کهریزک؛ دریاچه‌ای از شیرابه‌های حاصل از زباله

بیژن روحانی

انباشت هزاران تن زباله در کهریزک، این منطقه را به یکی از نقاط بسیار آلوده در جهان تبدیل کرده است.در پی بازدید هفته‌ی گذشته‌ی اعضای شورای شهر تهران از محل انباشت و دفن زباله در کهریزک واقع در جنوب تهران، مشکلات زیست محیطی این منطقه مورد بررسی قرار گرفتند.منطقه‌ی کهریزک از حدود چهل و پنج سال پیش برای دفن و انباشت زباله‌ی شهر تهران استفاده شده است.

به گزارش خبرگزاری «ایلنا»، مهدی چمران رییس شورای شهر تهران اعلام کرده است کهریزک سال‌ها بدون هرگونه مدیریت و برنامه‌ریزی استفاده شده است، با این حال مکان‌یابی این منطقه در ابتدا درست بوده است.روزانه حدود هفت‌هزار و پانصد تن زباله‌ی جمع‌آوری شده از شهر تهران در محدوده‌ای به وسعت صدکیلومتر مربع انباشته می‌شود که حدود شصت و پنج درصد آن زباله‌ی تر و بقیه، زباله‌ی خشک است. دویست کامیون در سه نوبت در شبانه‌روز، کار حمل زباله به این مرکز را برعهده دارند.

کهریزک؛ دریاچه‌ای از شیرابه‌های حاصل از زباله

دریاچه‌ای متعفن

روزانه حدود سه هزار و پانصد تن از زباله‌های جمع‌آوری شده در کهریزک به‌طور مستقیم زیر زمین دفن می‌شوند.
هر تن زباله در حدود هفت لیتر شیرابه تولید می‌کند که از محل دفن و انباشت زباله‌ها روان می‌شود و می‌تواند به منابع آب‌های زیرزمینی نفوذ کند و معضلات بسیار جدی زیست محیطی به وجود آورد.با این حال مسئولان شورای شهر تهران معتقدند به دلیل ساختار ویژه‌ی زمین‌شناسی در این منطقه، شیرابه‌های زباله قادر به نفوذ در لایه‌های زمین نیستند. اکنون در محل انباشت زباله‌ها، دریاچه‌ی بزرگی از شیرابه به وسعت حدود چهار هکتار تشکیل شده است.

به گفته‌ی محمد فياض، ریيس سازمان مديريت پسماند شهر تهران با توجه به تشکیل چنین دریاچه‌ی بزرگی، کار ساخت یک تصفیه خانه آغاز شده و تاکنون حدود سی درصد پیشرفت داشته است.مطابق تحقیقات انجام شده، شیرابه‌ی زباله در منطقه‌ی کهریزک كه حاصل سال‌ها دفن غير بهداشتی زباله در اين مكان است، آلوده‌ترين شيرابه‌ی زباله در كل جهان است.

به گفته‌ی فیاض، لايه‌ی زيرين زمين در منطقه‌ی كهريزك در عمق ۱۵متر به سطح گسل سنگی كهريزك برخورد می‌كند و اين لايه موجب می‌شود كه شيرابه‌ی زباله به سفره‌ی آب زيرزمينی در عمق ۱۵۰متری زيرزمين نفوذ نكرده و آب زيرزمينی را آلوده نكند.وجود چنین منطقه‌ی بزرگی در حاشیه‌ی جنوبی تهران و تشکیل کوهی از زباله و دریاچه‌ای از شیرابه‌ی آلوده، به بحث‌هایی در مورد انتقال این مرکز به مکانی دیگر دامن زده است. با این حال مسئولان شواری شهر تهران و سازمان مدیریت پسماند با آن مخالف هستند.

کهریزک؛ دریاچه‌ای از شیرابه‌های حاصل از زباله

به اعتقاد مهدی چمران اگر قرار بود این مرکز به جای دیگری منتقل شود بهتر بود در سال ۱۳۷۹و پیش از انجام سرمایه‌گذاری‌های هنگفت و جدید در این منطقه صورت می‌گرفت. این سرمایه‌گذاری از چند سال پیش برای ايجاد تجهيزات و فن‌آوری‌های تفكيك زباله انجام شده است.

عدم تفکیک مناسب زباله در تهران

از مشکلات مهم دفع زباله در تهران عدم تفکیک صحیح زباله‌های مختلف از یکدیگر است.به گفته‌ی قائم مقام معاونت خدمات شهر، طبق آمارارائه شده، ۱۵درصد تفكيك زباله در مبدا انجام می‌شود ولی آمار واقعی به اعتقاد كارشناسان شهرداری زير ۱۰درصد است.

به گفته‌ی مسئولان شهری در تهران، گرچه در زمینه‌ی خرید تجهیزات لازم برای تفکیک زباله در این شهر اقداماتی شده است، اما به دلیل عدم فرهنگ سازی، نبود تبلیغات و آموزش‌های لازم به مردم، عدم پیوستگی و ثبات در برنامه ریزی و تغییرات مکرر مسئولان و سیاست‌ها، برنامه‌ی تفکیک زباله در تهران تاکنون موفقیت‌آمیز نبوده است.

دزدان زباله

مرکز انباشت و دفن زباله‌ی کهریزک به محلی مطلوب برای دزدان زباله نیز تبدیل شده است. زباله دزدها بیشتر به دنبال زباله‌های خشک و مخصوصاً پلاستیک هستند. زباله‌های جمع‌آوری شده توسط این افراد معمولاً به کارگاه‌های غیر مجاز پلاستیک‌سازی منتقل می‌شوند و در تولید اجناس جدید مورد استفاده قرار می‌گیرند.افزایش روند دزدی زباله از سطح شهر و هم‌چنین از محل دفن و انباشت زباله باعث شده است تا شهرداری تهران به دنبال انجام برخوردهای شدیدتر با این پدیده باشد.

به گفته‌ی مناف هاشمی، قائم مقام معاونت خدمات شهری، شهرداری تهران با همكاری دستگاه قضايی، برخورد جدی و شديدتری را با زباله‌دزدها آغاز كرده و در همين خصوص گشت‌های ناحيه‌ای را برای كنترل وضعيت زباله تهران بيشتر كرده است.به اعتقاد مسئولان شهرداری تهران، برای مقابله با دزدی گسترده‌ی زباله، نهادهای دیگر مانند سازمان محيط زيست، وزارت بهداشت، نيروی انتظامی و قوه قضاييه نیز باید به وظایف خود عمل کنند.آمارهای غیر رسمی تشکل‌های زیست محیطی حاکی از به سرقت رفتن پانزده درصد کل زباله‌ی تولید شده در تهران است که حجم بسیار زیادی را تشکیل می‌دهد.