مقاله بسيار مفيدي بود، خوشنويسي جناب كرمي هم به آن اضافه كنيد.
در جايي به نكته اي اشاره كردند كه ذهن مرا چنديست مشغول خود كرده و چندين بار نيز پرسيده ام ولي جواب مورد نظر را نگرفته ام، اينجا به شكلي ديگر آن را مشاهده كردم و دانستم كه سوال چندان بيراهي نيست! اگر مي توان در جايي بر خلاف ظاهر آيات تاويل به معناي ديگري كرد(در موارد تعارض با علوم تجربي، فلسفه، ديگر آيات و...) چرا نتوان در مورد آياتي كه به صراحت الفاظ قرآن را از خدا مي داند چنين كرد؟ مگر براي اعراب زمان پيامبر، قابل قبول نبود كه كلماتي از جانب خدا بر زبان پيامبر جاري شوند؟ مگر ذهن آنان پر از نيروهاي غيبي و تصوراتي از خدايان و... نبود كه در پيچ و خم فلسفه و حقوق بشر و علم و حتي مطالعه دقيق آيات براي پيدا كردن تناقض(كه در آن زمان نيز به صورت متن نبود و شايد دسترسي به همه آن گفته ها براي همه كس آسان نبود) قرار نگيرند و حتي بهتر و راحتتر هم بپذيرند كه اين الفاظ از الله است و بايد اطاعت كنند؟ بماند كه پيامبر حق داشت براي هدايت مردم آن زمان، از هرچه مقبولتر بيفتد استفاده كند. مگر بسياري از محققين و فيلسوفان مسلمان، علي رغم وجود دهها آيه در قرآن مبني بر جسماني بودن معاد و پاداش و جزا هاي اخروي، معاد را روحاني نمي دانند؟ حتي خميني نيز عدم اعتقاد به آخرت را مساوي نامسلماني نمي داند. دهها بار در تفسير الميزان، آيه ها بر خلاف ظهر آنان و حتي فهم رايج معنا شده اند. با اين وجود كه تنها نكته اي كه سنتگرايان بر آن تاكيد دارند در الهي بودن الفاظ قرآن، اين است كه در قرآن آمده الفاظ از جانب الله هستند، اگر به روش آنان تفسير شود و معنايي جز اين به دست آمد چه؟ اين نكته هم بيفزاييد كه طبق نظر طرفداران قرآن كلام خدا، همچنين مطابق با تفسير هرمنوتيكي، هيچ معناي قطعي نمي توان از متن به دست آورد.
به گمان من تنها دليلي كه مي توانند بياورند، اين است كه تا به حال قرآن را به اين شكل مي فهميده اند، ما نيز سنت شكني نمي كنيم.

ذاتي بودن قطعيت دلالت آيات و روايات
معناي مراد آيات و روايات به دلايلي چند قطعي يعني روشن و قابل فهم براي مخاطب آن بوده است و اگر اكنون ابهام و تشابهي از آنها به هم رسيده، عرضي است؛ يعني بر اثر گذشت زمان و از ميان رفتن قرائن حالي و مقامي آيات و روايات يا بي توجهي به آنها بوده است.
اين ادعا كه آيات و روايات حتي در زمان نزول و صدورشان مبهم و چند پهلو بوده است، مردود است و به صرف چند روايت ضعيف و توجيه پذير نمي توان به متشابه و مبهم بودن اصل آيات و روايات حكم كرد.
بايد توجه داشت كه آيات و روايات از سوي فصحا و بلغا ايراد شده است؛ آن هم به قصد هدايت و تفهيم مقصود؛ نه به قصد گمراهي و به گيجي انداختن.
راه فهم مراد واقعي آيات و روايات بازسازي همان قرائن مقامي عصر نزول و صدور و فهم آنها با توجه به آنهاست.

"جهان جدید با هر چه حقیقت و «رژیم حقیقت» است وداع کرده ‌است."
خواندن اين جمله پست مدرنيستي از نويسنده محترم در پايان مقاله اي كه يكسره از «موضع برتر» عقلانيت كلاسيك مبتني بر «دانستن حقيقت» نوشته شده و ديگران را به جرم جهل و بنيادگرايي و زيستن در زمانه اي كه متعلق به آنها نيست مورد نقد قرار مي دهد عجيب بود. اگر نويسنده به وداع جهان جديد با حقيقت اعتقاد داريد چگونه اينچنين قرص و محكم از فرجام محتوم تهي شدن دين سهن مي گويند؟ ضمنا معلوم نيست ايشان از كجا اجازه يافته اند سند شش دنگ «اين زمانه» را به نام خود يا به نام آنچه «مدرن» مي نامند صادر كنند؟ ديگران هم طبعا مي توانند مدعي شوند كه «زمانه مدرن» تمام شده و دوران تازه اي آغاز شده و اين نويسنده محترم است كه در زمانه خود زيست نمي كند!

این را چقدر زیبا نوشته اند که :
از طرف دیگر، نباید فراموش کرد که ما در سلطه و سیطره‌ی قیل و قال‌های نیاکانمان و در خیال خوش آبی ایمان‌مان (دین هویت) به واقع هنوز متن را نخوانده‌ایم، بلکه متن را از دیگران که خوانده‌اند یا ادعا کرده‌اند که خوانده‌اند، شنیده‌ایم!
این گفته بنظر من پاسخ پرسش :" آخر چگونه این دین توانست در ایران رشد کند" را در خود دارد .
بنظر من یکی از بدشانسی های اسلام عزیز این است که در دوره ای ساخته شده است که تاریخ نویسی نسبتا خوبی قبلا آغاز شده بود و لذا اغلب اتفاقات مهم تاریخی با دقت ثبت شده است پس اگر کسانی فکر کنند که میتوانند با تغییرات زیر بنائی در این دین آن را گوارا و خوشمزه کنند باید کلیه کتب تاریخی را - اینترنت را - منطق بشر را - ... نابود کنند تا به هدف خود برسند و تازه مشکل اصلی باز هم باقیست و آن خود متن قران است با آن چه کنند و چه خاکی به سرشان بریزند ؟ اگر آن را نابود کنند دیگر دینی نیست اگر داشته باشند و هفته ای یک تفسیر بر آن نویسند با شاخص رشد فرهنگی مردم چه کنند ؟این مردم دیگر نمیتوانند فقط بیان نیاکان از اسلام را بپذیرند و کنجکاوند . می ماند بیان " اصل عدم قطعیت" حداقل در مورد ایران .

