«دستگاه‏های امنیتی، مانع برگزاری نشست شدند»

مریم محمدی

این برنامه‏ی «روی خط زمانه» را به آن‏چه بر مطبوعات و اهالی آن در فراز و فرود انتخابات گذشته و می‏گذرد، اختصاص داده‏ام.

در ارتباط با مجموعه‏ی مسایل مربوط به روزنامه‏نگاران در جریان انتخابات، با خانم بدرالسادات مفیدی، دبیر انجمن صنفی روزنامه‏نگاران گفت و ‏گو کرده‏ام.

خانم مفیدی، قرار بود روز پنج‌شنبه، انجمن صنفی روزنامه‏نگاران جلسه‏‏ای برگزار کند. مطلع شدیم که این جلسه لغو شده است. این مراسم را به چه منظوری تدارک دیده بودید و چرا لغو شد؟

در پی محدودیت‏هایی که اخیراً برای مطبوعات ایجاد شده و بازداشت گسترده‏ی جمعی از همکاران ما، توسط دادستانی و در عین حال، حضور مأموران امنیتی در چاپ‏خانه‏ها به منظور اعمال سانسور، موجب شد که هیأت مدیره‏ی انجمن صنفی روزنامه‏نگاران تصمیم به برگزاری نشستی اعتراضی در سالن اجتماعات انجمن، در روز پنج‌شنبه‏ی همین هفته، بگیرد.

منتها طی تماسی که از سوی یکی از دستگاه‏های امنیتی داشتیم، انجمن صنفی روزنامه‏نگاران، از برگزاری چنین نشستی منع شد. ما هم با توجه به شرایطی که هم‏اکنون در آن قرار داریم و با توجه به امنیتی بودن فضای کشور و مهم‏تر از همه، جهت حفظ امنیت روزنامه‏نگارانی که قصد داشتند در این مراسم شرکت کنند، پذیرفتیم که این نشست را لغو کنیم. اما این به معنای این نیست که اعتراض ما رفع شده باشد.

اعتراض مشخص شما، به عنوان انجمن صنفی روزنامه‏نگاران، چیست؟

هم‏چنان مصریم که اقدام عاجل و فوری نسبت به آزادی روزنامه‏نگاران دربند، صورت بگیرد و عین حال، تجدید‏نظری در رفتار مسئولین مربوطه نسبت به محدودیت‏هایی که برای مطبوعات ایجاد کرده‏اند را خواهانیم.

بدرالسادات مفیدی، دبیر انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران

ممکن است روشن‏تر در مورد محدودیت‏هایی که بر مطبوعات اعمال می‏شود و مواردی که روزنامه‏نگاران از ورود به آن منع می‏شوند، صحبت کنید؟

بارزترین نکته‏ای که در حال حاضر با آن مواجه هستیم، بحث عدم اطلاع‏رسانی درست است. همان‏طور که شاهدید، هم‏اکنون کشور در شرایط خاصی به سر می‏برد. بعد از اعلام نتایج انتخابات و تشکیک‏هایی که از سوی رقبای کاندیدای پیروز، در نتیجه‏ی انتخابات، صورت گرفت، شرایطی را در کشور ایجاد کرد که لازمه‏ی آن‏، حضور مطبوعات مستقل و یا رسانه‏هایی که با آزادی عمل بتوانند فعالیت کنند بود.

با وجود چنین رویداد مهمی و حواشی و اتفاقات آن که منجر به یک سری مشکلات تا حتا کشته شدن بعضی از هم‏وطنان ما و یا مجروح شدن عده‏ای و تلفات و آسیب‏های دیگری هم شد، ضرورت اطلاع‏‏رسانی شفاف وجود داشته است. اما این امکان برای روزنامه‏نگاران و خبرنگاران نیست که با آزادی عمل‏، دست به فعالیت حرفه‏ای خودشان بزنند.

به هر حال، بخشی از روزنامه‏های کشور این محدودیت را دارند. روزنامه‏هایی که به نوعی حامی دولت بودند، با این محدودیت مواجه نیستند.

به طور کلی دارم می‏گویم؛ به لحاظ حرفه‏ای، مهم نیست که نتیجه چه شود، مهم این است که ما این آزادی عمل را داشته باشیم که اخبار را دقیق و درست، در اختیار مردم قرار بدهیم.

ممکن است من در موضع‏گیری سیاسی خودم، از کاندیدای خاصی حمایت کرده باشم و مخالف کاندیدای پیروز باشم. اما نمی‏خواهم جهت‏گیری سیاسی‏ام را در این قضیه وارد کنم، حرف من این است که هم‏اکنون شرایط به قدری برای ما مطبوعاتی‏ها سخت شده که موجب شده، اخبار دقیق به گوش افکار عمومی نمی‏رسد و در مقابل آن، شاهد رواج شایعات بسیار و بعضاً اخبار جعلی هستیم که می‏شود گفت، افکار عمومی را منحرف می‏کند.

به لحاظ امنیتی و منافع ملی کشور و حتا منافع حاکمان جمهوری اسلامی، لازم است، اجازه بدهند، مطبوعات و رسانه‏های داخل کشور آزادی عمل بیشتری داشته باشند. آن وقت‏، در درجه‏ی اول، بهره‏ی اصلی را خود آن‏ها خواهند برد.

