«اراده‌ای برای آزادی کبودوند وجود ندارد»

سیامک فرهی

محمد صادق کبودوند، فعال کرد و دبیر سازمان حقوق بشر کردستان از تیر ماه سال گذشته در زندان به سر می‌برد. با نسرین ستوده، وکیل این فعال در مورد روند پرونده او گفت و گو کردم:

آقای محمد صادق کبودوند که سال‌ها است در منطقه کردستان به طور قانونی و مسالمت‌آمیز به فعالیت در زمینه حقوق بشر مشغول هستند، در دهم تیر ماه امسال بدون هیچ اخطار قبلی در محل کارشان در تهران بازداشت شدند.

در طی قریب به ۹ ماه گذشته علی‌رغم مراجعات متعددی که به بازپرسی مربوطه داشتیم، ضمن ای‌نکه اتهامات ایشان به من اعلام نشد، به من اجازه ملاقات با موکلم هم داده نشد.

در ۱۴ اسفند‌ماه برای اولین بار من موفق به ملاقات موکلم شدم. ایشان درحال حاضر در اندرزگاه ۸، سالن ۸ به‌سر می‌برند و در طی بازداشت، ۴ ماه و ۱۴ روز را به‌طور انفرادی در بند ۲۰۹ بودند و ۷۰ روز را باز به‌طور انفرادی در بند ۲۴۰ زندان اوین بودند.

فکر می‌کنم چیزی که در این پرونده حائز اهمیت است، آن است که پرونده‌ای دوسال پیش برای آقای کبودوند تشکیل شد. این پرونده منجر به صدور حکم محکومیت ایشان به یک سال و نیم حبس و لغو امتیاز نشریه پیام مردم شد.

آن پرونده درچه رابطه‌ای بود؟

اتهاماتی از قبیل اقدام علیه امنیت ملی، نشر اکاذیب در نشریه پیام مردم به قصد تشویش اذهان عمومی بوده. این حکم قطعی با اعتراض فوق‌العاده وکلای پرونده جناب آقای محمد سیف زاده و بنده که وکلای پرونده هستیم، به هیات تشخیص می‌رود.

هیأت تشخیص علاوه بر این‌که لغو امتیاز را فاقد وجوه حقوقی تشخیص می‌دهد، بلکه حکم حبس آقای کبودوند را هم به شش ماه تقلیل می‌دهد. به محض این‌که این حکم به دادگستری منطقه کردستان برای اجرا ابلاغ می‌شود، فوراً آقای کبودوند به اتهام جدیدی این بار در تهران بازداشت می‌شود.

محمد صادق کبودوند، فعال کرد و دبیر سازمان حقوق بشر کردستان

اما درمورد اتهاماتی که به آقای کبودوند وارد شده،‌ خانم ستوده این طور می‌گوید:

۹ ماه، من نسبت به تمام اتهامات ایشان بی‌اطلاع بودم. هنوز هم شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب به دلیل فقدان قرارداد حق‌الوکاله به من اجازه مطالعه پرونده را نداده است.

اما اتهامات آقای کبودوند طبق اظهارات خودشان، اقدام علیه امنیت ملی و تبلیغ علیه نظام عنوان شده است.

جلسه دادگاه ایشان ۲۱ اسفند ماه قرار است تشکیل بشود و من امیدوارم که با توجه به این‌که موکل من اساساً به اقدامات مسالمت‌آمیز در چارچوب قانون همیشه اعتقاد داشته، دادگاه با توجه به مدارک و دلایلی که به دادگاه ارایه می‌شود، حکم برائت ایشان را صادر بکند.

آقای کبودوند، یکی از فعالین حقوق بشر هستند که در مناطق کردنشین غرب کشور فعالیت می‌کرد. درباره فعالیت‌های حقوق بشری ایشان هم اتهامی به وی وارد شده است؟

آقای کبودوند به من اظهار کردند که به هر حال حساسیت روی سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان در بازجویی‌ها خیلی زیاد وجود داشته است. در جلسات متعدد از جمله اتهاماتی که به ایشان تفهیم شده، تبلیغ علیه نظام از طریق تاسیس سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان بوده است.

در حالی که شما می‌دانید این سازمان، یک سازمان غیر دولتی در آن منطقه است و کاملاً فعالیت علنی داشته، هیچ اقدام مسلحانه‌ای نداشته، اقدام غیرقانونی نداشته و همه اینها چیزهایی بوده که اتفاقاً حکومت باید از آن‌ها استقبال بکند. در حالی که چنین واکنش سخت‌گیرانه‌ای درمقابل این ان‌جی‌او نشان داده شده است.

اسماعیل مفتی‌زاده، فعال کرد درباره اهداف و فعالیت‌های سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان این طور می‌گوید:

اهداف ای‌نها فقط روشنگری درباره‌ی ظلم‌هایی است که در منطقه کردستان اعمال می‌شود. هیچ مورد دیگری نیست که بگویند لطمه‌ای به ایران می‌زند یا درصدد تجزیه هستند. این‌ها همه یک افترا هست.

یعنی تنها به صرف اطلاع‌رسانی در زمینه نقض حقوق بشر در کردستان‌...

بله، صرفاً به خاطر همین است.

اسماعیل مفتی زاده درمورد مشکلاتی محمد صادق کبودوند در رابطه با فعالیت‌هایش با آنها مواجه بوده، خاطر نشان می‌کند:

از زمان شناخته شدن آقای کبودوند، به عناوین مختلف برای ایشان دردسر ایجاد و اشکال‌تراشی کردند و به کرات ایشان به این دادگاه و به آن کلانتری و به آن بازپرسی احضار شدند؛ تهدید شدند؛ بازداشت شدند؛ محکومیتی به ایشان دادند.

بعد هم معلوم شد که محکومیت وی بی‌مورد بوده و روزنامه او را جدیداً رفع توقیف کردند؛ آن روزنامه‌ای را توقیفش کرده بوند و به خاطرش، او را شش ماه زندانی کرده بودند، به او دادند. آن روزنامه را هم توقیف کردند و حالا آن روزنامه آزاد شده. پس آن چه نوع حکومتی است، چه نوع دادگاهی است که به استناد همان حکمی که تبرئه شده، حالا بازداشت است؟

خانم ستوده درمورد آخرین وضعیت پرونده آقای کبودوند گفت:

برای آقای کبودوند، وثیقه سنگینی معادل ۱۵۰ میلیون تومان صادر شده که البته خانواده وی قادر به تأمین این وثیقه نیستند. اما سؤال این‌جاست چه جرم سنگینی آقای کبودوند مرتکب شده است؟ علاوه بر این، با توجه به شخصیت فرد که یک فعالیت فرهنگی در منطقه کردستان است، چرا باید وثیقه‌ای به این سنگینی صادر بشود؟

الان با وجودی که دو ماه از اعلام وثیقه به همسر ایشان می‌گذرد، اما همسر ایشان تا الان موفق به تأمین این وثیقه نشده‌اند. در واقع صدور چنین وثیقه‌های سنگینی به مثابه آن است که اراده‌ای برای آزادی شخص وجود ندارد.