بسم الله الرحمن الرحیم
در پاسخ آقای فرشاد
فرشاد: « باید بگویم جناب علامه طباطبایی ... به هیچ وجه جواب ایشان برایم منطقی نیست. ‏کلام قرآن کاملا واضح است. علامه طباطبایی هم مثل شما می گوید منظور خدا این نبوده ، آن ‏بوده! نوشته اید منظور از مغرب الشمس آخرین معموره (آبادی) در غرب بوده است!! »‏
آقا فرشاد، از این که نوشته ای چرا استدلال بالا را قبول نداری متشکرم. خوب شد پای دادگاه ‏نورنبرگ را به میان نکشیدی! چنین شد که تحقیق بیشتری کردم و با کمک نرم افزار نور السیره ‏‏2 که مخزنی از کتابهای قدیمی تاریخ اسلام را ارائه داده است، مغرب الشمس را جست و جو ‏کردم. در یک کتاب قدیمی به تعبیر جالبی برخوردم. در کتاب الانساب،ج ‏5، ص:20 در شرح ‏نسبت الخانِقِيني می نویسد که منسوب به خانقین است و در توضیح مکان خانقین چنین می ‏نویسد: « و هي أول حد العرب إلى مغرب الشمس و منها [حد] العجم إلى مشرق الشمس» و آن ‏در ابتدای مرز عرب در مغرب الشمس واقع است و از آنجا مرز عجم به سوی مشرق الشمس می ‏باشد.‏
به سخن دیگر، عرب قدیم برای اصطلاحات مغرب و مشرق، وقتی می خواست دقیق سخن بگوید ‏از عناوین مغرب الشمس و مشرق الشمس استفاده می کرده است. به نظر می رسد به مرور زمان، ‏بشر برای اختصار کلمه الشمس را حذف کرده باشد و این دو اصطلاح را به تنهایی استفاده کرده ‏باشد. کما این که امروزه میم آن را هم انداخته ایم و به شرق و غرب بسنده می کنیم. بر این ‏اساس و بر اساس شناخت لغات قدیم می توان گفت منظور آیه این است که ذوالقرنین سفرهایی ‏به غرب و شرق داشت و در سفر غرب به جایی رسید که دید خورشید در آب غروب می کند، ‏یعنی تا افق دور دستی خشکی نبود. نمی شود گفت به دریای مدیترانه رسید زیرا من آب این ‏دریا را در سواحل بیروت دیده ام، گرم و گل آلود نیست. بنابر این می تواند منظور این باشد که ‏به اقیانوس اطلس رسید.‏
حال بگذریم که کشور مراکش تا چند سال پیش به نام مغرب مشهور بود و در عربی قدیم به آن ‏منطقه مغرب الشمس هم می گفته اند. در کتاب قدیمی دیگری به نام البلدان ص 122 آمده ‏است:‏
‏«و قال الكلبيّ: كان لفرعون ما بين مصر إلى مغرب الشمس و هي مملكة إفريقية و الأندلس»‏
کلبی گفته است: فرعون مابین مصر تا مغرب الشمس را در اختیار داشت که آن سرزمین آفریقا و ‏اسپانیا را شامل می شود. ‏
در سایت میبوسرچ در شرح مغرب آورده بود: « نامي است که جغرافي دانان اسلام به شمال ‏آفريقا (تونس ، الجزاير، مراکش و...) داده اند و علاوه بر اين کشورها، بر اندلس نيز اطلاق مي شده ‏است . ...(حدود العالم چ دانشگاه ، صص 177-178). »‏
واژگان به مرور زمان تحول معنایی می یابند. برای فهم دقیق قرآن باید به معانی واژگان در آن ‏زمان توجه کرد. جناب فرشاد، شاید شما هنوز این استدلال را نپذیرید اما از آنجا که این مطلب ‏در خلال بیان یک داستان و شرح سفرهای یک انسان چند هزار سال قبل آمده است و هدف ‏خدا، بیان مدار حرکت خورشید نبوده است، یک غلط آشکار علمی نیست. در کتب قدیمی عربی ‏هم مستند نشان دادیم که به معنای غرب و شرق و نیز به معنای اسامی کشورهای خاصی ‏استفاده شده است. از این رو، نظر علامه طباطبایی نادرست نیست.‏
تحقیق بالا درستی این دیدگاه آقای نکونام را اثبات می کند که:« راه فهم مراد واقعي آيات و ‏روايات بازسازي همان قرائن مقامي عصر نزول و صدور و فهم آنها با توجه به آنهاست.» ‏
خادم کوچک قرآن مجید: 12 بهمن 1387‏

جناب کرمی قیاس به نفس می فرمایندکه:
"از طرف دیگر، نباید فراموش کرد که ما در سلطه و سیطره‌ی قیل و قال‌های نیاکانمان و در خیال خوش آبی ایمان‌مان (دین هویت) به واقع هنوز متن را نخوانده‌ایم، بلکه متن را از دیگران که خوانده‌اند یا ادعا کرده‌اند که خوانده‌اند، شنیده‌ایم! "

به باور آقای کرمی" انگاره‌ی قبض و بسط تئوریک شریعت، انگاره‌ای‌ست مومنانه"،
به باور آقای کرمی" انگاره‌ی قبض و بسط تئوریک شریعت، انگاره‌ای‌ست هوشمندانه""،
و بعد:
"که با "انگشت اشاره‌ی خود دین که چیزی فراتر از تاریخ دین‌دارن نیست".
کدام انگشت؟ از کی تا به حال باور آقای کرمی و گنجی و سروش شده خود دین؟

آقای کرمی عزیز مگر شما نمی دانید که موضوعیت دین مربوط به خدا و امر الهی است. (یعنی یک امر فرا زمینی و فرا تاریخی است). مشکل شما و آقایان گنجی و سروش هم در همینجاست که عقاید تان با مبانی دین (اسلام 1) و قرآن کلام الله همآهنگ نیست. به همین خاطر بحث شما بحث دینی نیست. بعبارت دیگر بحث شما نه مومنانه است و نه حتا هوشمندانه .
منظور من این است که بگویم: اساس بحث شما از همان ابتدا بر بنیان پیش فرضهای من درآوردی و غلطی نهاده شده که کل ساختمان بحث و نتیجه گیری تان را ویران می سازد.
با بنای اینگونه از بحثها ما نه تنها قادر نخواهیم بود کاری در جهت اصلاح دین و جامعه صورت دهیم بلکه به دلیل غیر دینی بودن احتجاجات شما و تضادی که آنها با مبانی دین و قرآن (بعنوان مهمترین مرجع دین) دارند، بالاجبار باید در مقابل آنهایی که قرآن را سرنیزه کرده اند و می کنند، شکست بخوریم و به بیرون از جامعه و یا حاشیه آن رانده شویم.
راه بحث شما (و همینطور بحث گنجی و سروش) به دلائلی که مختصرا اشاره کردم ، بسته است و به اعتقاد من به هیچ اصلاح و ده کوره ای راه ندارد.
البته منظورم این نیست که دین ستیزان را خوش نمی دارد. بلکه منظورم این است که اگر کسانی فکر می کنند که با این حرفها آخوندها را شکست می دهند و یا در ایران و جهان اسلام اتفاقاتی به نفع آنها و یا دموکراسی صورت می گیرد اشتباه می کنند.

جناب لطیفی
تا به حال چند بار گفته ام که این بحث را ادامه نمی دهم، ولی برای آخرین بار در این مورد اظهار نظر می کنم. دوست محترم آیه 86 سوره کهف را یک بار دیگر می نویسم : تا هنگامیکه ذوالقرنین به مغرب الشمس رسید جاییکه خورشید را یافت که در چشمه آب تیره ای فرو می رود. حالا شما می گویی در یک کتای قدیمی خوانده ای که مغرب الشمس مرز عرب بوده است. دوست عزبز قرآن می گوید در مغرب الشمس خورشید را یافت که ...
مگر مرز عرب کجا بوده که ذوالقرنین خورشید را در حال فرو رفتن در چشمه آب دیده است؟! البته جنابعای می گویید قرآن از دید ذوالقرنین بیان کرده. ولی این هم مشکل را حل نمی کند. جایی که خورشید در چشمه آب فرو می رود، همان مغرب الشمس است. ( از دید مردم آن زمان و البته محمد، خورشید در هنگام غروب در جای در دوردست غرب در چشمه آبی فرو می رفته است). حالا شما انتظار داری من این معنی واضح را رها کنم و بپذیرم که منظور از غروبگاه خورشید، مرز عرب یا آخرین آبادی بوده و قرآن هم منظورش این بوده که ذواقرنین تصور کرده که خورشید در چشمه آب فرو رفته؟!

مقاله بسيار جاندار و الهام بخش بود
از ادبيات دلچسب و چشم نوازي بهره برده بود
از سايت زمانه بايد به واسطه انتخاب خوبش تشكر كرد
جناب شهاب بايد يك بار ديگر متن را بخواند، احتمالا" در خوانش تازه با كلماتي چون "به باور من" ، "به نظر مي رسد" و "در اين چشم انداز" بارها و بارها روبرو خواهند شد، شايد كمي شرمنده شوند!

