اس.ام.اس ایرانی

رضا شوقی

" وقتی می‌ری زیر بارون، هر چقدر که بتونی بارون جمع کنی، منو همون‌قدر دوست داری، هر چقدر هم که نتونی جم کنی و بریزه زمین، همون‌قدر من تو رو دوست دارم".

این متن اس.ام.اس خانم جوانی است که به اشتباه برای دوست شوهرش می‌فرستد و از قضا شوهر او هم با خبر می شود و خلاصه کار تا پای طلاق بالا می‌گیرد!

***

اگر شما در ایران زندگی می‌کنید و مجهز به یک دستگاه موبایل هم هستند، داستان اس ام اس برایتان داستان جدیدی نیست. شما خود هر روز تعداد فراونی اس.ام.اس دریافت می‌کنید. محتوای این پیام‌ها همیشه خبری از جانب آشنایان یا تذکر نکات مغفول از ناحیه خانواده نیست. چه بسیار زنگ‌ها که برای پیام‌های دیگری به صدا در می‌آیند. مضمون این پیام‌ها هرگز یکسان نبوده و طیفی که شعاع آن را بهتر است از شیر مرغ تا جان آدمیزاد گسترده بدانیم، در بر می گیرد.

فراوانی و تنوع اس.ام.اس به گونه‌ای است که می‌توان ادعا کرد اس.ام.اس در ایران از کارکرد اصلی خود که انتقال پیام شخصی و خصوصی است خارج شده و کارکردی ثانوی، و چه بسا قابل توجه‌تر از کارکرد نخست، پیدا کرده است.

در این کارکرد، بسیاری از پیام‌ها جنبه عمومی و غیر شخصی دارند. انتقال پیام خصوصی، کارکرد خود موبایل (ارتباط صوتی) نیز هست اما وجود عواملی (که در ادامه به آن پرداخته خواهد شد) سبب شده است که ما خروج از کارکرد اصلی را تنها در مورد اس ام اس بپذیریم.

تولد اس ام اس

انتقال پیام شخصی و خصوصی به طریق نوشتاری یا همان اس.ام.اس (پیام کوتاه) اولین بار در سال ۱۹۹۰ در اروپا متولد شد و در سال ۱۹۹۸ با تکمیل فن‌آوری‌های جانبی، به بلوغ و محبوبیت عمومی رسید.
تاسیسات فنی اس.ام.اس در ایران با تاخیر فراوان، در اواخر سال ۱۳۸۱ شمسی (اوایل سال ۲۰۰۳ میلادی) در شرکت مخابرات راه‌اندازی شد و از آن پس با شتابی فزاینده رشد و گسترش پیدا کرد. به حدی که به عنوان مثال تنها ظرف ۶ روز٬ از ۲۹ اسفند ۱۳۸۴ تا ۶ فروردین ۱۳۸۵، ۱۷۵ میلیون اس ام اس به قیمت تقریبی دو میلیارد تومان، به نواحی مختلف کشور ارسال شد. از این میان تنها سهم روز اول سال ۸۵ بیش از ۳۰ میلیون پیام کوتاه بوده است.

فزونی شمارگان اس.ام.اس‌های ارسالی به خوبی بیانگر میزان محبوبیت این وسیله ارتباطی در ایران است، اما پیش از آنکه به علل محبوبیت آن بپردازیم لازم است از بحث آمار و ارقام کمی فاصله گرفته و تا حد مقدور به محتوای اس ام اس های رد و بدل شده در ایران توجه کنیم.

گونه‌شناسی اس ام اس

گرچه تا به حال تحقیق آماری در مورد اس.ام.اس‌ها در ایران انجام نشده است، اما با رجوع به منابعی چون اینترنت و با پرسش از برخی ارسال و دریافت کنندگان پیام کوتاه می‌توان گونه‌های زیر را برای اس.ام.اس برشمرد.
از آنجا که آمار جامعی در دسترس نیست، ترتیب زیر نمی‌تواند گویای ترتیب بیشترین و کم‌ترین‌ها باشد.

۱- طنز و فکاهی
۲- اروتیک

۳- اجتماعی (سیاسی٬ اجتماعی، قومی قبیله‌ای، گروه‌های مختلف اجتماعی، حوادث اجتماعی، مناسبت ها و...)

