«۱۰۰ روز در زندان، بدون یک برگ پرونده»

نیک‌آهنگ کوثر

در حالی که دستگاه قضایی و وزارت اطلاعات، معروف به پرونده‌سازی برای روزنامه‌نگاران و فعالان سیاسی و اجتماعی هستند، بهمن احمدی امویی، روزنامه‌نگاری است که ۱۰۰ روز است در بازداشت وزارت اطلاعات است؛ اما نه پرونده‌ای دارد و نه وکیلش می‌داند باید از چه اتهامی دفاع کند.

با ژیلا بنی‌یعقوب، روزنامه‌نگاری که خود نیز چند هفته پیش از زندان آزاد شده بود در باره وضعیت همسرش، بهمن احمدی گفت و گو کردم.

ژیلا بنی‌یعقوب، روزنامه‌نگار

خانم بنی‌یعقوب، آخرین خبری که از وضعیت پرونده‌ی آقای احمدی دارید، چیست؟ و آیا وکیلشان خانم غیرت متوجه شده‌اند که بایستی در نبود پرونده از چه اتهامی دفاع کنند؟

واقعیت قضیه این است که چه من و چه دیگر اعضای خانواده‌ی بهمن و همین طور وکیلش، بارها به دادگاه مراجعه کردیم؛ برای این‌که اساساً از وضعیت پرونده‌ی بهمن آگاه بشویم که در چه وضعیت و چه مرحله‌ای است. بویژه وکیلش می‌خواست مطلع بشود که اتهامات بهمن چیست و متناسب با آن چه اقداماتی می‌تواند انجام دهد.

متأسفانه هر وقت که مراجعه کردیم، جواب‌های متفاوتی شنیدیم. ولی مهم‌ترین قضیه‌اش این است که هیچ پرونده‌ای در دادگاه انقلاب ندارد و به هیچ وجه پرونده‌اش ثبت کیفری نشده است. به همین دلیل وکیلش ساعت‌ها در شعبه‌های مختلف دادگاه انقلاب به دنبال پرونده‌‌اش گشته است.

اول این تصور برای وکیلش به وجود آمد که شاید به خاطر تعداد زیاد بازداشتی‌ها وپرونده‌ها، اشتباهی شده باشد و به قول خودش گم شده است و بعدً این پرونده پیدا می‌شود. این پیگیری‌ها هیچ کدام جواب نداده است.

و الان نکته‌ای که برای ما وجود دارد، این است که هم‌چنان ما نمی‌دانیم که اتهام بهمن چیست. هم‌چنان هیچ کداممان به پرونده‌ی بهمن دسترسی نداریم.

در حالی که بهمن قرار وثیقه‌ی خودش را امضا کرده است و خانواده‌اش این آمادگی را دارند که این وثیقه را برایش تودیع کنند، این وثیقه از ایشان پذیرفته نمی‌شود؛ با این بهانه که پرونده‌ی بهمن در دادگاه نیست!

نکته‌ی دیگری هم که می‌خواهم بگویم این است که بهمن ۱۰۰ روز است که بازداشت موقت است؛ بدون این‌که قرار بازداشت برایش صادر شده باشد. یعنی از روز اول هم برایش قرار بازداشت صادر نشده بوده و از همان روزهای اول هم قرار وثیقه برایش صادر شده بود؛ ولی خوب هم‌چنان به بازداشت غیر قانونی‌اش ادامه داده شده است.

از نظر قانونی تا این لحظه چه اقداماتی برای کمک به آقای احمدی صورت گرفته است؟

وکیلش خانم غیرت بعد از ۷۵ روز که از بازداشت بهمن گذاشته بود، لایحه‌ای خطاب به معاونت امنیت دادگاه انقلاب نوشت و این لایحه‌ی خودش را هم همان روز تقدیم کرد.

در آن لایحه به این اشاره کرده بود که ۷۵ روز از بازداشت موکل من می‌گذرد و او هم‌چنان بلاتکلیف هست و موکل من هیچ پرونده ای در دادگاه انقلاب ندارد و فقط می‌دانیم که برایش در همان روزهای اول قرار وثیقه صادر شده است.

گفته بود که در واقع بهمن قرار وثیقه‌ی خودش را همان هفته‌ی اول امضا کرده و خواستار رسیدگی به این قضیه و خواستار پاسخ شده بود که چرا موکل من هم‌چنان در بازداشت به‌ سر می‌برد؛ بدون این‌که قرار بازداشت داشته باشد. چگونه است که حتی یک صفحه پرونده هم در دادگاه انقلاب ندارد و این خیلی عجیب است.

خانم غیرت گاهی با این پاسخ روبه‌رو شده است که پرونده دارد؛ ولی نزد دادستان تهران است. گاهی اوقات گفتند که پرونده دارد؛ ولی نزد وزارت اطلاعات است.

خانم غیرت، وکیلش، بارها گفته است که کلاً این موضوع غیرطبیعی است. یعنی حتی زندانیانی هم که دارند مراحل بازجویی خودشان را هنوز در زندان اوین طی می کنند و پرونده‌ی اطلاعاتی‌شان هم‌چنان در وزارت اطلاعات است، اما همان‌ها هم یک پرونده کلاسه‌شده در دادگاه انقلاب دارند که شامل اتهاماتشان است و هر کدام از بازداشت‌شده‌ها در یکی از شعبه‌های دادگاه انقلاب حتماً پروند‌ه‌ای دارند و منتظر هستند که پرونده‌ی کامل از وزارت اطلاعات و بازجو برایشان ارسال شود.