بسم الله الرحمن الرحیم
در پاسخ آقای فرشاد
نوشته بنده حاصل دست کم دو ساعت کار تحقیقی است. گویا پنج دقیقه هم برای خواندن آن ‏وقت صرف نکرده ای! خلاصه کلام این است مغرب الشمس و مشرق الشمس در عربی قدیم به ‏جای شرق و غرب استفاده می شده است. بعلاوه در زمانهای قدیم شمال غربی آفریقا را مغرب ‏الشمس می نامیده اند. از این رو، معنای اولیه این کلمه مراد نیست. اصطلاح خاصی مراد است. ‏در فارسی هم از این نوع اصطلاحات زیاد است. مانند عبارت: «موش بخوردت» که معنای کلمات ‏آن مراد نیست بلکه اصطلاحی برای ابراز علاقه است. ‏
نوع برداشت شما از نوشته بنده، نشان می دهد از متون دینی هم احتمالا با همین عجله برداشت ‏و سپس قضاوت می کنید. برداشت اشتباه از نوشته بنده، شاید به جایی بر نخورد اما آن دیگری با ‏سرنوشت شما و نسل شما پیوند دارد. پس لطفا دقت کنید و سریع قضاوت نکنید. در ضمن، ‏اصراری بر ادامه بحث ندارم. ‏
خادم کوچک قرآن مجید: 14 بهمن 1387 ‏

متن زیبا و در عین حال، در پاره ای بندها مغلق بود. به نظر من:
1. نظریه ابطال پذیری در مورد ادعاهای ماوراء الطبیعی کاربردی ندارد و ابطال ناپذیر بودن آنها چیزی از معناداری و ایمان پذیری آنها نمی کاهد. نهایت این است که می پذیریم گزاره هایی خردگریز در دین وجود دارد که به آنها «ایمان» داریم.
2. با عنوان «تاریخ شکست» برای تاریخ دین و دینداری موافق نیستم. شاید بهتر باشد به جای آن بگوییم: «تاریخ بصیرت». یعنی با گذشت زمان بصیرت دینداران نسبت به دین خود و باورهای دینی خود و دامنه ی معرفت بخشی آنها افزون تر می شود.
3. هر چند من نیز ذات گرایی را چندان قابل دفاع نمی دانم، با این حال معتقدم در مورد دین می توان صحبت از «مقصود بالذات» و «مقصود بالعرض» کرد. هرچند تشخیص مصادیق عناوین فوق، سیال و تاریخی باشد.
4. پرسش از نیت مؤلف در هرمنوتیک مؤخر نه تنها از صحنه خارج نشده بلکه دوباره مطرح شده است. گذشته از این، فرض دیندار این است که شارع (خدا باشد یا پیامبر) با او سخن گفته و او باید به آن سخنان گوش داده، زندگی خود را بر اساس آنها سامان دهد. اگر مسئله نیت مؤلف از گردونه تفسیر حذف شود، دیگر مرزی میان دین داری و نادین داری نمی ماند.
5. من نیز با سیال بود مفاهیم وحی و معجزه و غیب و ... موافقم. اما این سیالیت اولا چیز جدیدی نیست، و ثانیاً مستلزم نفی آنها و حتی تهی شدنشان نمی باشد.
6. گمان نمی کنم که کارکردهایی چون فراهم آوردن ضمانت های اجرایی برای اخلاق، پمپاژ انگیزه برای تلاش در جهت تحقق آرمانهایی چون عدالت و آزادی و صلح، فراهم آوردن بستری برای تجربه های معنوی، ایجاد آرامش، امید، اعتماد و ... که همه اگر نه منحصراً دست کم اکثراً تنها از دین برمی آیند، «هیچ» باشد.

بسم الله الرحمن الرحیم
جناب آقای حسین میرمبینی
سلام علیکم
از این که زحمت کشیده بودی و نقد مختصر بنده را به تفصیل پاسخ گفته بودی متشکرم. نوشته ‏بودی « قرآن مجید نه خادم کوچک دارد نه خادم بزرگ» درشرح آن آورده بودی که قرآن جز ‏رسول خدا و علی ابن ابی طالب متولی و ناطق ندارد. توضیح این که:‏
‏1.‏ معنای خادم با متولی فرق دارد. بنده این لقب را در واکنش به کسانی که کتاب خدا را ‏سبک می شمارند انتخاب کردم و هدفم، تواضع در برابر قرآن مجید بود. امیدوارم صاحب ‏قرآن مجید این خدمت ناچیز را از این بنده کوچکش قبول کند.‏
‏2.‏ در حدیث بسیار مستندی که در کتب معتبر حدیثی همه مذاهب اسلامی آمده است و ‏بنده رد این حدیث را دست کم بیش از صد بار در 42 عنوان از کتابهای حدیث معتبر ‏اهل سنت یافته ام پیامبر گرامی خدا (ص) فرمود:‏
من در میان شما چیزی باقی می گذارم که تا بدان تمسک می کنید پس از من هرگز گمراه ‏نخواهید شد. یکی بزرگ تر از دیگری است. کتاب خدا که ریسمانی پیوسته از آسمان به زمین ‏است و نسل من اهل بیت من. این دو هرگز از هم جدا نخواهند شد تا در حوض بر من وارد ‏شوند. پس بنگرید در باره آن دو چگونه جانشینی می کنید؟( سنن الترمذي - (ج 12 / ص ‏‏258) نقل از نسخه دیجیتال المکتبه الشامله (نگارش 2))‏
علامه میرحامد حسین هندی پنج جلد از کتاب عبقات الانوار خود را به سند شناسی و شرح ‏این حدیث اختصاص داده است. از این حدیث پیامهای زیادی را می توان فهمید از جمله:‏
‏1.‏ اگر ایمان را به یک پرنده تشبیه کنیم، قرآن و عترت دو بال آن خواهند بود.‏
‏2.‏ دوستی قرآن و اهل بیت تفکیک ناپذیرند. ‏
‏3.‏ درستی با قرآن و عترت یعنی دوستی با رسول بزرگوار خدا (ص)؛ ‏
‏4.‏ دوری از هریک، قهر با دیگری است.‏
‏5.‏ اهل بیت نماد عملی فرامین قرآن مجید؛
‏6.‏ اهل بیت مفسر معتبر و رسمی قرآن مجید؛
‏7.‏ آرامش و رضایت خاطر، پیامد اطاعت از قرآن و عترت؛ ‏
‏8.‏ اهل بیت پیامبر، نسل او هستند و نه فرضا زنان او؛
‏9.‏ جدایی از قرآن و عترت؛ راز اصلی عقب ماندگی مسلمین؛ ‏
‏10.‏ قرآن مجید در اوج پاکی و دانش است، اهل بیت نیز این گونه اند.‏
حاصل سخن این که خدای بزرگ برای کتاب قانون خود، مجری، متولی، مفسر رسمی و ‏نگهبان تعیین کرده است که از عترت یعنی نسل پیامبر گرامی اسلام هستند. در روایات ‏دیگری که منابع آنها را به عمد از منابع اهل سنت مشخص می کنم در این باره شرح دقیق ‏تری آمده است:‏
حدیث الکساء
‏ «[ وقتی] این آیه بر رسول الله (ص) در خانه ام ‏سلمه نازل شد که: ‏رسول الله (ص) فاطمه، حسن و حسین را فراخواند و ‏پارچه ای بر آنها کشید و در حالی که علی پشت ‏سرش بود بر او هم پارچه کشید و گفت خدای من! ‏اینان اهل بیت من هستند پس پلیدی را از آنان ‏دور کن و آنها را بسیار بسیار پاک بفرما! ‏
ام سلمه گفت: ای رسول الله (ص)! آیا من هم از آنان ‏هستم! فرمود: تو در جایگاه خود هستی و در مسیر ‏خیر هستی!» [سنن الترمذي - (ج 12 / ص 257) نقل ‏از نسخه دیجیتال المکتبه الشامله (نگارش 2)]‏
حدیث اثنی عشر
راوی می گوید رسول الله (ص)فرمود: «اسلام پیوسته ‏عزیز است تا دوازده خلیفه، [سپس کلمه ای گفت که ‏نفهمیدم از پدرم پرسیدم گفت فرمود:] همه آنها ‏از قریش هستند.»[ صحيح مسلم - (ج 9 / ص 335) جست ‏و جوی کلمات اثنی عشر و اثنا عشر در بخش متون ‏حدیثی المکتبه الشامله نسخه 2 نشان داد ده ها ‏بار حدیث بالا در کتب معتبر روایی اهل سنت تکرار ‏شده است. از جمله چندین بار فقط در صحیح مسلم ‏آمده است.] ‏
موارد بالا نشان می دهد شیعه حق دارد که معتقد است قرآن را باید حتما با تفسیر اهل ‏بیت مطالعه کرد. ‏
در باره نیاز یا عدم نیاز قرآن مجید به خادم عرض کنم که خدای بزرگ کتابش را حفظ ‏خواهد کرد چه بنده و امثال بنده دفاعی از آن داشته باشیم و چه نداشته باشیم. اما این ‏ما هستیم که نیاز داریم با ابراز ارادت در درگاه قرآن مجید از برکات فراوان آن بهره مند ‏شویم. یک مثال بگویم. خدای بزرگ قطعا نیازی به عبادات ما ندارد. این خود ما هستیم ‏که نیاز داریم روزی چند بار با خدای خود سخن بگوییم و روح خود را از غبارهای دنیا ‏صفا بخشیم.‏
آقای میرمبینی این که از اصالت الهی قرآن دفاع می کنی، کار خوبی است و امید است ‏مقبول حق باشد. اما پیشنهاد دوستانه مرا بپذیرید که در فهم قرآن از روایات معتبر هم ‏استفاده کنید. اگر عربی نمی دانید نسخه ای از نرم افزار گنجینه روایات نور را تهیه کنید ‏که اغلب روایات آن با ترجمه و بسیار مفید است. در ضمن، اگر عبارت " العلماء امناء" را ‏در گوگل بجویید، مقالات خوبی را خواهید یافت. سرانجام
گفتی از حافظ ما بوی ریا می آید. ‏
آفرین بر نفست باد که خوش بردی بوی
خادم کوچک قرآن مجید: 14 بهمن 1387‏