۴- سیاسی

۵- عشقی

۶- تبلیغی- تجاری

۷- مذهبی

۸- خرافی

۹- اخلاقی- حکمی

۱۰- اطلاع رسانی

۱۱- ادبی

۱۲- ورزشی

طنز و فکاهی

بچه هویجه با مامانش می رن بیرون، وسط راه میگه: مامان مامان! من آب هویج دارم!
یکی زنگ میزنه هواشناسی می‌گه: آقا خیلی ممنون، دیروز هوا خیلی خوب بود.

سیاسی اجتماعی

هموطن، در باغ شهادت هنوز باز است! هواپیمایی جمهوری اسلامی
بوش بعد از مسلمان شدن به احمدی نژاد گفت: انرژی هسته‌ای رو ولش، این صیغه که می‌گن چیه؟

خبرنگار خارجی می‌آد تهران، میره مسجد می‌بینه همه صف ایستادن برا غذا.می‌گه مگه اینجا نماز نمی‌خونن؟ میگن نماز می‌خوای برو دانشگاه تهران. می‌گه پس دانشجوها کجان؟ میگن اگه منظورت روشنفکرا و دانشمنداس برو زندان اوین. می‌گه مگه دزدا رو نمی‌برن زندان؟ می‌گن زکی! پس کی...



گروه‌های مختلف اجتماعی

بسیجی موبایلشو می‌زاره رو پیغام گیر، می‌گه: لطفا پس از شنیدن دعای کمیل پیغام خود را بگذارید
بسیجی می‌خواد عروسک بخره به صاحب مغازه میگه: ببخشید آقا، قیمت این خواهرمون چنده؟

حوادث اجتماعی

جدید ترین ضرب المثل چینی می‌گوید: یک ایرانی اگر هواپیمایش سقوط نکند، از حوادث رانندگی جان سالم به در ببرد، آلودگی هوا زنده‌اش بگذارد و زلزله زیر آوار له‌اش نکند، حتما از خوشحالی خواهد مرد!

سیاسی

احمدی نژاد می‌خواد از این بعد به کارمندها به‌جای قند خرما بده چون هم انرژی داره هم هسته

عشقی

اگر می‌توانستم مجازاتت کنم از تو می‌خواستم به اندازه‌ای که تو را دوست دارم مرا دوست داشته باشی

تبلیغی- تجاری

صبح خود را با شیر ...آغاز کنید
فیلم خداحافظ لنین امشب از شبکه یک سیما

مگه نشنیدید می گن سن ایچ و چهل و دو اینچ

مذهبی

الو، سلام. منزل خداست؟ /این منم مزاحمی که آشناست/ هزار دفعه این شماره را دلم گرفته است ولی/هنوز پشت خط در انتظار یک صداست/شما که گفته اید پاسخ سلام واجب است/به ما که میرسد چرا حساب بنده‌هایتان جداست؟

خدایا! من گمشده دریای متلاطم روزگارم و تو بزرگواری. پس ای خدا! هیچ می‌دانی که بزرگوار آن است که گمشده‌ای را به مقصد برساند؟ تا ابد محتاج دستگیری تو، رحمت تو، توجه تو، عشق تو، گذشت تو، عفو تو، مهربانی تو، و در یک کلام، محتاج توام.

خرافی

اگر دعای حضرت یونس را به ۱۰ نفر ارسال کنی سود کلانی خواهی یافت. اگر این‌کار را نکنی تا ۳ روز دیگر حتما اتفاق بدی برای تو یا یکی از افراد خانواده تو پیش می‌آید.

اخلاقی - حکمی

کسانی که تو را دوست دارند دوست بدار. کسانی که تو را دوست ندارند دوست بدار. بالاتر از همه، خودت باش. خوشبخت باش و هرگز و هرگز ریسمان امید را رها مکن
دست‌هایی که یاری می‌رسانند مقدس تر از دست‌هایی هستند که دانه‌های تسبیح را می‌گردانند

اطلاع رسانی

کوی داغونه! ۱۵۰ نفر زخمی شدن، حراست رو آتیش زدن، پردیس آشوبه...

ادبی

مطرب آن‌روز که از ساغر هستی خبرم داد و برفت/ خبر از ساقی روح البشرم داد و برفت/ ساقی امروز بیامد به در میکده لیک/ هوس نوش میش را به سرم داد و برفت

ورزشی

از برانکو ‌می‌پرسند تاکتیکتون توی تیم ملی چی بود که اینقدر خوب درخشیدید؟ برانکو می‌گه تاکتیکمون؟؟؟حمییییییییید.

