حسرتِ آزادی در دانشگاه آزاد

سیامک فرهی

دانشگاه آزاد طی بیست و شش سالی که از تاسیس آن می‌گذرد، تحت یک مدیریت ثابت و بدون نظارت جدی بر این مجموعه، اداره شده است.

فعالان دانشجویی در این دانشگاه نسبت به دانشگاه‌های سراسری، با محدودیت‌های بیشتری مواجه هستند. در این رابطه با سلمان سیما، فعال دانشجویی دانشگاه آزاد و مدیر مسوول نشریه دانشجویی سخن تازه گفت و گو کردم. وی در ابتدا به گسترش بی‌رویه این مجموعه دانشگاهی و پایین بودن سطح کیفی و آموزشی آن اشاره کرد.

ما حتی در بعضی از شهرهایی که با تامین دبیر مقطع دبیرستان و راهنمایی با مشکل مواجه هستیم، آن‌جا می‌بینیم که دانشگاه آزاد داریم. سرانه آموزشی خیلی کم است. پذیرش دانشجو، بی‌رویه است. جدیداً هم در نیمه دوم سال، در بهمن ماه مجدداً پذیرش می‌شود، درحالی‌که امکانات آموزشی کم است. سرانه اینترنت در دانشکده‌های فنی که واقعاً به آن نیاز دارند، به شدت پایین است.

وضعیت تشکل‌های صنفی و دانشجویی در دانشگاه آزاد چگونه است؟

به جرات می‌شود گفت که در دانشگاه آزاد، تشکل و انجمن صنفی وجود ندارد و با کانون‌های دانشجویی و اصولاً شکل‌گیری هرگونه جمع دانشجویی به شدت مخالفت می‌کنند.

حتی انجمن‌های علمی هم با مشکلات عدیده‌ای مواجه هستند و هیچ شورای صنفی در هیچ‌یک از واحدهای دانشگاه آزاد، متاسفانه نمی‌تواند فعالیت بکند. هرگونه فعالیت سیاسی خارج از اراده مسوولین دانشگاه آزاد، سرکوب می‌شود.

متاسفانه تشکل‌های سیاسی در دانشگاه آزاد هم‌چون دانشگاه‌های سراسری، تحت پوشش هیات نظارت هستند. هیات نظارت از سه عضو تشکیل شده که نهاد رهبری هست، نماینده دکتر جاسبی هست و رییس واحد. یعنی دانشجوها در هیات نظارت، هیچ‌گونه دخل و تصرفی ندارند.

برخورد با تشکل‌های دانشجویی به چه صورتی انجام می‌شود؟

دانشگاه آزاد، خواستار برگزاری انتخابات دانشگاه‌ها می‌شود، آن هم در برهه‌ای که دانشگاه تعطیل است. یعنی از ۲۰ خرداد به بعد ما شاهد هستیم که به خیلی از تشکل‌ها دستور داده شده که انتخابات سالانه‌شان را برگزار کنند.

شما خودتان می‌دانید که ۲۰ خرداد به بعد رسماً و علناً دانشگاه تعطیل است و نمی‌توانند به آن صورت که باید، انتخابات را برگزار کنند و این دستاویزی قرار داده شده که تشکل‌های مختلف، سرکوب بشوند و بعضاً با تعلیق و بسته شدن مواجه بشوند.

از آن جمله ما می‌توانیم به پلمب شدن صندوق‌های انتخابات انجمن اسلامی تبریز - که هیات نظارت، صندوق‌ها را توقیف کرده- و بسته شدن انجمن اسلامی دانشگاه آزاد شهر ری اشاره کنیم و مشکلاتی که انجمن اسلامی دانشگاه آزاد کرج با هیات نظارت درگیر است و همچنین بسته شدن تشکل کانون دانشجویان مسلمان واحد تهران مرکز هست که این‌ها همه به بهانه انتخابات، با سرکوب و مشکلات عدیده‌ای مواجه شدند.