در باب تفکیک دانش به درون دینی و برون دینی باید بگویم که از اساس مشکل دارد. ممکن است در مورد مسیحت با در نظر گرفتن تاریخ ضد علمی کلیسا و سپس عصر روشنگری صدق کند اما در مورد اسلام خصوصا اسلام قبل از کاتولیسیزه شدن (ظهور حوزه های دینی و روحانیت و تخصصی شدن اسلام) صدق نمی کند که بسیار منحرف کننده است. تفکیک ناپذیری دانش درون دینی و برون دینی برای کسانی که تاریخ غرب را خوب نمی دانند و مات و مبهوت مدرنیته شده اند که گویی با تقلید غرب ما هم به سرای پر سعادت آنان وارد می شویم یک امر مذموم است. اما اسلام تمدنش را بر این اساس پایه نگذاشته بود. شیفتگان مدرنیته تصور می کنند عقل یعنی اثبات گرایی و تجربه گرایی ترکیب شده با قیاس های صوری و هر چه غیر این باشد در حیطه ایمان که غیر منطقی است و احساسی جای می گیرد. این دوگانه گرایی کشنده عقل گرایی قرن 18-19 دیر زمانی است حتی در غرب هم فروپاشیده است. تفکیک ناپذیری عقل دینی از برون دینی (علمی) به معنای ان نیست که متن مقدس در پی اثبات یا تبیین علمی جهان بوده است. این همچنین بدین معنا نیست که متن مقدس از طریق عقل صوری و آزمایشگاهی قابل درک است. بلکه بر عکس عقلانیت متن مقدس در تثبیت عقلانیت اخلاقی است که اساس اخلاقی عقلانیت علمی را نیز فراهم می کند. شکل گیری ایمان آنگونه که قران می طلبد مبتنی بر ایجاد شیفتگی های عاطفی و شور بی شعور نیست. علی شریعتی طیفی از عقلانیت تجربی تا عقلانیت اخلاقی و سپس ایمان (عشق) را در نمادهای حج کشف می کند. حرکت از عرفات (معرفت) به مشعر (محل شعور) و سپس به منی (عشق) حرکت معرفتی است که اسلام توحیدی بنا می سازد. اما اسلام آخوندی دو مرحله اول را دور زده شور بی شعور می زاید.
ایمان و معرفت و شعور در یک طیف تکاملی و نه دوگانگی متضاد قرار می گیرند پس دستگاه معرفت شناسی مبتی بر تفکیک آقایان کلام محمدی با دستگاه معرفت شناسی اسلام نمی خواند. پس اسلام چگونه حجیت کلامش را به اثبات می رساند. صرفا با دانش درون دینی که آهای بنی بشر بیایید دفعتا ایمان آوریدو چون و چرا نکنید که چون و چرا کردن استدلال برون دینی می طلبد که ما عاجزیم از آوردنش؟! یا بیایید ایمان به کتابی آورید که بیگ بنگ قرن بیستم را در قرن هفتم کشف کرده است و تمام سازه های کلامش در کامپیوتر که می گذاری کد 19 تولید می کند؟!!!

آیا احتیاج است که عقل ابتدا منبع الهی بودن قران را بنابر دلایل برون دینی به پذیرد؟ از نظر آقایان مثل گنجی و سروش این دور باطل است که عقل صرفا متکی به دلایل درون دینی الهی بودن قران را بپذیرد . ظاهرا این استدلال درست می نماید. اما آمثال گنجی اینجادر تفکیک صریح دلیل درون و برون دینی دچار مشکل هستند که مربوط می شود به تعریفشان از دین. برای آنان دین یک مجموعه باور هاست که یا باید قبولشان کنی یا نه!! یعنی این همان تفکر آخوندی است که با گفتن اشهد ناگهان مسلمان می شوی همه عناصر دین بر تو واجب ولو که مشکل عقلی با انها داشته باشی!! اما در عمل این طور نیست. به صراحت در قران چندین بار هدف از رسالت را برقراری قسط و عدل و مبارزه با ظلم در نظر گرفته است بنا براین قران مانیفست یک نهضتی عدالت طلبانه بوده که بر خلاف نهضت های دیگر این توفیق را داشته که تعریفش از عدالت را با ذات هستی هماهنگ کند یعنی عدالتش صرف قرار داد اجتماعی نباشد که با سلطه ارباب رسانه ها و یک طبقه خاص آن قرارداد اجتماعی رنگ خدمت به آن طبقه را در نهایت پیدا کند.
بنابراین ادعای قران مبنی بر کلام خدا بودن شرط پذیرش ناگهانی و صد در صد درون دینی نیست. هر عقلی که جویای حقیقت است نمی تواند فقط به امروزش نگاه کند تا درکی از عدالت و حقیقت پیدا کند باید نگاه کند به تاریخ عدالت طلبی و حقیقت جویی. مثل زیست شناسی که به تاریخ تکامل نگاه می کند. چنین عقلی مواجه به رشته ای از جنبش هایی می شود که جویای عدالت بوده اند و تعریفشان بنابر ادعایشان به ذات شعورمند هستی گره خورده بوده است. چنین عقلی انصاف را در این خواهد یافت که به متون این جنبشها و تاریخشان نگاهی محققانه و منصفانه بیندازد و سپس به مرور نگاه کند که چگونه آن نهضت رابطه بین عدالت اجتماعی و عدالت در ذات هستی بر قرار کرده. چگونه عملی سازی بنیان های اخلاقی مطرح شده در متون آن جنبش می تواند به هماهنگی بین جامعه انسانی و ذات هستی (وجود) منجر شود و اگر آن اصول نادیده گرفته شوند چگونه این عدم تعادل به ضرر انسان و حذف وی منجر می شود . از این روست که قران داستان اقوام گذشته را مرور می کند.
بنا براین ایمان آوردن به منشا الهی بودن قران یک نتیجه از قبل گرفته شده صددر صد عقلی انتزاعی یا آزمایشگاهی نیست بلکه یک پروسه ای است که در فرایند رابطه عملی که ما بطور منصفانه با قران یا هر کتاب مدعی دیگر برقرار می کنیم پدید می آید.
این اشتباه آقای گنجی چیز جدیدی نیست. این در قران هم آمده که مشرکین و کفار از محمد انتظار داشته اند همراه با یک فرشته رویت شدنی بیاید و کار های سحر مانند بکند. اما پاسخ قران زیباست و می گوید اگر سقف اسمان را هم بشکافیم و ایشان از اسمان بالا روند باز هم ایمان نمی اورند چون مسئله اصلی نتایج بکار گیری پیامهای قران در اجتماع است که دکان ایشان را در چاپیدن خلق تعطیل می کند. اگر برای طالبان دلیل برون دینی هم انواع آن چیزهای ازمایشگاهی صد در صد مشاهده شدنی را بیاوری و قران را مثلا در اسید بیانداز ی و حل نشود باز هم می گویند دلیل نمی شود که کلام خدا باشد. آقای گنجی می گوید حتی اگر ثابت کنند که در قران نظم ریاضی است دلیل نمی شود کلام خدا باشد چون از خارق العاده بودن یک چیز الهی بودنش ثابت نمی شود . اما قران مدعی خارق العاده بودن نیست. بلکه بر عکس به نظر من قران مدعی است که صد در صد طبیعی است. یعنی پیامش با طبیعت بشر و خلقت در هماهنگی مطلق است نه تناقض و خارق الطبیعی بودن. در عمل انسان خطا کار خارق العاده می شود و محکوم به “شکست” (که همان عذاب است).
نگاه اقایان گنجی و حوزوی ها و امثال نصر علارغم تفاوتهایشان این است که ایمان را یک باور مندی خارج از چارچوب عقلانیت می دانند. اگر این چنین باشد قران که تقاضای تدبر دارد دچار تناقض است. عقل دینی در قران عقل اخلاقی است نه “ایمانی به معنی باورمندی ناگهانی”. عقل اخلاقی نمی تواند عقل غیر عملی و “در تضاد” با عقل علمی باشد.
قران بیان علمی آفرینش مادی انسان و زمین و آسمان نیست بلکه بیان شکل گیری اخلاقی انسان است (به خلیفه الهی رسیدن انسان) که باید در هماهنگی و تعادل با طبیعت و خلقت باشد. از این روست که بیان عذاب و نابودی اقوام خطاکار و بیان پاداش ها با بیان متشابهات مادی و طبیعی آمده است.
بار دیگر تکرار می کنم که شرط فهم قران ایمان ناگهانی اولیه به منبع اللهی بودن آن نیست . این ایمان انتظار می رود که در رابطه عملی قران و انسان در طی فرایند تحقیق و بکار گیری و نقد پدید آید. اگر نیامد حرجی بر فرد یا گروه نیست و کسی نباید مجازات شود. فرض بر این است که رابطه منصفانه بوده است. و شرط انصاف ایجاب می کند که در نظر داشته باشیم بعد از 14 قرن سلطه زورمندان و دستگاه متولی رسمی دینی شان درک ما از معانی اولیه و بکر قران بسیار بسیار مغشوش شده باشد. پس تحقیقی بس عمیق تر از انچه تاکنون توسط حوزوی ها و مستشرقین غربی نیاز است. آنان که بدون تحقیق کافی به رد اهمیت قران می پردازند به همان اندازه کسانی که بدون تحقیق کافی همان درک پر از اغتشاش امروز را در بست می پذیرند خود را از بر قراری ارتباط با یکی از منابع حقیقت محروم کرده اند.