کاملا مشهود است که در گستره وسیع پیام کوتاه و تحت لوای گونه‌های متنوع آن، عرصه‌های مختلف زندگی فردی و اجتماعی مورد اشاره، تمسخر، اعتراض و گاه تایید قرار می گیرد. در واقع دایره گسترده اس.ام.اس آیینه‌ای‌ است که تقریبا تمام آنچه یک انسان در روابط فردی و اجتماعی‌اش ، به طور روزمره با آن سر و کار دارد، از سکس گرفته تا عبادت را در خویش منعکس می‌کند.
در این طیف گسترده مشترکاتی یافت می شود که از جمله آن می توان به زبان اس ام اس ها اشاره کرد.

زبان اس ام اس

بحث از زبان اس.ام.اس را از دو منظر می‌توان مورد توجه قرار داد:

۱- زبان اس.ام.اس از لحاظ نوشتاری
۲- زبان اس.ام.اس از احاظ ادبی

به لحاظ نوشتاری، اس.ام.اس‌ها به سه طریق انگلیسی، فنگلیش و فارسی ارسال می شوند.
از آنجا که تکنولوژی اس.ام.اس بر پیش فرض اولیه انگلیسی تعبیه شده است، طبعا به کارگیری آن با این زبان فاقد هرگونه مشکلی است، اما از آن‌رو که که اغلب ایرانیان امکان ایجاد ارتباط به وسیله این زبان را ندارند، از روش دیگری استفاده کرده‌اند. در این روش از حروف انگلیسی و گفتار یا کلمات فارسی استفاده می شود و به آن اصطلاحا فنگلیش ( فنگلیسی یا پینگلیش) می‌گویند. این روش پیش از این در برخی دیکشنری‌های دو زبانه، برای آموزش زبان‌های بیگانه به انگلیسی زبانان یا آلمانی زبانان به کار گرفته شده است.

البته با گذشت زمان و با ظهور موبایل‌هایی که با زبان فارسی سازگار بودند، این مشکل نیز رفع شد و در حال حاضر بسیاری از اس ام اس ها به زبان فارسی نگاشته می شوند.

مدتی است امکان ارسال اس.ام.اس تصویری نیز فراهم شده است و شاید بتوان آنرا زبان چهارم اس.ام.اس نامید.

زبان اس.ام.اس از لحاظ ادبی اما داستان دیگری دارد. خصوصیات زبانی زیر در میان اکثر اس ام اس‌ها مشترک است:

۱- زبان اس ام اس زبان طنز است. از پیام‌های کوتاه نوع اخلاقی، اطلاع رسانی و مذهبی و ادبی که بگذریم، در سایر انواع اس.ام.اس این تنها زبان طنز است که به رسمیت شناخته می‌شود تا جایی که نزد بسیاری، اس.ام.اس مترادف طنز و جک است و به عنوان مثال سوال می کنند: " اس.ام.اس جدید چی داری؟" به جای "جک جدید چی داری؟"

۲- زبان اس.ام.اس زبان ایجاز و اختصار است. گاه مضمونی که نیازمند توضیح نیم صفحه‌ای‌ است، مبتکرانه در دو سطر خلاصه می‌شود. علت اصلی این امر آن است که به لحاظ فنی هر اس ام اس می‌تواند حداکثر از ۱۶۰ کاراکتر (حرف) تشکیل شده باشد.

۳- زبان اس.ام.اس زبان محاوره‌ای است. از برخی گونه‌های خاص مانند اس ام اس رمانتیک و ادبی که بگذریم، سایر موارد زبانی عامیانه و غیر ادبی دارند که به گفتار نزدیک‌تر است تا به نوشتار.

۴- زبان اس.ام.اس زبان گوشه و کنایه است. بسیاری پیام‌ها در لفافه و غیر صریح بیان می‌شوند. این امر ریشه در خصلت کنایه گویی و فرار از صراحت لهجه ما ایرانیان دارد.

