چگونه خبرنگار بي‌بي‌سي ۲۰ پاسپورت جعلي خريد؟

شهزاده سمرقندی

شبکه خبری بی‌بی‌سی یک، روز دوشنبه، ۴ دسامبر، فیلم مستندی را پخش کرد که موضوع آن چگونگی جعل پاسپورت در اروپا بود.

این فیلم با ایده و اجرای شهیده تولاگانوا ساخته شده که خبرنگارسابق بی‌بی‌سی است و اکنون به صورت مستقل (فری لانس) کار می‌کند.

این فیلم که "پاسپورت‌های جعلی من" نام دارد، ورود مهاجران غیرقانونی به کشورهای اروپایی و به خصوص بریتانیا را بررسی می‌کند و راههای متعددی که اين دست مهاجران برای تهيه گذرنامه پيدا می‌کنند. شهیده در این فیلم موفق شده ۲۰ پاسپورت جعلی از ۲۰ کشور اروپايی بخرد و با استفاده از دو تای آنها وارد بریتانیا شود.

شهیده در شهر تاشکند تولد یافته و بزرگ شده است و بعد از سال‌های طولانی کار با بی‌بی‌سی و زندگانی در لندن، شهروندی انگلیس را به دست آورده است.

در گفتگويی تلفنی با شهیده در مورد این فیلم از او پرسيدم که ايده اولیه این فیلم از چه کسی بود؟ وی می‌گوید: ایده از من بود اما من می‌خواستم این فیلم را در لندن بسازم. چون همه تحقیقات من در داخل لندن انجام می‌شد و من با چند نفر آشنا بودم که با پاسپورت جعلی در لندن به سر میبردند. همینطور کسانی را می‌شناختم که می‌توانستند مرا با کسانی آشنا کنند که پاسپورت جعلی درست می‌کنند. اما بی‌بی‌سی توصیه کرد که این طرح درسطح کشورهای اروپايی انجام شود.

«در کشورهای اروپايی مثل اروپای شرقی، آلبانی و یونان با دشواری زیاد موفق شدم، این کاررا انجام دهم. نه به خاطر این که کار سخت و ناممکنی بود، بلکه پیدا کردن چنین کسانی و به دست آوردن اعتماد آنها که بتوانند با تو همکاری کنند سخت و وقتگیر بود. زمان زیادی صرف می‌شد تا من آشنایی با کسی از داخل این گروه پیدا کنم و به کار، یعنی تقاضای پاسپورت جعلی برسم.»

شهیده می‌گوید: «در همه این کشورها یک نفری را داشتم که به من اطلاعات می‌داد. برای مثال، در یونان چند تن جوانان ایرانی کرد به من کمک می‌کردند و در بعضی از کشورها خبرنگاران محلی با من همکاری می‌کردند، که مسلما محل را بهتر می‌شناختند. اما در کل کار سختی نبود، بلکه وقتگیربود؛ یعنی فقط پنج شش ماه تنها فیلمبرداری و سفر داشتم.»

از شهیده می‌پرسم که همکاری با این‌گونه افراد تبهکار و قرار گذاشتن با آنها در کشورهای بیگانه برایش نگران کننده و ترسناک نبوده است؟ و حالا بعد از پخش فیلم آیا نگران نيست تهدیدهایی از سوی کسانی که در فیلم ظاهر شده‌اند متوجه او شود؟

او می‌گوید: «بله نگرانی دارم و در این چند روزی که فیلم پخش شده در خیابان با عینک دودی ظاهر می‌شوم که البته کمک زیادی نمی‌کند. راستش در فکر سفرهستم تا از این کشور برای مدتی بروم. ولی فکر می‌کنم چون بيشتر اين افراد به صورت تکی کار می‌کنند و شبکه نيستند بعيد است که کسی از مثلا مجارستان که به من گذرنامه فروخته بخواهد تا لندن برای تعقيب من بيايد.»

از او می‌پرسم که اطلاعاتی که طی تحقیق و فیلمبرداری درباره گروه‌های جعل پاسپورت پیدا کرده به پلیس خواهد داد یا پلیس از او چنین تقاضایی داشته است؟ می‌گويد:


«کار من روزنامه‌نگاری است و این به عهده پلیس است تا این افراد را پیدا کند ولی من نمی‌توانم منابع کاری و سرنخهايی را که داشته‌ام به پلیس بدهم. چون این برخلاف اخلاق روزنامه‌نگاری است و نمی‌توان برخلاف اعتمادی که افرادی برای معرفی اين جاعلان به من کرده‌اند رفتار کرد.»

شهیده می‌گوید این فیلم از طرف کشورهای اتحادیه اروپا جدی گرفته شده و هر چند وزارت کشور بریتانیا جواب خاصی به سوال‌های مطرح شده در فیلم نداده است، اما او مطمئن است که تجدید نظرهایی در قوانین بررسی پاسپورت‌ها در مرزهای این کشورها صورت خواهد گرفت.



از او می‌پرسم که فیلم بعدی او در چه زمینه‌ای است؟ می‌گوید این بار سراغ موضوع‌های تفریحی و سبک‌تر می‌روم.

شهیده تولاگانوا همچنین فیلم مستندی را با عنوان چگونه می‌شود یک انقلاب را برنامه‌ریزی کرد؟ ساخته که به ناآرامی‌های جمهوری آذربایجان می‌پردازد.


مصاحبه کامل را اینجا بشنوید.