مشکل دیگر تفکیک درون دینی و برون دینی آن است که اگر از حضرات کلام محمدی بخواهی یک دلیل درون دینی بیاورند که قران کلام محمد است نمی توانند. تا بحال هم یک دلیل قانع کننده نیاورده اند. دلایلشان به شدت سست خصوصا در مقابل دلایل درون دینی حضرات کلام اللهی است و مبتنی بر تاویل و تفسیر های عجیبی که خود هرگز در پاسخ دیگران به ایراد های عقلانی که به قران می گیرند نمی پذیرند. اگر به انها به گویی که تاویل آیه از عرش خدا این است و تاویل آیه از باردار شدن مریم بدون نکاح این است چنان بر آشفته می شوند و متهمت می کنند که تو داری تاویل می کنی که از شر ایرادهای عقلانی ما راحت شوی اما به تاویل آیات کلام خدا بودن که می رسد تاویل هایی حواله ات می دهند که مبهوت می مانی آیه به این صراحت را چگونه از جا می کنندش. حالا از آیه ها هم که گذشتی با سبک غالب قران چه کنیم که عمدتا از قول خدا با محمد و مردم حرف می زند.
اگر این حضرات نتوانند دلیل درون دینی قانع کننده ای بیاورند دچار تناقض بزرگی خواهند بود چرا که آنوقت باید ادعا کنند محمد شارلتان بوده است یا مجنون که از طرف خدا با خودش حرف می زده. این بازی ها را در می آورده که جلب توجه کند و ایمان آوردندگان را شیفته ترکند. چنین آدمی چگونه می توانسته در همین قران چندین باز زیراب خودش را بزند (عبس و تولا) و خودش را تهدید کند که اگر کلمه ایی را پس و پیش کند عذاب دوصد چندان می شود؟
برخورد سطحی با پدیده دین چنین بحث هایی را می زاید. اسلام دین به معنی مجموعه ای از باور ها و شعائر ایمان زا نیست. اسلام طریق است . طریق رهایی از زندان جهل و ترس و نفع است برای رسیدن به برابری آزادی و عرفان. این طریقت آزمودنی است مانند دارویی که باید با تردید شروع کنی و اگر مفید یافتی اش به اثرش ایمان می آوری.

اسلام عرصه عمومی کشف حقیقت است نه خود حقیقت. قران بیان حقایق است نه وقایع. اسلام یعنی تسلیم شدن به حقیقت اما نه قبل از شناختنش.

آقای مسعود رهبری می گوید:
«گمان نمی کنم که کارکردهایی چون فراهم آوردن ضمانت های اجرایی برای اخلاق، پمپاژ انگیزه برای تلاش در جهت تحقق آرمانهایی چون عدالت و آزادی و صلح، فراهم آوردن بستری برای تجربه های معنوی، ایجاد آرامش، امید، اعتماد و ... که همه اگر نه منحصراً دست کم اکثراً تنها از دین برمی آیند، «هیچ» باشد.»
از ایشان می خواهم که دستکم چند نمونه از این اخلاق و پمپاژ انگیزه برای تحقق آرمانها و... در دینداران معاصر را برای اطلاع ما نادانان ذکر کنند. ما که به هر طرف نگاه کردیم یا مسیحیانی را دیدیم که به سرکردگی جرج بوش دنیا را به خاک و خون کشیدند، یا مسلمانانی که در جنگ شیعه و سنی قریب یک میلیون انسان را در عراق کشتند و یا در دارفور دست به قتل عام زن و کودک زدند، یا یهودیانی را که همین چند هفته پیش در جلوی چشمانمان غزه را حمام خون کردند، و... . هر چه نگاه کردیم جز پمپاژ نفرت و قساوت و جهالت چیز دیگری از دینداران ندیدیم. در مقابل گروههای سکولار و غیر دینی را دیدیم که در تمام کشورها از حقوق اقلیتها (حتی از حقوق اقلیت مسلمان در اروپا مثل قضیه خیرت ویلدروس) دفاع می کنند، در برابر جنگ افروزی بوش پروتستان اونجلیکال و بلر تازه کاتولیک و امثال آنها تظاهرات می کنند، و...
واقعا در عجبم که باز هم کسانی هستند که دین را پشتوانه اخلاق یا حتی اخلاقی می دانند. حتی در عرصه نظری هم پس از نگارش «نقد خرد عملی» کانت، پنهان شدن دین در پشت اخلاق دیگر مضحک است.

آقای میرمبینی گفته اند که "موضوعیت دین مربوط به خدا و امر الهی است یعنی یک امر فرا زمینی و فرا تاریخی است"، دوست عزیز همین امر فرازمینی و فراتاریخی از دالانهای طویل و پرپیچ و خم تاریخ به دست من و شما رسیده است دالانهایی که رنگ و لعاب خود را بر این امر به قول شما فرا تاریخی نقش کرده، بعنوان مثال ملاحظه بفرمائید که حادثه شق القمر چگونه از بدو پیدایش این انگاره تا قرون بعدی دستکاری و دستمالی شده و هر فرقه ای از ظن خود چگونه پیرایه ها و آرایه هائی بر آن زده اند. هنچنین است امور دشوار فهم تری همچون مفهوم عصمت، امامت، خلافت، قانونگذاری، کشورداری و .... و جنابعالی به هیچوجه نمیتوانید به آن امرفراتاریخی مفروض دست بیابید مگر اینکه دوباره از داخل این دالانها بدون مخاطره و رنگ پذیری گذر کنید. بگذریم که هر امر فراتاریخی به فرض وجود به محض اینکه از دهان پیامبر به گوش مردم رسید تاریخمند خواهد شد.