و آیا این برخورد علاوه بر تشکل‌ها، فعالان دانشجویی را هم شامل می‌شود؟

فعالین دانشجویی هم کاملاً با این برخوردها مواجه هستند. روزنامه‌نگاران و دانشجویان زیادی داریم که در دانشگاه آزاد فعال هستند و هرگونه اتفاقی که در دانشگاه آزاد رخ می‌دهد، کمیته‌های انضباطی و بازوهای سرکوب در دانشگاه‌ها، از ‌جمله حراست و حفاظت فیزیکی این دوستان را احضار می‌کنند و اصلاً ممکن است در آن لحظه و آن اتفاقی که در آن واحد دانشگاهی خاص افتاده، آن دانشجو در آن شهرستان نبوده باشد ولی باز هم باید برود و جواب بدهد به دلیل سابقه فعالیتی که دارد.

دوستانی که فعال سیاسی یا صنفی هستند، معمولاً از حق تجدید‌نظر در واحد برخوردار نیستند که خود این، خلاف آیین‌نامه است و مستقیماً حکم را می‌زنند غیرقابل تجدید‌نظر و نکته‌ای که واقعاً برای بچه‌های دانشگاه آزاد سخت است این است که وقتی با احکام تعلیق مواجه می‌شوند، باز هم مجبور به پرداخت شهریه هستند و در غیر این صورت برای‌شان مشکلات آموزشی زیادی درست می‌شود.

خود شما به عنوان مدیر مسوول نشریه دانشجويي سخن تازه، به یک ترم محرومیت از تحصیل و دو ترم تبعید به دانشگاه آزاد واحد کرج محکوم شدید. وضعیت نشریات در دانشگاه آزاد چگونه است؟

دانشگاه حتی مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی را که جایگاه قانونی بودن این شورا و مصوباتش خودش جای بحث دارد؛ این‌ها را هم رعایت نمی‌کند. کاملاً سلیقه‌ای عمل می‌کند.

در بحث نشریات، شورای فرهنگی هستند کهبه شدت دانشجوها را دچار پیله‌ی بوروکراسی و هزارتو می‌کند تا هرکسی که می‌خواهد نشریه بزند، واقعاً پشیمان بشود.

اگر دانشجویی هم که مصر هست نشریه دربیاورد و موفق می‌شود بعد از هفت خوان رستم‌، یک نسریه‌ای را منتشر کند، ضمن این‌که درباره‌ی مطالبی که می‌نویسد باید پاسخگو باشد، جدیداً طنز تلخی هم به‌وجود آمده که در مورد مطالبی هم که نمی‌نویسد، باید پاسخگو باشد.

برخوردهای زیادی بوده که معاونین فرهنگی واحدها و نهاد رهبری و شورای فرهنگی گفتند که چرا از فلان عالم یا از فلان مطلب در نشریات‌تان استفاده نکردید. ما دیده بودیم که برای نوشتن چیزی باید جواب پس بدهیم، ولی برای ننوشتنش ندیده بودیم.

برخورد و اعمال فشاری که به آن‌ها اشاره داشتید، آیا تنها مختص فعالین سیاسی است؟

باز هم متاسفانه باید بگویم که دانشجویان دیگر را هم شامل می‌شود. بالاخص دختران دانشجو را که بعد از اجرای طرح ارتقای امنیت اجتماعی، این روند خیلی سخت‌گیرانه‌تر شده و در این زمینه سرکوب جدی را شاهد هستیم.

سال گذشته در دانشگاه آزاد کرج، حدود ۸۶ تا حکم انضباطی داشتیم به دلیل نامتعارف بودن موی ریش و داشتن لاک ناخن که همه‌ی این‌ها را می‌آیند و تحت عنوان عدم رعایت شئونات دانشجویی مطرح می‌کنند؛ عبارت به شدت مبهمی که تشخیص این عدم رعایت هم بر مجموعه کمیته انضباطی و حراست است که هیچ‌کسی نمی‌تواند در آن‌ها دخل و تصرفی داشته باشد.

در دانشگاه آزاد شهر ری هم حدود چهل تا حکم انضباطی باز هم به بهانه عدم رعایت شوونات دانشجویی داشتیم و مورد تاسف‌بار دیگر که اخیراً خود ما هم شاهد آن بودیم، این بود که در یکی از واحدهای تهران دانشجوها هنگام خروج‌، مستقیماً با گشت ارشاد مواجه می‌شدند.

گویا گشت ارشاد با حراست آن واحد دانشگاهی در هماهنگی کامل بوده، به‌طوری که ما دختران دانشجوی زیادی را داشتیم که آن روز متاسفانه توسط گشت ارشاد بازداشت شدند.