاد

رییس جمهور تاجیکستان برای دیدار رسمی با مقامات بلند پایه‌ی ایران، دیروز (بیستم بهمن ماه) وارد این کشور شد. هدف از سفر امامعلی رحمان، رییس جمهور تاجیکستان به ایران، مذاکره در مورد روابط دوجانبه و توسعه بخشیدن این همکاری‌ها در بخش‌های اقتصادی، تجاری و نظامی اعلام شده است.

اخیرا مقامات تاجیکستان از جامعه‌ی بین‌الملی در این زمینه کمک خواسته بود. علیرضا کرمانی، کارشناس منطقه، امکان کمک‌های ایران به تاجیکستان را، چنین توضیح داده است.

ـ من فکر نمی‌کنم که در کوتاه مدت، مشکلاتی که برای 10- 15 روز آینده یا یک ماه آینده برای برق تاجیکستان وجود داشته باشد، ایران بتواند کمک فوری بکند. اما به نظر می‌رسد که درخواست‌های رییس جمهور تاجیکستان، تسریع در ساخت نیروگاه سنگ توده است و کمک‌هایی از این دست که به هر حال برای سال‌های آینده، مشکلات کمتر بشود. ضمن اینکه ایران می‌تواند کمک‌هایی هم برای تامین ژنراتورهای کوچک برای بیمارستان‌ها برای مهد کودک‌ها در تاجیکستان بکند.

مقامات تاجیکستان، بحران انرژی در این کشور را و سرمای شدید زمستان و کم شدن آب رودخانه‌ها مربوط می‌دانند، اما کارشناسان در این‌باره نظر دیگر دارند.

مشکل انرژی در این کشور هم مساله بود، اما به چه دلیل این بحران عمیق‌تر شد؟

ـ مقامات تاجیکستان ادعا می‌کنند که بحران انرژی که امسال تاجیکستان با آن روبرو است به دلیل سردی هوا و بانشاطی زیاد برف و کم آبی رودخانه‌ها بوجود آمده که نیروگاه‌های آبی نمی‌توانند با ظرفیت کامل کار کنند.

ولی به گفته‌ی کارشناسان تاجیکستان که این موضوع را همیشه مطرح می‌کنند؛ دلیل اصلی بحران انرژی در تاجیکستان، نادرست تقسیم کردن نیروی برق و نداشتن برنامه‌های استراتژیک در زمینه‌ی رشد اقتصادی تاجیکستان و هر چه که در تاجیکستان صورت می‌گیرد از روی برنامه‌های تنظیم شده صورت نمی‌گیرد و به این دلیل هم تاجیکستان، همه ساله با مشکل انرژی روبرو است.

گذشته از این، دلیل اصلی آن، آب رودخانه‌ها و آب انبارها نیست و دلیل اصلی آن این است که تاجیکستان، سیستم خوب برق رسان ندارد و آن سیستمی که در زمان شوروی، احداث شده بود، آنها کهنه شدند. برای مثال تا امروز یک مقام تاجیکستان، بطور دقیق نگفته‌اند که در این کشور چقدر نیروی برق در شبانه روز تولید می‌شود.

پس معلوم است که نیروی برق در تاجیکستان، درست تقسیم نمی‌شود. گذشته از آن هم کشور تاجیکستان در فصل زمستان برای افغانستان نیروی برق وارد می‌کند و دلیل آن هم وزارت رشد اقتصاد و تجارت تاجیکستان گفته است. گفته‌اند که ما نباید این بازار را از دست بدهیم و در فصل زمستان هم باید کم هم که باشد، به این کشورها نیروی برق بفرستیم.

تاثیر کمبود برق بر اقتصاد تاجیکستان در روزگار مردم این کشور، چه تاثیری گذاشته است؟

ـ این سوال از کمبود برق تا جایی که من اطلاع دارم، بیشتر از 120 میلیون سامانی، کارخانه‌های صناعتی تاجیکستان، نقص دیده‌اند. تاجیکستان از لحاظ اقتصادی از این بحران، ضرر خیلی شدیدی برده است.

گذشته از این، مردم تاجیکستان هم از برق تامین نیستند. در تمام آن ناحیه و در تمام آن روستاهای تاجیکستان، همه‌ی مردم، دو ساعت برق داده می‌شود و خلاص. جز شهر دوشنبه که تا یک هفته‌ی پیش، برق آن کمابیش تامین بود.

ولی در حال حاضر هم شهر دوشنبه از یک روز 24 ساعته، همگی 10 ساعت با برق تامین هستند. 5 ساعت صبح و 5 ساعت شب. این موضوع در دوشنبه، خیلی برای مردم سنگین است به خاطر اینکه در اینجا تعمیرهای کم طبقه و کم آشیانه هستند و مردم بدون نیروی برق نمی‌توانند زندگی کنند به خاطر آنکه سیستم گرم دهی در شهر دوشنبه هم فعال نیست و 17 سال است که سیستم گرم رسانی در دوشنبه کار نمی‌کند و در حال حاضر به گفته‌ی مقامات شهر دوشنبه، نزدیک به سی درصد سیستم گرم دهی فعال است ولی باقی، 70 درصد آن کار نمی‌کند.

البته در این خصوص تاجیکستان، کمک‌های زیادی گرفته است از سازمان‌های بین‌المللی ولی تا به حال این برنامه درست نشده است و تا جایی که من اطلاع دارم در کودکستان‌ها و مکتب‌ها، در سرمای شدید، بچه‌ها تعطیل بودند، به درس نمی‌رفتند، به کودکستان‌ها نمی‌رفتند بچه‌ها؛ چرا که از شدت سرما، در بیمارستان‌ها، در زایشگاه‌ها، چندین کودک نوزاد، جان خودشان را از دست دادند. این موضوع البته نقص زیادی به آینده‌ی تاجیکستان می‌رساند و سلامتی مردم این کشور وغیره.

اخیرا محمود احمدی نژاد، رییس جمهور ایران، از وزارت انرژی ایران تقاضا کرده است تا به احداث نیروگاه سنگ توده، سرعت بخشند. در همین حال مقامات ایران گفته‌اند که در تاجیکستان یک نیروگاه برق آبی دیگر، احداث خواهند کرد. اما درباره‌ی زمان و مکان اجرای این برنامه اطلاعی نداده‌اند.