در مورد برده داری

در اسلام هیچ.نه برده داری توصیه نشده است و فقط کسانی برده میشدند که به جنگ می آمدند و این قانون دوطرفه بود. یعنی اگر یک مسلمان در جنگ گیر دشمن می افتاد برده میشد. مثل اسیر شدن امروزه که در جنگها اتفاق میافتد.

بردگي همانطور كه در يونان باستان، رم، ايران و حتي بين يهوديان و مسيحيان رايج بوده است در ميان قبايل عرب قبل از اسلام نيز وجود داشته است و علاوه بر اسيراني كه در يورشها و غارتها به دست مي‌آوردند، وام داراني كه نمي توانستند وام خود را بپردازند به بردگي فروخته مي شدند(المفصّل، ج4، ص 567).همچنين گاه اشخاص آزاد در جريان يك قمار! خود را مي باختند و به دام بردگي مي افتادند چنانكه عاص بن هشام در قمار خود را به ابولهب باخت! و ابولهب او را به بردگي گرفت و به شترباني خود گماست(همان منبع). برده داران عرب كنيزان خود را به روسپيگري وا مي داشتند و مزدشان را براي خود مي گرفتند(تاريخ طبري، ج9، ص 104، چاپ لندن) و آيه 33 سوره نور كه مي فرمايد كنيزانتان را به زناكاري وامداريد ناظر به همين فاجعه است.
اعراب با كنيزان خويش زناشويي مي كردند و فرزندان آنها را نيز به بردگي مي گرفتند، مگر آنكه كسي از آنها با دليري و جنگاوري نجابت و اصالت خود را به اثبات مي رساند كه در آن صورت به خويشاوندانش مي پيوست وگرنه به حال بردگي باقي مي ماند(تاريخ التمدن الاسلامي،ج4،ص 27 و 28).
هنگاميكه پيامبر(ص) به نبوت مبعوث شد در سوره البلد كه از سور مكي است اين آيات نازل گرديد: ”آدمي از گردونه گذر نكرده است!(تا به قله سعادت يا بهشت موعود رسد) و تو چه مي داني كه آن چيست؟ برده اي را آزاد كردن است“
پس روش اسلام برده گيري و برده داري نبوده بلكه آزاد كردن بردگان بوده است تا ديگر برده اي باقي نماند جالب اينجاست كه ابوبكر(رضي الله عنه) هفت برد را رهايي بخشيد كه يكي از آنها بلال موذن پيامبر(ص) بوده است.
اسلام با دستورات خود تمام راههاي برده گرفتن(استرقاق) را مي بندد. براي مثال در سوره بقره آيه 280 كه به وام گيرنده اشاره مي كند نه تنها به بردگي و برده گيري اشاره نمي كند بلكه با مهلت دادن به فرد تنگدست و حتي بخشيدن وام توسط وام دهنده جلوي برده گيري را ميگيرد.همچنين اسلام جلوي فروش فرزند بدست پدر را كه در زمان جاهليت انجام مي شد گرفت. اسلام با تعيين مجازاتهاي مشخص براي هر جرم جلوي بردگي به بهانه هاي مختلف را كه در زمان جاهليت انجام مي گرفت سد نمود. دز زمان جاهليت حتي انسانهاي آزاد از مرد و زن و كودك را مي دزديدند و آنان را به بردگي مي فروختند و افراد بسياري از اين راه مال اندوزي مي كردند. پيامبراسلام(ص) صريحأ از اين عمل نهي نموده و در حديث نبوي داريم كه فرمودند: ”خداي تعالي فرموده است كه من در روز رستاخيز با 3 كس بيش از ديگر گنهكاران دشمنم، مردي كه به نام من ببخشايد سپس پيمان شكني كند و مردي كه انسان آزادي را بفروشد و از بهاي آن روزي خورد و مردي كه مزدوري را به كار گمارد و او آن كار را تمام كند ولي آن مزد مزدش را ندهد(صحيح بخاري، كتاب البيوع، حديث شماره 106)
اسلام جز در گرفتن اسيران جنگي كه در حقيقت امري ضروري بوده و هيچگاه اين كار منسوخ نشده و نخواهد شد، قواعد و احكامي نياورده است. بنابراين استرقاق يا اسير كردن افراد آزاد در اسلام جز از راه جنگ مشروع و روا نيست و قرآن كريم هم تصريح نموده كه اين كار، پس از درهم شكستن دشمن بايد صورت گيرد ، نه پيش از آن و به طمع برده داري!
چنانچه در سوره الانفال آيه 67 آمده است: ” براي هيچ پيامبري روا نيست كه اسيراني داشته باشد تا آنكه در زمين دشمنان را به سختي درهم شكند، شما بهره دنيا(اسير و غنيمت) را خواهانيد ولي خدا سراي بازپسين را برايتان مي خواهد و خدا عزتمند و حكيم است“
در كتب قديمي سيره و تاريخ( مانند سيره ابن هشام و تاريخ طبري) هنگاميكه به نام مسلمانان مهاجر به حبشه يا مدينه اشاره مي شود از هيچ غلامي يا كنيزي در خدمت آنها نام نمي برد و اگر كنيزاني هم در آن روزگار در گروه مسلمانان بوده اند، بنا بر قانون امّ ولد يا استيلا آزاد شده اند. اما اسرايي كه پس از هجرت در جامعه اسلامي به سر مي بردند، در جنگ اسير شده و بر اساس مقررات خاص با آنها رفتار مي شد كه در اينجا مجال بحث نيست.
به طور خلاصه براي آگاهي از احكام اسراء مي توان به قرآن مجيد سوره محمد آيه 4، مراجعه نمود (پس چون با كسانى كه كفر ورزيده‏اند برخورد كنيد گردنها[يشان] را بزنيد تا چون آنان را [در كشتار] از پاى درآورديد پس [اسيران را] استوار در بند كشيد سپس يا [بر آنان] منت نهيد [و آزادشان كنيد] و يا فديه [و عوض از ايشان بگيريد] تا در جنگ اسلحه بر زمين گذاشته شود اين است [دستور خدا] و اگر خدا مى‏خواست از ايشان انتقام مى‏كشيد ولى [فرمان پيكار داد] تا برخى از شما را به وسيله برخى [ديگر] بيازمايد و كسانى كه در راه خدا كشته شده‏اند هرگز كارهايشان را ضايع نمى‏كند (4)) و همچنين از كتب سيره به سيره ابن هشام مي توان اشاره كرد كه براي مثال پيامبر(ص) در جنگ با هوازن به 6000 اسير دست يافت و با تدبيري خاص همه را بدون گرفتن تاوان آزاد كرد(ج4،ص 132)
راههايي كه اسلام براي آزادي اسيران پيشنهاد و توصيه كرده بود:
1) هر برده اي كه از چنگ مالك خويش مي گريخت و از مكه به مدينه نزد رسول الله (ص) مي آمد، نزد مسلمانان انساني آزاد به شمار مي آمد(صحيح بخاري، كتاب الطّلاق، ص 62و 63، چاپ مصر)
2)اگر اين غلام يا كنيز از آن مشركاني بود كه با مسلمانان پيمان داشتند، آن غلام و كنيز بازگردانده نمي شدند ولي بهاي ايشان را به مشركان مي پرداختند( همان منبع، ص 63)
3)قانون مكاتبه: هر اسيري مي توانست با مالك خود قرار دادي منعقد كند مبني بر آنكه در برابر آنچه به تدريج مي پردازد، خويشتن را آزاد سازد. در اينصورت اسير اجازه دارد كه به كاري بپردازد تا از درآمد آن خود را آزاد كند. بر مسلمانان نيز فرض بود كه با هداياي مالي او را در اين كار ياري دهند( مدرك سوره نور آيه 33)
4) قانون صدقات: بر اساس اين قانون از مالي كه از مسلمكانان به عنوان زكوة گرفته مي شد براي آزاد ساختن مملوكين استفاده مي گرديد(مدرك سوره توبه آيه 60) پس از وظايف دولت اسلامي آزاد كردن بردگان بوده است.
5) قانون استيلاد و يا امّ ولد: اين قانون مي گويد، اگر زني مملوك از مولاي خود فرزندي پس از ازدواج با وي آورد، در صورت فوت كردن مولي، ان زن آزاد مي گردد و آن زن را اصطلاحأ (امّ ولد) گويند.
6) قانون سرايت: هر كس در مالكيت اسيري با ديگران شريك باشد، همينكه سهم خود را آزاد كند، بر او لازم مي آيد به شرط توانگري، سهم شريكان خويش را نيز بخرد و آن مملوك را آزاد كند.(مدرك الموطّا، مالك بن انس، ج2،ص 772، چاپ استانبول)
7) قانون كفّاره: كه مدارك آن در قرآن كريم(مجادله: 3، مائده: 89، نساء:92) و احاديث نبوي در كتب حديث و فقه است. پس از آزاد كردن بنده تنها در مورد روزه نگرفتن نيست و براي جبران برخي لغزشها نيز مي توان از اين قانون استفاده كرد، مانند ظهار كردن زن، يعني اينكه مرد بگويد همسر من جاي مادر من است و با اين بهانه رابطه زناشوي خود رات با همسرش قطع كند و يا سوگند لغو خوردن يا قتل از روي اشتباه و خطا.
8)قانون تملك ارحام: اگر كسي مالك خويشاوندان خود شود كه بر او محرم هستند بايد آنان را آزاد كند.(مدرك التّاج الجامع للاصول، ج2، ص 271، و سنن ابي داود، ج 2، ص 26)
9)قانون ضرب و تنكيل: كسي كه مملوك خود را بزند يا به او آسيبي برساند، بايد او را در اه خدا آزاد كند( مدرك اللمعه الدمشقيه، اثر محمد مكي عاملي، ج 6، ص 280، چاپ لبنان)
10) قانون جذام و كوري (مرض): ابتلا به جذام و كوري كه از بيماريهاي صعب العلاج و يا لاعلاج به شمار مي آيند و يا مي امدند سبب آزادي بنده بود( تهذيب الاحكام، اثر محم بن حسن طوسي، ج 8، ص 222 ، چاپ بيروت)
11) قوانين متعدد ديگر كه در كتب فقه به آن اشاره شده و مدارك آن از پيامبر خدا(ص) نقل شده است.
در ميان اين قوانيني هيچيك مانند آزاد كردن اسير يا بنده به طور دلخواه تشويق و ترغيب نشده و از پيامبر(ص) آورده اند كه فرمود:” كسي را كه مملوكي را ازاد كند، خداوند در برابر هر عضوي از او، عضوي از آن كس را از آتش آزاد خواهد كرد“(صحيح مسلم، ج2، كتاب العتق، ص 1147، چاپ استانبول)
و همچنين در مورد اذيت و آزار آنان بسيار نهي فرموده است.
والسلام.
-------------------------
زمانه : بار دیگر از همه ی دوستان تقاضا می شود نظرات خود را خلاصه و حداکثر در 200 کلمه بنویسند.