علل شیوع و محبوبیت اس ام اس

بر اساس آمار " شرکت ارتباطات سیار"، مشترکان این شرکت در سال گذشته، به مناسبت اعیاد غدیر و قربان، حدود ۲۶ میلیون پیام کوتاه ارسال کرده‌اند. این شرکت همچنین اعلام داشته است هر روز به طور متوسط ۹ میلیون اس ام اس در ایران ارسال می شود. این حجم فزاینده اس ام اس حاکی از محبوبیت آن در ایران است. اما به راستی دلایل این محبوبیت چیست؟

۱- دلیل اقتصادی

اولین و روشن‌ترین دلیل به‌کارگیری فراوان اس ام اس مقرون به صرفه بودن تعرفه آن در مقایسه با تعرفه مکالمه تلفنی است. در حال حاضر قیمت ارسال هر اس ام اس برابر ۳۰ درصد یک دقیقه مکالمه، معادل ۱۴۰ ریال در مقابل ۴۴۷ ریال قیمت مکالمه موبایل برای ۱۰ پالس در دقیقه است.*

۲- فقدان رسانه آزاد
ارائه برنامه‌های کاملا جهت‌دار و یک‌سویه از سوی رسانه‌های دولتی و اعمال کنترل و فیلترینگ بر رسانه‌های غیر دولتی، فضای تبادل آراء و نظریات را در جامعه تا حد زیادی محدود کرده است.

عدم وجود رسانه‌های آزاد و مستقل، اعم از رادیو، تلوزیون، ماهواره، مطبوعات، اینترنت و ...در جامعه موجب شده است که جوانان برای ابراز عقاید و نظریات خود به دنبال بدیلی نوین باشند. اس ام اس از آن جهت که نقشی رسانه‌ای نیز بازی می‌کند و در ایفای این نقش از آزادی عمل برخوردار است، مورد توجه و محبوبیت جوانان قرار گرفته است.

۳ـ امنیت نسبی فضای پیام کوتاه
اعمال کنترل شدید بر رسانه ها موجب رخت بر بستن امنیت از عرصه کار رسانه‌ای شده و کارگزاران رسانه‌ها همواره در معرض انواع مخاطرات قرار می گیرند. ناشناس بودن تولید کننده پیام در فضای پیام کوتاه به او مصونیت نسبی می بخشد. به عبارت دیگرامنیت در فضای رسانه‌ای پیام کوتاه هنوز به طور جدی مورد تهدید قرار نگرفته است. این آزادی عمل به ارسال کنندگان اس ام اس اطمینان می‌بخشد که با امنیت خاطر پیام‌هایی ارسال کنند که بیان آن در سایر رسانه ها مقدور نیست.

۴ ـ نیاز روحی جامعه به تفریح و تفنن
طنز و فکاهی نقشی مهم در ایجاد تمدد اعصاب و روان ، بویژه در خلال امور روزمره دارد. اس ام اس ها به خاطر ایجاد "زنگ تفریحی" کوتاه در اثناء کار روزانه، طرفداران فراوانی دارند.

۵ ـ محدودیت امکان ارتباط دختران و پسران در جامعه
دلایل فرهنگی و موانع دولتی در ایجاد ارتباط آزاد دختران و پسران در ایران، آنان را وامی دارد تا به نحوی بر این هر دو محدودیت غلبه کرده و با یکدیگرارتباط برقرار کنند. پیام کوتاه این امکان را به آنان می‌دهد که به دور از چشم مراقبان خانگی و خیابانی، پیام خود، به‌ویژه در بخش اروتیک را به یکدیگر منتقل کنند.

کارکردهای اس ام اس

از آنجا که در این نوشتار اس ام اس به عنوان یک "پدیده اجتماعی" از منظر علم جامعه شناسی مورد توجه قرار گرفته است، بی مناسبت نیست به تبع مکتب کارکرد گرایی، فونکسیون‌ها یا همان کار ویژه‌های این پدیده اجتماعی نیز بررسی شود. اس ام اس در ایران دارای کارکردهای متعدد، متنوع والبته بعضی متفاوت با سایر کشورها است که از آن میان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱- کارکرد پیام رسانی
پیام رسانی همان کارکرد اولیه و ذاتی اس ام اس است که در همه جای دنیا یکسان بوده و از آن به "سرویس پیام کوتاه " یا Short Message Service (SMS) یاد می‌شود.

