مهاجران تاجیک و روز عید بانوان

رسول شادان

هر سال روز هشتم مارس یکی از پرشکوه‌ترین جشن‌های بانوان به شمار می‌رود، ریشه در فارسی داشته است. دانشمند تاجیک مقیم مسکو، عبدالقادر علوی در این باره می‌گوید: در شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی، در رساله ابوریحان بیرونی مندرجات اصل و نسب و کتاب دانشمند آلمانی کریستین سینگ، پادشاه ساسانیان، تعلقات جشن ایرانیان به بانوان استناد شده است. در ایران باستان روز پنجم اسفند ماه، مطابق با 23 فوریه سال‌شمار میلادی، جشن مربوط به بانوان برگزار می‌شد. در روسیه هم تا انقلاب اکتبر، روز 23 فوریه جشن گرفته می‌شد.

ـ در ایران باستان، روز پنجم اسفند ماه، مطابق با 23 فوریه سال‌شمار میلادی، جشن روز زن در احترام به مقام شایسته بانوان برگزار می‌گردید. در آن روز زنان و دختران از کارهای منزل و خانگی آزاد بودند. مردان و پسران، علاوه بر هدایایی که به مادران، خواهران و دختران خود می‌دادند؛ انجام کارهای خانگی از قبیل پخت و پز، شست و شور، رفت و روب را به عهده داشتند تا بر برگزاری این کارهای خانگی مردان، پسران به اندازه‌ای از زحمت زنان آگاه باشند.

زن در ایران باستان نیز با مردان در همه کارهای اجتماعی و مراسم دینی شرکت می‌کرد. ابوریحان بیرونی در کتاب مندرجات اصل و نسب می‌گوید این جشن به زنان اختصاص داشته و در این روز زنان از شوهران خود هدیه دریافت می‌کردند و درواقع این روز را روز زن می‌نامیدند. از اینرو به جشن مزدگیران معروف بوده است. حالا در ولایت اصفهان ایران، این جشن باقی مانده و به فارسی آن را مزدگیران می‌نامند.

آقای علوی محقق تاجیک مقیم مسکو درمورد جشن بانوان به نوشته‌های دانشمندان گذشته و امروزه استناد می‌کند:

ـ این را از نوشته‌های مختلف پیدا کردیم. از کتاب آفرینش، مولف کتاب دکتر اسلامی ندوشن در تحلیل شاهنامه آن را آورده است، که در شاهنامه من یک گفته ای پیدا کردم که در باره مقام زن می گوید؛ بجز پارسا زن مجوی – زنی در کنش خاری آید در او. یا در جایی دیگر می‌گوید: سه چیز باشد زنان را بهین - که باشند ز پای تخت نگین. یکی انکه باشند و با خواسته – که جوشش بد و خانه آراسته. دگر آنکه فرخ پسر زاید و زشوی خجسته بیفزاید و. سوم اینکه بالا و راییش بود و پوشیدنش نیز، موریش بود.

عید بانوان در روسیه، برای بانوان مهاجر تاجیک چه ارزشی دارد؟ در این مورد خانم مهاجر تاجیک به نام لطافت می‌گوید:

ـ ‌عید برای آنهایی است که شرایط ایده‌آل دارند.هشتم مارس در غریبی هیچ معنایی ندارد. اینکه یکجایی بنشینی و جشن بگیری و خرسندی کنی و گل اکانم (فرزندانم) دو تایشان این جا با من اند اما دو تای دیگر شان آنجا در تاجیکستان.

در تاجیکستان هم می بودیم باز همین بود چون همسران مان این جایند. در آن حالت هم جشن گرفتن 8 مارس بی همسر و مرد خانه معنای ندارد.

در عرفه عید بین‌المللی بانوان، زنان مهاجر تاجیک در مسکو، محفلی عیدانه برپا کردند و همراه با استقبال از این روز از مقامات کشور خود خواستند، رسیدگی به وضع غریبانه سی درصد بانوان مسافر کشور خود شدند.