از تمامی متدینین که هزاران توجیه و تفسیر برای هر کلمه دینشان دارند میپرسم:
ایا اگر اسلام بصورت موروثی به شما نمیرسید باز هم امروز مسلمان بودید و برای اثبات حقانیت خودتان این همه به این در و ان در میزدید؟؟
اگر متولد و بزرگ شده مابین افراد غیر مسلمان در هند و برزیل و چین و اسراییل و امریکاو...بودید باز هم دم از مسلمانی می زدید؟
چرا کسی به این سوال بصورت اری یا نه جواب نمیدهد؟؟؟

نقش بر آب مزن کار من از کار گذشت

آقای ابوحفص:
اگر قرآن و اسلام جدیدی نازل کرده اید بگوئید ما هم جزء پیروان درآئیم! اگر حرف پیشوایان دین اسلام را قبول دارید حرفهای شما درست نیست. اگر حرف شما که بردگی در اسلام فقط از راه جنگ و تبدیل اسیر جنگی به برده است درست بود که پس از یکی دو قرن اول تاریخ اسلام دیگر برده ای نباید می بود چون ماشین جنگ و جهاد اسلام و مسلمین هزارسال است از جنبش افتاده. برخلاف حرف شما اسلام بردگی را از چندین راه دیگر به رسمیت شناخته که مهم تریت آن دو مورد زیرست که عموم بردگان که در کشورهای اسلامی (تا لغو آن در قرن نوزدهم البته زیر فشار اروپا) زندگی میکردند از یکی از این راهها برده شده بودند:
1. از راه تجارت و خرید و فروش برده. همه مذاهب اسلامی اجازه میدهند که برده هائی که تجار برده با حمله های غافلگیرانه و دزدی اطفال بیگناه از افریقا و غیره به دست آورده و به مکه یا هر جای دیگر میآوردند خرید و فروش شود و به بردگی مسلمانان با همه احکام آن (که مهمترینش حلال بودن تجاوز جنسی به آنان بود) درآید. هر کتابی که میخواهید نگاه کنید هیچ کسی در اسلام بر خلاف این نگفته است.
2. همه مذاهب اسلامی اتفاق نظر دارن که فرزند برده بطور اتوماتیک برده میشود. بر خلاف همه فلسفه های جهانی که میگویند هر انسانی آزاد آفریده میشود اسلام چه در تفسیر سنی چه در تفسیر شیعه میگوید که فرزند برده هم برده است و حتی مالک میتواند اورا در جلوی چشم گریان پدر و مادرش به یک خریداری که او را به یک طرف دیگر دنیا میبرد بفروشد. هر کتاب احکام اسلام که میخواهید نگاه کنید این مطلب از مسلمات اسلام است.

در پاسخ آقایyoonos
دوست عزیز
من سخن شما را می دانم و می پذیرم اما نکته ی من این بود که بگویم به دلیل فرازمینی و فرا تاریخی بودن "ذات دین"، هرکسی (چه گمراه و چه هادی) می تواند بنوعی با خدای خود و دین او رابطه برقرار کند و امر الهی را برای خودش در روی زمین و یا در هر برهه ی تاریخی معنی کند.اگر درست معنی کرد هدایت یافته است و اگر غلط معنی کرد گمراه است.
اما (نه هدایت یافتگان و نه گمراهان) حق ندارند (در جایی که پیامبری نیست و امامی نیست) بر حسب ظن خود دین خدا را تعریف کنند و برای آن حدود(ادراکی) تعیین نمایند که آن حدود در اصل دین پیش بینی نشده است. بر این اساس من می تواننم نظرم را بیان دارم و شما هم می توانید نظرتان را بیان دارید اما اگر بخواهیم بزعم خود یک معیاری برای دین اسلام به دست دهیم که با قرآن همآهنگی نداشته باشد آنگاه مشخص است که کاری اساسی صورت نداده ایم. اگر شما (یا آقای گنجی و طرفداران ایشان) اینکار را کردید آنگاه شما را (برحسب با همان تعاریف تاریخی اسلامی)، مسلمان نخوانند. منظور من این بود که بگویم آقای گنجی و سروش و کرمی در این رابطه نه سر پیازند و نه ته پیاز . بنابراین حرف شان در بین مسلمین راه پیدا نمی کند. مگر آنکه دین جدیدی بیآورند. که بهتر است از همان ابتدا دست از اسلام بردارند. چراکه اسلام حتا در متن تاریخ هم اینگونه تفسیر نشده است.
شما اگر در سخن من دقت کنید آنگاه درمی یابید که با این سخن، ما حتا می توانیم با آخوندها و ولایت طلبان و همه آنهایی که چیزی را می گویند که در قرآن پیش بینی نشده (مثل ولایت فقیه) و یا (گورپرستی که شیعیان می کنند)و یا آنچه صوفیه در حق اقطاب شان بیان می دارند، مبارزه کنیم و درو غ و ریا و ادعاء شان رامعلوم سازیم.
موفق باشید