تفاوت اس ام اس با مکالمه تلفنی در آن است که اولی به نحو نوشتاری است و در موقعیت‌های بسیاری که امکان مکالمه تلفنی وجود ندارد، به خوبی نقش آنرا نمایندگی می کند. این کارکرد از آنرو در ایران مورد استقبال است که بسیاری از مواقع ، خصوصا در ساعات کاری روز، شبکه مخابراتی کشور از ارائه ارتباط تلفنی با موبایل عاجز است و به اصطلاح خط دهی به موبایل با مشکل مواجه است.

۲ـ ایجاد ارتباط انسانی
زندگی در عصری که عصر مدرنیسم وصنعت نام گرفته؛ زندگی در اجتماعی که دوران گذار خود را طی می کند؛ زندگی در کلان شهری که حتی آمد و شد در آن با سهولت ممکن نیست، لوازمی دارد که یکی از آنها قربانی شدن روابط انسانی است. ایران و خصوصا تهران که در حال حاضر در چنین شرایطی قرار دارد، مستلزم یافتن جایگزین‌هایی برای شیوه های سنتی‌تر روابط انسانی است. اس ام اس ها بخشی از این بار را خلاقانه بر دوش می کشند. چه بسیار که اس ام اس ها (خصوصا آنگاه که به اشتباه ارسال می‌شوند) موجب شکل گرفتن رابطه‌ای جدید میان دو نفر می شوند و چه بسیار که در اثر تکرار، روابط را صمیمی تر و افراد را به یکدیگر نزدیک تر می کنند. دراینجا به عنوان نمونه می توان به اس ام اس هایی اشاره کرد که حتی زمینه ساز ازدواج دو نفر شده‌اند.

۳ـ ایجاد تفنن و سرگرمی
اجتماعی که به تازگی تجربه تلخ هشت سال جنگ را پشت سر نهاده و از آن پس فشار بار سازندگی را تحمل کرده و می کند، به لحاظ روحی سخت نیازمند تفریح و تفرج است. از آنجا که رسانه‌های عمومی به خوبی این نیاز جامعه را بر آورده نمی کنند، اس ام اس ها به عنوان رسانه‌ای جایگزین یا مکمل، در تکرار هر روزه خود، کارکردی سخت فرح بخش و شادی آفرین پیدا کرده‌اند. با خواندن هر اس ام اس، یا لبخندی بر لب نقش می بندد و یا طنین قهقه‌ای می پیچد و حس مطبوع این شادی انسان را وامی دارد که آنرا برای دیگران نیز به اصطلاح send کند.

۴ـ تولید انبوه طنز
ایجاد تفنن وسر گرمی (که به عنوان کارکرد پیش گفته بیان شد) نیازمند انبوهی از فکاهی‌های جدید است. اس ام اس ها، به ویژه با دستمایه قرار دادن امور سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، عرفی و...هر روز نو می شوند. حتی اگر گزیده دستچین شده این حجم انبوه طنز به نحوی، یا در ذهن جمعی و یا در مجموعه ای مکتوب، ثبت شود قطعا به انباشت و تولید مجموعه ای بزرگ از فکاهی ها در تاریخ ادبیات کشور منجر خواهد شد.

۵- کارکرد تبلیغاتی
این کارکرد بیشتر مورد استفاده کارخانجات، بانک‌ها، برخی ادارات و مراکز دولتی، صدا و سیما، برخی مراکز دینی و ...قرار می گیرد که جهت تبلیغ کالا یا خدمات خود از آن بهره می برند. این کارکرد در سایر کشور ها نیز تا حدودی رایج است، گرچه همواره بهره برداری از پیام کوتاه در این راستا بحث‌های حقوقی متعددی مبنی بر تجاوز به حریم خصوصی افراد را به همراه داشته است. نکته جالب توجه آنکه علی رغم اعلام شرکت ارتباطات سیار برای مسدود کردن ارسال اینگونه اس ام اس ها برای کسانی که مایل به دریافت آن نباشند، در طول یک‌سال گذشته تنها ۳۵۶۱ نفر، از بالغ بر ۵ میلیون و ۸۰۰ هزار مشترک ، در خواست عدم دریافت اینگونه پیام ها را داده اند.**

۶ ـ کارکرد رسانه‌ای
آنچنان که در مباحث تئوریک مربوط به جامعه شناسی رسانه‌ها گفته می شود، مخاطبان رسانه ها دارای علایق خاصی هستند و علایق آنان در انتخاب رسانه مطلوب، نقشی اساسی ایفا می‌کند. به عبارت دیگر مخاطبان در پی‌ آن هستند که آنچه از جنس دلخواسته‌هایشان است را در رسانه بیابند.