آیا آمار درستی از روزنامه‏نگاران بازداشت شده در درست شما هست؟

به دلیل این‌که از فردای روز اعلام نتایج انتخابات و شروع اعتراضات عمومی، این بازداشت‏ها شروع شده، ما آمار دقیق و ثابتی نداریم. چرا که افرادی را بازداشت کرده‏اند، بعد از مدتی آزاد و مجدداً، افراد جدیدی را دستگیر کرده‏اند. اما برآورد می‏شود که حدود بیست روزنامه‏نگار هم‏اکنون در بازداشت باشند.

متأسفانه هفته‏ی پیش، شاهد حمله‏ی لباس شخصی‏ها به روزنامه‏ی کلمه‏ی سبز بودیم که خود اعضای تحریریه و کادر فنی بازداشت شده‏ی همان روزنامه، بین بیست و پنج تا سی نفر بودند. البته، اعضای اصلی روزنامه‏، تقریباً آزاد شده‏اند. ولی چهار روزنامه‏نگار سایت کلمه به همراه تعداد دیگری، هنوز در بازداشت هستند.

نام‏های این روزنامه‏نگاران را دارید؟

می‏توانم از تعدادی از روزنامه‏نگاران بازداشت‏شده‏ را نام ببرم. هرچند ممکن است کسانی از قلم بیفتند؛ در حال حاضر: ژیلا بنی یعقوب، بهمن احمدی، مهسا امرآبادی، محمد قوچانی، احمد زیدآبادی، رضا تاجیک و… در بازداشت هستند.

کامبیز نوروزی، دبیر کمیته‏ی حقوقی انجمن صنفی روزنامه‏نگاران نیز متأسفانه، دو روز پیش، هنگامی که به قصد شرکت در مراسم یادبود شهدای هفت تیر در مسجد قبا، حاضر شده بود، بر اساس روایت‏های شنیده شده، به شکل نامناسبی بازداشت شده است.

ایشان را در حضور افراد خانواده‏اش، گرفته‏اند، کشیده‏اند و داخل یک ون هول داده‏اند. اساساً، خود نحوه‏ی بازداشت روزنامه‏نگاران برای ما جای اعتراض دارد و انتظار داریم که هرچه زودتر به این مسأله رسیدگی شود.

نحوه‏ی نظارت بر کار مطبوعات، در شرایط حاضر چگونه است؟ اساساً، روزنامه‏ها و نشریات از کجا می‏دانند مجاز به چاپ و انتشار کدام مطلب هستند که پس از انتشار با جمع‏آوری یا توقیف مواجه نشوند؟

خود روزنامه‏نگارها، خود به خود و به اجبار طی این سال‏ها، خواه‏ناخواه با یک سری محدودیت‏ها آشنا شده‏اند و متأسفانه، دایره‏ی خط قرمزها هم روز به روز افزایش یافته است. در این سال‏ها، خود روزنامه‏نگاران آشنایی پیدا کرده‏اند و تقریباً می‏توان گفت که رعایت می‏کردند.

به حوادث اخیر که نزدیک شدیم، حضور مأموران امنیتی در چاپ‏خانه‏ها و برداشتن یک سری مطالب (همان‏طور که فردای آن روز، شاهد ستون‏ها یا صفحات خالی روزنامه‏هایی بودیم که روی دکه قرار داشت)، این را به روزنامه‏نگاران تحمیل کرده که کم کم دچار خودسانسوری شوند و به گونه‏ای رفتار کنند که بقای روزنامه به خطر نیفتد.

«انجمن روزنامه‏نگاران مسلمان»، پنج روزنامه‏ی برتر در جریان انتخابات را برگزیده است. نظر شما، به عنوان دبیر انجمن صنفی روزنامه‏نگاران مستقل، در این مورد چیست؟

متأسفانه، خبر را نشنیده‏ام. لابد پنج روزنامه‏ی برتر در ارتباط با پوشش اخبار انتخاباتی…

بله، از سوی این انجمن، روزنامه‏ی ایران در حوزه‏ی «فراخواندن مردم برای حضور»، روزنامه‏ی جوان در حوزه‏ی «حفظ حریم نهادهای قانونی»، روزنامه‏ی کیهان و وطن امروز در حوزه‏ی «دشمن‏شناسی» و روزنامه‏ی رسالت در محور «صداقت و اخلاق»، روزنامه‏ی آفتاب یزد هم در این میان، به عنوان یک روزنامه‏ی برتر در ارتباط با «منطق و پرهیز از شتابزدگی» انتخاب شده است.

ضمناً، آقای مهدی فضائلی، دبیر انجمن روزنامه‏نگاران مسلمان اعلام کرده که یک روزنامه هم به عنوان منفی‏ترین روزنامه‏ها انتخاب شده که به علت رعایت اخلاق حرفه‏ای و صنفی، نام آن اعلام نمی‏شود و نتیجه به دفتر روزنامه ارسال می‏شود.

اساساً نوع کارکرد «انجمن روزنامه‏نگاران مسلمان» با «انجمن صنفی روزنامه‏نگاران» متفاوت است. با توجه به این‌که آن‏ها از ماده‏ی ده احزاب وزارت کشور، مجوز دارند، می‏شود گفت به شکل یک حزب عمل می‏کنند و وارد چنین مقولاتی می‏شوند. ولی انجمن صنفی روزنامه‏نگاران، همواره از ورود به چنین مباحثی، به این شکل پرهیز داشته است.