آنفلوانزا زنده است

برگردان: احسان سنایی

هر پاییز، به‌همان سهولت پیش‌بینی ریزش برگ‌ها می‌توان فهمید که فصل آنفلوآنزا هم فرارسیده است و هر بهار هم به‌همان ترتیب، انتهایش‌. این الگوی گردشی رایج، آشکارا در عرض‌های میانه شناخته شده است، اما نیروی محرکه‌اش بهانه‌ای برای پژوهش‌های بسیار بود.

طرح از Imagezoo

آیا عامل آنفلوانزا هر بهار می‌میرد و پاییز همان سال از نقطه‌ای دیگر از زمین، دیگربار می‌آید و یا زنجیره‌‌ای از «عامل پنهان» که طی فصل تابستان هم دوام دارد، بذر شیوع آنفلوانزای پاییز بعد را حمل می‌کند؟ پژوهشی ژنتیکی توسط دکتر «Trevor Bedford» از دانشگاه میشیگان و همکاران‌اش از مؤسسه‌ی پزشکی «هاوارد هیوز» و دانشگاه ایالتی فلوریدا، نشان می‌دهد که در ایالات متحده، همه‌ی عوامل آنفلوانزا تا پایان زمستان نابود نمی‌شوند، بلکه برحی رهسپار جنوب و آمریکای جنوبی می‌شوند و برخی حتی فراتر از این می‌روند. این پژوهش در روز ۲۷ می، به‌صورت آنلاین در نشریه‌ی سرگشاده‌ی PLoS Pathogens انتشار یافت.

Bedford می‌گوید: «تصور غالبی که طی سه سال گذشته یا پیش‌تر ارائه شد، فرضیه‌ی «خارج از حاره» است که طبق آن، عواملی که تقریباً هر فصل آنفلوانزا را موجب می‌شوند، از جانب چین و جنوب‌شرق آسیا می‌آیند، جایی‌که آنفلوانرای نوع A، کمتر تابع فصل است.»

او و همکاران‌اش این فرضیه را با بررسی تسلسل ژنتیکی ویروس‌ آنفلوانزای نوع A (H3N2) که از مبتلایان سرتاسر جهان، مابین سال‌های ۱۹۹۸ و ۲۰۰۹ جمع آورده بودند و نیز ایجاد درختی شماتیک از روابط مابین ویروس‌ها، مورد آزمایش قرار دادند. الگوی ریاضیاتی به‌دست‌آمده، فرآیند‌های فرگشتی و میزان مهاجرت ویروس‌ها را به دست داد. او در ادامه می‌گوید:

«ما دریافتیم هرچند چین و جنوب‌شرق آسیا بزرگ‌ترین نقش را در شبکه‌ی پراکنش آنفلوانزای نوع A ایفا می‌کنند، عرض‌های میانه – خصوصاً ایالات متحده – هم سهم حائز اهمیتی [در این پراکنش] دارند.»

اغلب عوامل ویروسی بیماری، به‌جای نابودی در انتهای هر فصل آنفلوانزا، به نواحی مساعدتر کوچ می‌کنند. این نتایج، برای تلاش‌گران حوزه‌ی بهداشت عمومی که عزم پیکار با این بیماری کرده‌اند، اشاره‌ای خاص دارد. مثلاً همین‌که می‌دانیم آنفلوانزا به‌تناوب از آمریکا خارج می‌شود، ضرورت عدم بهره‌گیری از داروهای ضدویروس را در این بازه از زمان گوشزد می‌کند، عملی که در صورت انجام، موجبات گسترش جمعیت عوامل ویروسی «مقاوم در برابر داروها» را فراهم می‌آورد.

اگر آنگونه که پیش‌تر تصور می‌رشد، عوامل آنفلوانزا با پایان هر فصل از میان روند، استفاده‌ی مداوم از این داروها مشکل‌ساز نیست، حال‌آنکه کشف اخیر توانایی‌شان در بقا و انتشار مجدد بدین‌معناست که عوامل مقاوم می‌توانند از ایالات متحده به سرتاسر جهان پراکنده شوند و اینچنین مقاومت دارویی عامل آنفلوانزا در سطح جهانی، گامی به بالا بردارد. این کشف همچنین گویای تأثیر برنامه‌های واکسیناسیون خارج از چین و جنوب‌شرق آسیا، در محدودسازی انتشار آنفلوانزاست.

به‌علاوه، به‌گفته‌ی Bedford، فهم فزاینده‌ی الگوهای مهاجرت عامل آنفلوانزا، نهایتاً امکان سازمان‌دهی واکسیناسیون مکان‌های خاص را فراهم خواهد آورد. او می‌گوید: «متوجه شدیم که مثلاً آمریکای جنوبی، تقریباً تمامی آنفلوانزایش از آمریکای شمالی است. این نشان‌ می‌دهد که به‌جای واگذاری واکسن‌های مشابه با دیگر نقاط جهان به آمریکای جنوبی، می‌توانید واکسنی را با اولویت عواملی که در فصل گذشته در آمریکای شمالی شایع بوده، بسازید. مادامی‌که ما داده‌های بیشتری از دیگر نواحی [زمین] جمع‌آوری می‌کنیم این امر را می‌توان به همه‌ی جهان تعمیم داد.»

این پژوهش همچنین نظارت مداوم بر این بیماری را شدنی می‌داند. به‌گفته‌ی Bedford: «با انجام این نوع از پژوهش‌ها، می‌توانیم تصوری واضح‌تر از اینکه آنفلوانزای جهانی حقیقتاً از کجا سرچشمه می‌گیرد، به‌دست آوریم. می‌دانیم که اکثریت‌اش مربوط به جنوب‌شرق آسیاست، اما حال می‌بینیم که امکان آمدن‌اش از عرض‌های میانه هم وجود دارد، پس نظارت‌مان نیازمند جهانی شدن است.»

دکتر «Sarah Cobey» و پروفسور «Peter Beerli» از دانشگاه ایالتی فلوریدا و پروفسور «Mercedes Pascual» از پژوهش‌گران مؤسسه‌ی پزشکی هاوارد هیوز، از دیگر نویسندگان حاضر در این پژوهش هستند، پژوهشی که بودجه‌اش را مؤسسه‌ی پزشکی هاوارد هیوز، مؤسسات بهداشت عمومی، و بنیاد ملی علوم ایالات متحده متقبل شده بودند.