با توجه به این اصل، آنچه در مورد رسانه‌های موجود در ایران مشهود است بر آورده نکردن خواست مخاطبان و نوعی بی توجهی به سلیقه آنان و اتخاذ رویکرد اطلاع رسانی قطره چکانی است. در این میان اس ام اس با توجه به ویژگی‌های منحصر به فردش، (به همراه سایر رسانه های نوین) نقشی بدیل بر عهده گرفته است.

ویژگی‌های رسانه‌ای اس ام اس را می توان به قرار زیر برشمرد:

۱ـ سرعت عمل
۲ـ دسترسی دائم

۳ـ فراگیری مخاطبان در میان تمام اقشار و لایه های اجتماعی

۴ـ خصوصی (غیر دولتی ) بودن

۵ـ فردی بودن (عمومی نبودن)

این ویژگی‌ها اس ام اس را به یک "رسانه دلخواه" تبدیل کرده است.
اگر یکی از اساسی ترین وجوه یک رسانه را وجه اطلاع رسانی آن بدانیم، درخواهیم یافت که بویژه در مقاطعی معین و همزمان با وقوع برخی حوادث سیاسی ـ اجتماعی، اس ام اس کارکرد اطلاع رسانی خود را به بهترین وجه اجرا کرده است. به عنوان نمونه می توان به انتخابات دوره نهم... ریاست جمهوری و انتقال لحظه به لحظه آخرین اخبار، ونیز ارسال آخرین خبر های مربوط به سقوط هواپیمای C-130 توسط خبرنگاران در آخرین لحظات حیاتشان اشاره کرد.

7ـ ایجاد شبکه اجتماعی
شبکه‌های اجتماعی بافت‌های جامعه هستند که به وسیله تارهای نامرئی ارتباطات اجتماعی به هم تنیده شده اند. هر یک از ما در شبکه‌های گوناگون خویشاوندی، دوستان، هم حزبی ها، همکاران، همسایگان و ... قرار داریم و با سایر اعضاء شبکه در ارتباط هستیم.

یکی از کارکردهای مهم اس ام اس آن است که با برقراری ارتباط با دیگران، موجب تقویت یک شبکه اجتماعی و یا ایجاد شبکه ای جدید می شود. البته شبکه تازه تاسیس ممکن است ناپایدار و کم دوام، یا پایا و با دوام باشد.

در حال حاضر بسیاری از افراد در چت روم ها، فروم‌های گفتگو یا وبلاگ‌ها شماره موبایل خود را به دیگران داده و از آنان درخواست می کنند که اس ام اس های جدید را برایشان ارسال کنند. همانطور که مراجعه کنندگان و کامنت نویسان یک وبلاگ یا فروم گفتگو گاه یک شبکه اجتماعی را تشکیل می دهند، مبادله کنندگان اس ام اس نیز می توانند یک شبکه اجتماعی مجازی ایجاد کنند.
شبکه اجتماعی، بسته به موضوع ارتباط اعضاء، می تواند سیاسی، اجتماعی،مذهبی، ادبی و...باشد. با تشکیل این شبکه‌ها می‌توان کارکردهای خاصی را نیزاز آنان انتظار برد. این شبکه‌ها دارای پتانسیلی قوی هستند و قادرند پیامی را در زمانی بسیار کوتاه در سرتاسر کشور و در میان لایه مختلف مردم پخش کنند. امکان send to all و forward زمان را کوتاه تر نیز می کند.

۸ ـ ساخت اتیتوت یا وجهه نظر
عملکرد سریع و فراگیر اس ام اس که حاصل کارکرد رسانه‌ای و ایجاد شبکه اجتماعی آن است، به کارکرد دیگری منجر می شود که ساخت اتیتوت یا وجهه نظر است. درشرایط سلب اعتماد از رسانه‌های رسمی، بهترین موقعیت برای رسانه‌های جایگزین پیش می آید که با استفاده از ظرفیت‌های خود به ساخت دیدگاه عمومی در مورد مسایل گوناگون بپردازند. اس ام اس در این کارکرد "رسانه ای مردمی" است که محتوایش از آستانه پذیرش قابل قبولی برخوردار است.

