مخالفت با انتقال آب دریای خزر به سمنان

بیژن روحانی

با اعلام طرحی در خصوص انتقال آب از دریای خزر به استان سمنان، برخی کارشناسان محیط زیست و منابع طبیعی با آن به مخالفت برخاسته و نسبت به عواقب پیش‌بینی نشده‌ی زیست محیطی آن هشدار داده‌اند. پیش از این اعلام شده بود طرحی در دست تهیه است که مطابق آن با انتقال سالانه‌ی یک میلیارد و دویست میلیون متر مکعب آب از دریای خزر بخشی از آب شرب و آب بخش‌های کشاورزی و صنعتی در شهرهای دامغان و سمنان تامین می‌شود، اما کارشناسان می‌گویند این طرح باعث تغییرات نامطلوب در اکوسیستم دریای خزر، جنگل‌های میان مسیر و هم‌چنین استان سمنان می‌شود.

حسین آخانی، استاد دانشگاه در رشته منابع طبیعی به «همشهری» گفته است اگر بخواهند آب را توسط لوله انتقال دهند باعث تخریب بخش زیادی از عرصه‌های جنگلی می‌شود و اتفاقی مشابه عبور خط لوله گاز از منطقه‌ی دنا اما در ابعاد گسترده‌تر در جنگل‌های حاشیه‌ی خزر رخ خواهد داد.

به گفته‌ی این کارشناس، احداث تونل انتقال آب هم علاوه بر هزینه‌ی زیاد باعث نفوذ آب شور به عرصه‌های جنگلی و اراضی‌ اطراف تونل می‌شود و نابودی اکوسیستم‌ منطقه را به دنبال خواهد شد و گونه‌های گیاهی و تنوع زیستی را با خطر مواجه می‌کند.

به اعتقاد آخانی، برداشت بی‌رویه‌ی آب از خزر ممکن است این مجوز را به سایر کشورهای اطراف این دریاچه برای انتقال آب بدهد. در این صورت مثلاً با انتقال آب به دریاچه‌ی آرال، در عمل دریای خزر با پسروی مواجه خواهد شد که نتیجه‌ی آن نابودی بنادر موجود در کشورهای اطراف خزر و از بین رفتن هزاران شغل مرتبط با شیلات و بنادر است.

فاطمه ظفرنژاد، پژوهشگر آب و توسعه‌ی پایدار هم در این‌باره معتقد است باید به این پرسش پاسخ داده شود که طرح انتقال آب خزر به سمنان چه توجیه اقتصادی و اجتماعی‌ای دارد؟ آیا مشاور طرح هیچ گزارشی از اثرات و تحلیل فایده‌ی اقتصادی و اجتماعی آن ارائه کرده است؟ صرف‌نظر از تحلیل زیست‌محیطی، اجرای این پروژه چه توجیه اقتصادی دارد؟

به گفته‌ی این کارشناس، نمونه‌ی مشابه این تصمیم‌ها، فاجعه‌ای است که دریاچه‌ی ارومیه را به وضعیت بحرانی امروز مبتلا کرده؛ به‌طوری که اکنون زندگی و معیشت شش ‌میلیون شهروند در خطر است.

آسیب‌های خشکسالی و آتش‌سوزی به طبیعت ایلام

استان ایلام در غرب کشور که به دارا بودن طبیعت بکر و دست نخورده معروف است بر اثر خشکسالی‌های اخیر بخش مهمی از جاذبه‌های طبیعی خود را از دست داده است. طبیعت‌گردی که یکی از شاخصه‌های مهم گردشگری در این استان است اکنون در سایه‌ی خشکسالی و همچنین گرد و غبار ورودی از کشورهای مجاور، رونق خود را از دست داده است.

از دیگر جاذبه‌های مهم ایلام، جنگل‌های بلوط مشهور آن است که بخشی از آن به دلیل خشکسالی و بخشی دیگر به دلیل آتش‌سوزی‌های اخیر با خشکی و پژمردگی روبه‌رو شده است.طبق آمارهاي ارائه شده تا مردادماه، بيش از پنجاه فقره آتش‌سوزی در جنگل‌های استان اتفاق افتاده و بيش از ۴۰۰هکتار از عرصه‌های جنگلی و طبيعی بلوط تخريب شده است.

آتش‌سوزی چندی پيش جنگل‌های «کبيرکوه» به دليل در اختيار نداشتن امکانات هوايی اطفا، گسترش يافت و به زحمت کنترل شد.به گفته‌ی کارشناسان منابع طبیعی، کاهش تولیدات زراعی و حاصلخیزی جنگل‌ها و مراتع با افزایش خطر آتش‌سوزی، افزایش میزان مرگ‌ومیر دام و طیور، خسارت به زیستگاه ماهیان و حیات وحش، کاهش ذخایر آب، افت سطح آب‌های زیر زمینی، کاهش کیفیت آب‌های سطحی و زیر زمینی و افزایش شدید درجه‌ی حرارت مثال‌هایی از اثرات غیر مستقیم خشکسالی است.

علی رضاییان، کارشناس اداره‌ی منابع طبیعی به خبرگزاری مهر گفته است خسارت به صنعت توریسم، انقراض برخی گونه‌های گیاهی و جانوری کمیاب، کاهش کیفیت خاکی کشاورزی، افزایش بیابان‌ها و حتی خسارت به مکان‌های فرهنگی، مذهبی و باستانی از دیگر عوارض جدی خشکسالی‌های اخیر در ایلام بوده‌اند.

میزان آلودگی هوای تهران در مهرماه

با فرارسیدن مهرماه و بازگشایی مدرسه‌ها، همواره بحث افزایش ترافیک در تهران و به دنبال آن بیشتر شدن آلودگی هوا مطرح می‌شود.امسال در آستانه‌ی گشایش مدرسه‌ها، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران اعلام کرده است وضعیت هوای تهران در نخستین روزهای آغاز به کار مدرسه‌ها سالم خواهد بود، اما در برخی مناطق مرکزی و حاشیه‌ای که بار ترافیک بالا می‌رود، میزان آلاینده‌ها از حد مجاز خواهند گذشت.

به گقته‌ی مدیرعامل این شرکت، بررسی وضعیت کیفیت هوای تهران در زمان بازگشایی مدارس در ده سال اخیر حاکی از روند رو به کاهش آلاینده‌ها است. شرکت کنترل کیفیت هوای تهران اعلام کرده است از ابتدای سال‌جاری تا پایان شهریورماه، هوای تهران ۱۳روز پاک، ۱۵۴روز سالم، ۱۸روز ناسالم و یک روز بسیار ناسالم بوده است.