آقای لطف علی لطیفی
با سلام و با تشکر از پاسخ شما

1- فرموده اید" بنده این لقب را در واکنش به کسانی که کتاب خدا را ‏سبک می شمارند انتخاب کردم و هدفم، تواضع در برابر قرآن مجید بود. امیدوارم صاحب ‏قرآن مجید این خدمت ناچیز را از این بنده کوچکش قبول کند. می گویم: شما از پیش خود اینکار را کرده اید درحالیکه هم شما می دانید و هم من، که ما و شما را ماموریتی داده نشده ، به شما چه مربوط که خدمت ناچیز خودتان را را به حساب خدای بی نیاز بگذارید و با عنوان "خادم کوچک قرآن" که عنوانی است ریایی مردمان را از حق گریزان سازید. کمآنکه همینک در" ایران اسلامی" ما هزاران خادم بزرگ و کوچک قرآن کاری کرده اند که مردمان همه از دین بری شده اند. چه خوش گفت رسول خدا :" هرکه ندانسته عملی انجام دهد خسارتش از آبادانی اش بیشتر است". (اصول کافی).
2- در مورد حدیث "ثقلین" دو چیز گرانبار . نوعی که شما آن را مطرح می کنید کاملا غلط است. چراکه در آن حدیث رسول خدا دو انگشت (چپ و راست) اشاره خود را بهم می چسبانند و می گویند که آنها (قرآن و عترت) مثل هم اند و یکی را بر دیگری برتری نیست. بعد دو انگشت میانه و اشاره را با هم نشان می دهند به این عبارت که مانند این دو انگشت نیستند که یکی بر دیگری برتری داشته باشد. درحالی که شما می فرمایید یکی بزرگتر از دیگری است. که عبارت شما غلط اندر غلط است. حتا اگر سخن علامه میرحامد را هم بخواهیم ملاک قرار دهیم . هیچ پرنده ای با یک بال بزرگتر و یک بال کوچکتر نمی تواند پرواز کند. و من فکر می کنم که شما قرآن را بدون عترت می خوانید و برای همین هست که استنباطات شما از دین اشکال دارد. کی گفته که شما قرآن را دوست دارید اما دیگری ندارد. کی گفته که شما ائمه را دوست می دارید اما دیگری ندارد. کجا گفته شده ائمه همان آخوندها و مجتهدین و مفسرینی هستند که هزارن بدعت را وارد دین خدا کرده اند.
3- اگر اهل بیت مفسر رسمی قرآن اند ربط آن به شما و یا فلان ملا و آخوند چیست که از رابطه دوستی با ائمه سوء استفاده می کنند و خودشان را بر کرسی ریاست و قضاوت و حکومت می نشانند. داستان شما و ائمه مثل داستان حضرت عیسی و کشیشان مسیحی است که او را به ذلت می نشانند و خودشان بر اوج عزت.
4- حاصل سخن این که اگر بفرض شما "خدای بزرگ برای کتاب قانون خود، مجری، متولی، مفسر رسمی و ‏نگهبان تعیین کرده باشد" (که نکرده است بدلیل آیه 9 سوره حجر" انا نحن نزلنا والذکر و انا له لحافظون") آنگاه باز نه برای شما و نه برای هیچ کسی بالاخص از آیت الله و مجتهدین شیعه و مفسرین آنها حقی ایجاد نمی شود که بخواهند به نیابت از آنها درکشان از قرآن را به مردمان بقبولانند آنهم با این حساب که درک انها از قرآن مو به مو مانند درک پیامبر و یا حتا علی بن ابی طالب است. این سخن دروغ بزرگی است که من می توانم به سادگی ثابت کنم افترایی است بزرگ که به خدا و ائمه نسبت می دهند. مطمئنم که می دانید معنی این سخن من یعنی چه. یعنی بر حسب آیات بسیاری در قرآن (شاید بیش از 15 ایه از قرآن کریم) شما و آن آقایان بزرگترین ظالم روی زمین اید. " فمن اظلم ممن افتری علی الله کذبا او کذب بآیاته .... ( پس کیست ظالمتر از آنکه او به خدا و ایاتش دروغی را نسبت می دهد و ...) یعنی بزرگترین ستمگران تاریخ بشریت و فاسدان روی زمین آنهایی اند که به خدا و آیات او نسبت دروغ می دهند. یعنی اگر خدا چیزی را نگفته می گویند خدا گفته. یعنی اگر خدا ولایت فقیه نگفته می گویند خدا گفته. یعنی اگر خدا به عصمت اشاره نکرده می گویند خدا به عصمت اشاره کرده . این سخن در مورد شما هم صدق می کند چرا که سئوال من این است آیا خداوند شما را خادم کوچک کتاب خود قرار داده و یا شما از پیش خود خودتان را خادم کوچک قرآن می خوانید. وقتی در همان ابتدای سوره بقره خداوند آنهایی که خود را مومن خطاب می کنند مورد انتقاد قرار می دهد، آنگاه تکلیف آنهایی که خودشان را خادم کوچک قرآن می دانند روشن است. و من الناس من یقول امنا بالله و و بالیوم الآخر و ماهم بمومنین. یخادعون الله و الذین آمنوا و مایخدعون الا انفسهم و ما یشعرون. فی قلوبهم مرض و فزادهم الله مرضا . یعنی اگر شما امروز از این مرض "خود بزرگ بینی" دست برندارید فردا خدا با شما کاری خواهد کرد که خود را خادم بزرگ قرآن معرفی کنید. مثل آن "رهبر کبیر" که خود را "امام" خواند اما معلوم شد که رهبر گمراهی است. به هرحال اگر قرآن در اوج پاکی و دانش باشد و ائمه هم همینطور آنگاه شما بفرمایید ربط آنها به شما چیست؟ یا به آقایان علمای اعلام که جز دروغ به خدا و گمراه ساختن مردم چیزی نگفته اند و نکرده اند؟
5- حافظ می خور و رندی کن و خوش باش ولی
دام تزویر مکن چون دگران قرآن را

اضافه بر فرمایشات درست "افسانه"، یک مورد خیلی مهم برده سازی از نظر اسلام مردم غیر نظامی کشورهای مفتوحه بودند چون به اتفاق نظر مذاهب اسلامی امام یعنی رهبر مسلمین حق داشت همه مردم آن را "فیئ مسلمین" یعنی ملک آنان اعلام کند و به بردگی بگیرد. در مقام عمل هم در خیلی موارد زن و بچه مردم را به همین صورت برده میگرفتند. نمیدانم آقای ابو حفص کتاب میخواند یا شنیده های خود از وعاظ را تکرار میکند. کاش اسلام واقعی این بود که واعظها و مبلغین اسلامی بصورت دستچین شده و رتوش شده به شماها میگویند.

سانسور بالاخره به سراغ استاد ملکیان آمد در وبلاگها نوشته بودند روزنامه اعتماد مصاحبه کامل ایشان را چاپ نکرده. قضیه به این شرح است که محمد صادقی در ادامه مصاحبه هایش مصاحبه یی با استاد ملکیان گذاشته ولی اعتماد قسمت پایانی مصاحبه را چاپ نکرده!!!!!!!تو خود حدیث مفصل بخوان......

با سلام
عزیز خوب می دانید :" که اگر زنبور عسل بر گل نشیند ؛ شهد و شیر و شیرینی بیفشاند . و لی اگر با زقوم همنشین شود ؛ خود دو نیم و کام را آزرده سازد ."
چه اسلام و یا هر دین و مذهب و مسلکی را ذاتی و یا تاریخی بدانیم ، چه قرآن راوحی الهی و یا کلام محمدی بپنداریم و... نتیجه انسانی است . بدین معنا که اگر در مسیر سعادت و اعتلای معنوی بشر باشد ؛ شهم شمسا ئی است ؛ والا ذائقه ی اهورایی است .