خبرنگار را بکش

مترجم: رضا شوقی

با جرات می توان ادعا کرد روند بازسازی در افغانستان دچار وقفه شده است. شرایط امنیتی نیز در این کشور روز به روز بدتر از پیش می شود. در بسیاری از مناطق افغانستان جنگ داخلی به طرز وحشیانه ای بیداد کرده و هر روزه تعداد فراوانی از نظامیان و شهروندان غیر نظامی را قربانی آتش خویش می کند. خبرنگاران با حضور در این صحنه‌ها و ارائه گزارش از این موقعیت‌های اسفناک، با جان خود بازی می کنند. با این حال خبرنگاران هم از جانب حکومت مرکزی افغانستان و هم از جانب نیروهای طالبان و حامیان آنان تحت فشار قرار دارند. هم طالبان و هم حکومت افغانستان از خبرنگاران گزارش های "بی طرفانه" می‌خواهند و بی طرفی در این‌جا یعنی موافق بودن با دیدگاه‌های آنان و انعکاس آن به عنوان واقعیت.

پیام رسان را بکش
تا آن جا که به مقامات دولتی در کابل مربوط می شود، یک مسئله کاملا روشن است: افغانستان در وضعیت بدی قرار ندارد بلکه نحوه گزارش‌دهی از آن بد است.

اصل آزادی مطبوعات که مدت کوتاهی پس از حکومت طالبان در قانون اساسی این کشور سخاوتمندانه به رسمیت شناخته شد، در حال حاضر قدم به قدم محدودتر می شود.

مجیب خلوتکار، روزنامه نگاری که در کابل مشغول به کار است از اقدامات دولتی در این مورد گلایه می کند. او می گوید: "بزرگ ترین مشکل این است که مسئولان هیچ گونه اطلاعات به درد بخوری در اختیار ما قرار نمی دهند. اگر ما خودمان بکوشیم و اطلاعات را از منابع دیگری به دست آورده و آن را منتشر کنیم، با اقدامات تلافی جویانه دولت روبرو می شویم."

انجمن خبرنگاران افغانستان حکومت را به مبارزه پنهانی با آزادی مطبوعات متهم می کند. شاهد این سخن نیز آن است که مجلس افغانستان در اثر فشار و تحریک حکومت، قانون مطبوعات را تغییر داده است. در قانون جدید مطبوعات که حامد کرزای به زودی آن را امضا خواهد کرد، تعریف دقیقی از نقض قانون مطبوعات ارائه نشده اما به عنوان مثال گفته شده است کسی اجازه ندارد در مورد هر آن چیزی که می‌تواند به عنوان مخالفت مستقیم با اسلام یا نظام سیاسی کشور تعبیر شود، مطلبی بنویسد.

خلوت کار می گوید: "این خطر وجود دارد که حکومت افغانستان بخواهد هر گونه انتقادی را به عنوان یک انتقاد غیر قانونی تخطئه کرده و به این وسیله راه انتقاد را به طور کلی ببندد. مثلا در حال حاضر فرستنده RTA از پخش هر گونه انتقادی در مورد سیاست های دولت منع شده است.
در قرائت حاکمان افغانستان از دموکراسی، واژه های مطبوعات و آزادی با یک دیگر قابل جمع نیستند. سیاست‌مداران کشور نمی دانند که آزادی مطبوعات جنبه های مثبت فراوانی دارد و آزادی مطبوعات بخشی از نظام دمکراتیک است."

تهدید دائم
آن طور که مشهود است حکومت افغانستان دل نگران مسئله دموکراسی نیست. در جنوب و شرق افغانستان شرائط کار برای روزنامه‌نگاران بسیار دشوارتر از سایر مناطق است.در آن جا روزنامه نگاران با سخت ترین موقعیت ها روبرو هستند چون خود را در وسط جبهه در گیری میان تمام گروه ها می بینند.

نیروهای طالبان و نیز نمایندگان محلی حکومت فعالیت‌های روزنامه نگاران را از نزدیک کنترل می‌کنند.از قلم انداختن نقطه نظرات این یا آن طرف در روزنامه، قصوری است که می تواند به قیمت جان روزنامه نگاران تمام شود.

طالبان و متحدانشان روزنامه نگران را منع کرده اند که از آنان به نام تروریست یاد کنند. آن‌ها ترجیح می دهند به نام "مبارزان آزادی" یا "اپوزیسیون حکومت" نامیده شوند.

از سوی دیگر هیچ روزنامه نگاری حق ندارد در مورد روابط مشکوک مقامات محلی و قاچاقچیان مواد مخدر و کارتل های آنان گزارش یا مطلبی منتشر کند.

روزنامه نگار دیگری به نام نورالله نوری، اهل قندهار که یکی از پایگاه های مهم طالبان است، می گوید:" در شرائط موجود محال است که روزنامه نگاران بتوانند آن طور که باید و شاید به کار خود بپردازند." نوری می گوید:" ما همواره از جانب طالبان و دولت افغانستان در معرض تهدید و خطر قرار داریم. روزنامه نگاران امنیت ندارند. ما هیچ تضمینی نداریم که به خاطر گزارش هایمان مورد حمله یکی از احزاب یا گروه‌های در گیر قرار نگیریم. به همین دلیل است که ما در مقالات و گزارش هایمان از ذکر جزئیات خود داری کرده و به ارائه مطالب کلی بسنده می کنیم."

حدود شش سال پس از برکناری طالبان از حکومت باید گفت روند امور در افغانستان با آن چه مردم امید داشتند و انتظارش را می کشیدند تفاوت زیادی دارد.
چنان که نوری می گوید در سال های گذشته، دموکراسی و به موازات آن آزادی مطبوعات از یافتن جای پایی محکم در افغانستان ناکام مانده است.

نوری می پرسد آیا مردمی که در غرب، در سایه حکومت های دموکراتیک زندگی می کنند می‌دانند که در افغانستان چه می گذرد؟ او با چشمان خود می بیند که چگونه کشورش و به ویژه محل زندگی او قندهار بیش از پیش در ورطه آشوب و هرج و مرج فرو می رود، گرچه او جسارت نوشتن در مورد در گیری های جاری در آن منطقه را ندارد.

منبع: قنطره