۹ ـ کارکرد سیاسی
کارکرد سیاسی را شاید بتوان یکی از بزرگ‌ترین کارویژه‌های اس ام اس در ایران دانست. حجم بسیار گسترده‌ای از پیام‌های کوتاه، که البته باید اذعان داشت ملاحتشان به محبوبیت فراوانشان انجامیده است، دارای مضمون سیاسی هستند. گویا تکنولوژی جدید بهترین وسیله را در خدمت مردمی قرار داده است که در طول تاریخ همواره نارضایتی خود از حکومت ها را با طنز بیان می‌کرده اند. اصولا بخش قابل توجهی از سنت نقد اجتماعی در ایران معاصر، زبانی کنایه آمیز و طنز آلود داشته و این خود به فرهنگ شفاهی مردم راه یافته است.

کارکرد سیاسی اس ام اس در مقاطعی همچون زمان انتخابات بسی نمایان تر می شود. اس ام اس تجربه اولیه کارکرد سیاسی خود را در انتخابات هفتم مجلس شورای اسلامی از سر گذراند؛ آنجا که رسانه‌های عمومی از بحث پیرامون مسئله تحریم انتخابات منع شده بودند و اس ام اس ها پیام طرفداران تحریم را به همه جای کشور می‌رساندند.
دومین تجربه سیاسی اس ام اس، انتخابات نهم ریاست جمهوری بود. این داستان آنگاه اوج گرفت که اس ام اس مبنی بر تمسخر احمدی نژاد برای خود او نیز ارسال شد و او نیز با نشان دادن دستگاه موبایل خود به مجری برنامه زنده تلویزیون، این امر را نشانی بر مظلومیت خویش و تخریب از جانب رقیب گرفت.

ارسال اس ام اس علیه احمدی نژاد در آن زمان حتی مورد اشاره شبکه تلویزیونی زد دی اف آلمان نیز قرار گرفت.
از آن پس نیز هر روز و به‌خصوص پس از ایجاد هر تحولی در عالم سیاست، اس ام اس های مرتبط و طنز آلود به سرعت از راه می رسند. اما کاربرد فراوان این نوع پیام‌ها تنها به دلیل طنز آمیز بودنشان نیست. دلیل اصلی را باید محدودیت فضای کار رسانه‌ای و خبردهی در عالم سیاست دانست. آنجا که رسانه‌های اپوزیسیون قادر نیستند به راحتی انتقاد خویش از دولت را بیان کنند، رسانه‌های جایگزین این امر را بر عهده می‌گیرند. بستن روزنامه و فیلتر کردن سایت‌ها و وبلاگ ها نسبتا راحت تر می‌نماید تاایجاد محدودیت در ارسال پیام کوتاه. گرچه دراین مورد نیزیک ماده قانونی*** به لایحه جرایم رایانه‌ای ـ تهیه شده در کمیته مبارزه با جرایم قوه قضاییه ـ افزوده شده و به تصویب هیات دولت نیز رسیده است. ذکر این نکته نیز لازم است که در آمد فراوانی که هر ساله شرکت مخابرات از طریق عواید ارسال اس ام اس بدست می آورد مانع بزرگی در راه برخورد شدید با آن برای دولت ایجاد کرده است.

تاثیرات اس ام اس

کارکرد بی انکار رسانه‌ای اس ام اس سبب می‌شود که پیام‌های کوتاه دارای نوعی اثر گذاری باشند. البته از آنجا که دیر زمانی از عمر پیام کوتاه در ایران نمی‌گذرد، و پدیده‌های اجتماعی اثرات خود را در دراز مدت به نمایش می‌گذارند، تنها می‌توان پیش بینی کرد که پیام کوتاه، در تعامل با دیگر رسانه‌های نوین مانند وبلاگ‌ها، دارای اثراتی از این قبیل باشند:

اثرات فردی

۱ـ ایجاد احساس آزادی بیشتر در بیان افکار و عقاید
۲ـ تقویت حس کنشگر اجتماعی بودن

۳ ـ ایجاد حس بی پروایی در اظهار تمایلات اروتیک

اثرات اجتماعی

۱ ـ متاثر نمودن حوزه زبان با ویژگی‌های زبان اس ام اس
۲ ـ تاثیر در ایجاد فضایی شاد در جامعه

۳ ـ کمک به شکست انحصار رسانه‌ای دولت

۴ ـ دامن زدن به شیوع مباحث اروتیک در جامعه