اما در حال حاضر، بهمن هیچ پرونده‌ی کلاسه‌شده‌ای در هیچ کدام از شعبه‌های دادگاه انقلاب ندارد.

بهمن احمدی امویی، روزنامه‌نگار اقتصادی

حالا برداشت خود شما نهایتاً چیست؟ آیا تعمدی وجود دارد؟ یا نه؛ سهواً این پرونده گم شده است؟

همانطوری که وکیل بهمن، خانم غیرت هم بارها گفته است، وضعیتی که برای پرونده‌ی بهمن به وجود آمده است، یا نشان‌دهنده‌ی یک بی‌توجهی کامل است یا یک باتوجهی مطلق است. یعنی ما واقعاً در این باره قضاوتی نداریم.

اما وضعیت عجیب غریب و به قول خانم غیرت «معماگونه‌ای» که برای پرونده‌ی بهمن به وجود آورده است، دو گزینه را برای ما مطرح می‌کند و آن این‌که یا تعمداً این اتفاقات درباره‌ی بهمن افتاده است و تعمداً پرونده‌ی بهمن در اختیار وکیل و خانواده‌اش گذاشته نمی‌شود؛ یا این‌که نه صرفاً یک بی‌توجهی بوده و معلوم نیست که چه برنامه‌ای برایش هست؛ پرونده‌اش دقیقأ کجاست و کلاسه نشده است.

راستش خیلی بعید می‌دانم که این صرفاً نشان‌دهنده‌ی بی‌توجهی باشد. چون حتی اگر بی‌توجهی هم باشد، پذیرفتنی نیست.

یعنی خیلی خوش‌بینانه هم اگر به این ماجرا نگاه کنیم و بگوییم بی‌توجهی است، این بی‌توجهی به این قیمت تمام شده است که بهمن ۱۰۰ روز است که در زندان به سر می‌برد. از این ۱۰۰ روز ۶۵ روزش را در انفرادی بوده است. در حالی که قرار وثیقه داشته است و خانواده‌اش می‌توانستند قرار وثیقه‌اش را تودیع کنند.

چه بی‌توجهی شده باشد، و چه تعمداً بوده باشد، به هر حال موجب زیان زیاد برای بهمن، خانواده‌اش و وکیلش بوده است که اجازه کوچک‌ترین پیگیری را ندارند؛ چون پرونده‌اش در دسترس نیست!

آیا توانسته‌اید در طول این چند وقت ایشان را راحت ملاقات کنید؟

من بعد از این‌که از زندان آزاد شدم، دو هفته‌ی اول که هر بار مراجعه کردم، به من ملاقات ندادند و بعد تماس تلفنی مرتبی هم، حتی با من نداشت. اما بعد از گذشت دو هفته و در این دو هفته‌ی گذشته، توانسته‌ام که با بهمن ملاقات کابینی داشته باشم.

و آیا هنوز از ایشان دارند بازجویی می‌کنند؟

ما از بهمن وقتی پرسیدیم، گفت که یک ماه و نیم است که بازجویی‌ام تمام شده است و بازجوی من هم به من گفته است که «پرونده‌ات برای طی مراحل قضایی به دادگاه انقلاب ارسال شده است و آن‌جاست» که من به بهمن اطلاع دادم که نه به هیچ وجه این‌گونه نیست و شما هیچ پرونده‌ای در دادگاه انقلاب نداری.

با وجود این‌که بازجویی‌اش هم تمام شده است، بهمن هم‌چنان یک ماه و نیم است که حتی بدون این‌که یک روز بازجویی داشته باشد، در بند ۲۰۹ اوین به سر می‌برد و هم‌چنان ما پاسخ‌های متناقض می‌شنویم. یعنی به بهمن گفته شده است که پرونده‌ات به دادگاه رفته است. در دادگاه کسانی به وکیل بهمن گفته‌اند که نه هنوز پرونده‌اش از وزارت اطلاعات و از نزد بازجو برای ما ارسال نشده است و همین جور مانده است دیگر.

حال آقای احمدی چه طور است؟ آیا وضعیت بهتری از خیلی از روزنامه‌نگاران بازداشت‌شده مثل آقای زیدآبادی دارند یا ایشان هم تحت فشار شدید هستند؟

در دو ملاقات اخیری که من با او داشتم، وضعیت روحی‌اش کاملاً خوب بود و روحیه‌اش قوی بود. ولی او یک دوره‌ی‌ طولانی‌مدت انفرادی را گذرانده و ۶۵ روز در انفرادی بوده است و در انفرادی هم اصلاً افراد حق هواخوری و استفاده از کمترین امکانات و تسهیلات را ندارند.

اما الان از انفرادی به یک سلول دو نفری منتقل شده است و دیگر در انفرادی به سر نمی‌برد. وضعیت جسمی‌اش فقط به نظر من خیلی خوب نبود.