| خانه > دانش و فناوری > May 2010 | |
May 2010نگاهی به اهداف و دستاوردهای گروه عکاسان «جهان در شب» مسافران سرزمین آسماناحسان سنایی: شهر و پهنای کویر برای این تماشاگران دیرین آسمان شب یکی است. اصلا آسمان، بوم خام طرح‌های ژرف و بی‌بدیل‌‌شان از زمین و میراث ماندگار بشر است و انگار تا رنگ نگاه همه‌‌مان هم میان نقره‌پاش خیال‌انگیز ستارگان پس‌زمینه آرام نگیرد این طرح‌ها خیال تمامی ندارند. عکاسان پروژه‌ی نوپا و بینالمللی جهان در شب بنا دارند از هم‌آغوشی شب، زمین و بشر برای‌مان بگویند، با عکس‌هایی به بیکرانی «یک آسمان»، به شکوه «یک مردم». آنفلوانزا زنده استترجمهی احسان سنایی: هر پاییز، به‌همان سهولت پیش‌بینی ریزش برگ‌ها می‌توان فهمید که فصل آنفلوآنزا هم فرارسیده است و هر بهار هم به‌همان ترتیب، انتهایش. این الگوی گردشی رایج، آشکارا در عرض‌های میانه شناخته شده است، اما نیروی محرکه‌اش بهانه‌ای برای پژوهش‌های بسیار بود. آیا عامل آنفلوانزا هر بهار می‌میرد و پاییز همان سال از نقطه‌ای دیگر از زمین، دیگربار می‌آید و یا زنجیره‌‌ای از «عامل پنهان»، بذر شیوع آنفلوانزای پاییز بعد را حمل می‌کند؟ «سینتیا» حوای بدون آدمترجمهی ونداد زمانی: دکتر «کرگ ونتر» که از دست اندرکاران اندازه گیری و پیاده کردن نقشه عمومی ژن بشر است، توانسته برای نخستین بار دست در کار خدا ببرد و عضو جدیدی را به مجموعه‌ی وسیع موجودات زنده‌ی روی زمین معرفی کند. تیم علمی دکتر ونتر دو هفته پیش اعلام کردند که باکتری مصنوعی به نام «سینتیا» را از طریق کپی شیمیایی از روی یک مایکوپلازمای واقعی خلق کرده‌اند. حل چیستان چهل‌ساله‌ی الگوهای شگفت قطب شمال مریخ معمای یخ‌های رقصانترجمهی احسان سنایی: دو دانشمند از مؤسسه‌ی ژئوفیزیک دانشگاه تگزاس، با گذشت چهل سال از تماشای سیمای موزون و شگفت کلاهک یخی قطب شمال مریخ، امروز، طی انتشار دو مقاله این معما را پاسخ گفتند. دکتر «جک هالت» و دکتر «ایزاک اسمیت»، در این دو مقاله به توصیف چگونگی استفاده از داده‌های راداری به‌دست‌آمده از مدارگرد شناساگر مریخ (MRO)، در آشکارسازی سازوکارهای زیرسطحی کلاهک قطبی مرموز و سپید سیاره‌ی سرخ پرداختند. کشف پاسخی نو به چیستان «بودن» «این فقط انگشت خداست»ترجمه‌ی احسان سنایی: هفته‌ی گذشته، فیزیکدانان آزمایشگاه ملی شتاب‌دهنده‌ی فرمی از کشف مدرکی جدید در حل یکی از گسترده‌ترین رازهای دیرپای فیزیک و کیهان‌شناسی خبر دادند: این‌که چرا جهان از ماده و نه از خواهر شیطان‌صفت‌اش، پادماده، تشکیل شده است؟ اگرچنانچه کشف مزبور، از زیر ذره‌بین تیزبین آزمایشات این حوزه از فیزیک نیز بگذرد، تفسیری جدید از دلیل «بودن»مان را نیز ارائه خواهد داد. احتمال گسترش بحران لکه‌ی نفتی خلیج مکزیک تا قلمرو وال‌های بومی منطقه فقط سه والترجمهی احسان سنایی: به‌اعتقاد صاحب‌نظران، اگر نشت نفت خلیج مکزیک فقط جان سه وال اسپرم بومی این آب‌ها را بگیرد، جمعیت این آبزیان غول‌آسا به‌ناگاه تا مرز پرتگاه انقراض‌شان، سُر می‌خورد. هم‌اکنون مابین ۱۴۰۰ تا ۱۶۰۰ وال اسپرم در خلیج مکزیک می‌زیند. طبق اعلامیه‌ی گونه‌های در معرض خطر ایالات متحده، همه‌نوع از این وال‌های اسپرم، در معرض خطر قلمداد می‌شوند. ما، زمین و مالاریاترجمهی احسان سنایی: بررسی‌های تازه نشان از موفقیت راهبردهای کارآمد دانشمندان در نبرد با تبعات ناگوار گرمایش زمین، همچون شیوع شتاب‌گیرنده‌ی بیماری‌های مسری گرمسیری همانند مالاریا، که تا چندی پیش از متداول‌ترین هشدارهای معترضین به این پدیده‌‌ی مخوف اقلیمی به‌شمار می‌رفت می‌دهند. انتشار مقاله‌ای در توجیه این موفقیت در نشریه‌ی نیچر، ابعاد مشاجرات مابین اپیدمولوژیست‌های موافق و مخالف این هشدار جهانی را گسترشی دیگربار بخشید. کاوشی در کهن‌شهر کهکشانهاترجمهی احسان سنایی: ستاره‌شناسان هم شبیه باستان‌شناسان می‌شوند، هنگامی‌که در فضا فرومی‌روند و پرده‌های زمان را در جست‌وجوی بقایای کهنه‌ی کیهان، یکایک پس می‌زنند. در جریان یکی از این حفاری‌های ژرف اخیر و به‌لطف چشمان فروسرخ تلسکوپ فضایی اسپیتزر، آن‌ها موفق به پرده‌برداری از دورترین و درنتیجه قدیمی‌ترین خوشه‌ی کهکشان‌های نخستین هستی شدند؛ هرچند این جد دوردست خوشه‌های کهکشانی امروز، ظاهری شدیداً مدرن و متأخر دارد. نگاهی به حال، گذشته و آینده‌ی صنعت لیزر؛ در آستانه‌ی ۵۰ سالگی آغازبه‌کار این فناوری برتر شعله‌‌های پنجاهسالهترجمهی احسان سنایی: در ۱۹۶۰، دانشمند آزمایشگاه تحقیقاتی هیوز، دکتر «تئودور مایمن» پژوهشی را در نشریه‌ی علمی نیچر به چاپ رسانید که در آن به توصیف آزمایشات‌اش با «تشعشع نوری تحریک‌شده در یاقوت» پرداخته بود. با این پژوهش او «لیزر» – که در اصل مخفف عبارت «تقویت نور، با تشعشع تحریک‌شده» است – را از قید و بند تخیلات علمی خارج نمود و دست به ساخت ابزاری زد که جهان را به راه‌هایی که شمار اندکی از مردم زمان بدان واقف بودند؛ رهنمون ساخت. گونه‌هایی که ماندندترجمهی احسان سنایی: برخی از جاندارانی که در دریاهای پانصد میلیون سال پیش می‌زیستند، ده‌ها میلیون سال پس از آنچه تصورش می‌رفت از زمین برچیده شده‌اند، این را شواهد فسیلی به‌دست‌آمده از منطقه‌ای در صحرای مراکش مطرح ساخته. این نمونه‌ها نشان می‌دهند که جاندارانِ به‌شدت شگفت‌انگیز عصر «کامبرین»، همزمان با پایان زمین‌شناختی این عصر از میان نرفته‌اند، حقیقتی که مدت‌ها شکارچیان فسیل، بی‌هیچ مدرکی بدان گمان می‌بردند. ویژه‌نامه‌ی بیستمین سالگرد پرتاب تلسکوپ فضایی هابل، باسابقه‌ترین ماشین اکتشاف بشر – بخش سوم هابل، پرده‌خوان پیر داستان هستیاحسان سنایی: داستان GRBها در دهه‌ی ۶۰ میلادی و در اوج جنگ سرد آغاز شد، زمانی‌که ایالات متحده با هدف جاسوسی از آزمایشات هسته‌ای مخفیانه‌ی اتحاد جماهیر شوروی سابق، ماهواره‌ای به نام «ولا» را به فضا فرستاد. این ماهواره با حس‌گرهای حساس به پرتو گامای خود می‌توانست مکان دقیق انفجارهای هسته‌ای را مشخص نموده و مختصات‌شان را به ایستگاه‌های زمینی اطلاع دهد. اما آنچه را که ولا در نخستین تجربه‌اش ثبت کرد، انفجاری در پشت سرش بود، جایی در اعماق کیهان! به پاسداشت ۲۵ سال تلاش بینالمللی برای ترمیم حفره‌ی ازون ازون بازمیگرددترجمهی احسان سنایی: نیمه‌های می که هوای جنوبگان رو به سردی می‌گذارد و سرآغاز زمستان سخت این سرزمین است، جنوبی‌ترین بخش‌های لایه‌ی استراتوسفر از فرط سرما به سطح زمین نزدیک‌تر می‌شود. در این حین، آثار ثانویه‌ی چرخش زمین نیز جریان باد باختری نیرومندی را به گرد آسمان جنوبگان روان می‌کند که نتیجه‌اش ایجاد گرداب پرارتفاع بی‌شکلی از «هیچ» است که سال‌به‌سال ابعادش دچار دگرگونی می‌شود. مرزهای استقامت ـ بخش دوم از خواب تا تنفسبرگردان احسان سنایی: ٠٦:٠٠ صبح روز بیست و هشتم دسامبر ١٩٦٣، «رندی گاردنر»، دانش‌آموزی ١٧ساله در سن‌دیه‌گوی کالیفرینا از خواب برخاست و تا صبح‌گاه هشتم ژانویه‌ی ١٩٦٤، به خواب نرفت و این یعنی ١١ روز بیدار ماندن. ٢٦٤ ساعت بیداری گاردنر، هنوز طولانی‌ترین دوره‌ی بیداری تأیید‌شده‌ای است که رکورد ٢٦٠ ساعتی پیشین را شکسته است. این رویداد، در مقاله‌ای نوشته‌ی دکتر «ویلیام دمنت»، پژوهش‌گر خواب از دانشکده‌ی پزشکی دانشگاه استنفورد کالیفرنیا که سه روز آخر را در کنار گاردنر بیدار ماند، شرح و مستند شده است. نگاهی به قدرتمندترین آرایه‌‌تلسکوپ‌های رادیویی زمین؛ عموزادگان ۱۰قلوی هابل به تماشای جهان از باغ سیبترجمهی احسان سنایی: واشنگتن؛ کمی آن‌سوتر از بزرگراه نود و هفتم و در لابلای درختان یک باغ سیب، بشقاب رادیویی ۲۴.۵ متری سفیدرنگی به چشم می‌خورد. این غول آهنین و ۹ برادرش قادر به تهیه‌ی تصاویری تا ۱۰ بار دقیق‌تر از هابل اما در گستره‌ی امواج رادیویی طیف الکترومغناطیس، از اجرام آسمانی‌اند. خانواده‌ای ناشناخته که در اوج توجه عموم به بیستمین سالگرد آغاز به‌کار هابل، این روزها در تنگنای مالی است. اصلاً نام VLBA را شنیده‌اید؟ کشف کشتی نوح؟ترجمه‌ی احسان سنایی: گروهی از سیاحان مسیحی مدعی‌اند بقایای کشتی افسانه‌ای نوح را در زیر پوشش یخی و آوار آتشفشانی کوه «آرارات» ترکیه یافته‌اند. اما برخی باستان‌شناسان و تاریخ‌دانان، جدیت این مدعا را در حد همان گفته‌های بی‌اساس پیشین همچون احتمال کشف لنگرگاه این کشتی بر بالابلند کوه‌های شمال‌غرب ایران می‌دانند. با این‌وجود، این‌بار مدعیان اطمینان خود از صحت این کشف را ۹۹.۹ درصد اعلام کرده‌اند. |
لینکدونی
آخرین مطالب
موضوعات
|
 |
