دهمین جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم دیاسپورا

عارف محمدی

دیاسپورا جشنواره‌ی کوچک و مستقلی است که ده سال پیش با مدیریت شهرام تابع محمدی با هدف نمایش دادن آثار کارگردانانی که خارج از موطن اصلی خودشان فیلم ساخته‌اند و به‌طورکلی با مضمون مهاجرت فعالیت‌شان را در کانادا آغاز کردند، تأسیس شد. مدیر جشنواره در مورد انگیزه‌ی انتخاب دیاسپورا و معنای آن می‌گوید:

جشنواره‌ی فیلم دیاسپورا روز دوم نوامبر با نمایش مستند « ۲۰ روزی که ایران را تکان داد» ساخته‌ی علی رازی کار خود را آغاز کرد و تا هفت نوامبر با نمایش حدود ۲۲ فیلم کوتاه و بلند به کارش پایان خواهد داد.

تابع محمدی در مورد انگیزه‌ی راه‌اندازی و ماهیت فیلم‌های منتخب در جشنواره‌ی دیاسپورا می‌گوید

«در سینمای دیاسپورا مشخصاٌ فیلم‌هایی هستند که به نحوی به مسئله تقابل فرهنگ‌ها، گوناگونی فرهنگ‌ها، مهاجرت از کشوری به کشور دیگر و انطباق با فرهنگ‌های دیگر می‌پردازند. با توجه به پدیده‌ی مهاجرت وسیعی که از جنوب به شمال انجام شد یا به شکل قدیمی‌تر از شرق به غرب، این فرهنگ‌ها با هم خیلی آمیزش پیدا کردند و فیلمسازانی هم که از این نسل بیرون آمدند معمولاً، هم نسبت به کشور میزبان و هم نسبت به فیلمسازان هموطن خود دیدگاه متفاوت‌تری دارند.

به علاوه شخصیت مستقلی دارند که با هردو این دو گروه فرهنگی متفاوت است. به همین خاطر من و همکاران دیگری که این فستیوال را راه‌اندازی کردیم این احتیاج را حس کردیم که باید به این بخش از سینما توجه بیشتری کنیم و فستیوالی باشد که مشخصاً به نمایش فیلم‌های دیاسپورا معطوف باشد».

در میان فیلم‌های منتخب جشنواره‌ی دیاسپورا علاوه بر علی رازی با مستند «۲۰ روزی که ایران را تکان داد»، از فرانسه، گراناز موسوی با «تهران من برای حراج از استرالیا» و شهرام علیدی با «نجوا با باد» از عراق فیلمسازن ایرانی‌تباری هستند که آثارشان محصول کشورهایی غیر از وطن خودشان است.در کنار اینها یاسمینا رضا نویسنده‌ی مطرح ایرانی‌تبار تئاتر فرانسه با فیلم «دخترها» که مضمونی درباره‌ی بازگشت به ریشه‌هاست را می‌توان جزو فیلمسازان ایرانی جشنواره‌ی دیاسپورا جای داد.

معرفی تعدادی از فیلم‌های بلند جشنواره‌ی دیاسپورا

فقط وقتی می‌رقصم (بیدی فینزی- برزیل )

داستان دو جوان سیاه‌پوست است که برای فرار از واقعیت دشواری‌های زندگی روزمره‌شان رقص را برای تحقق رؤیاهایشان انتخاب کرده‌اند ...

آیلا ( سو تورهان – آلمان)

داستان زندگی دختر ترک‌تباری در آلمان است که به شدت در فرهنگ و رسوم آلمانی ذوب شده است. او که از سوی پدر طرد شده، طی یک اتفاق با یک عکاس( آلمانی –ترک) به نام آیهان آشنا می‌شود. رابطه‌ی صمیمانه‌ی آنها و شکاف فرهنگی موجود، فیلمی تفکر برانگیز را به نمایش می‌گذارد.

آزادی ( تونی گوتلیف- فرانسه)

تونی گوتلیف فیلمساز فرانسوی –رومانیایی و سازنده‌ی فیلم‌های «کولی دیوانه» و «تبعید» در آخرین اثر خود به سراغ خانواده‌ای کولی و سفر آنها در مسیر فرانسه در زمان جنگ جهانی دوم می‌رود. پسر یتیمی به‌نام کلود نیز آنها را در این سفر همراهی می‌کند. هنگامی‌که خانواده در شهری کوچک، به رسم کولی‌ها شروع به کار می‌کند، با خبر می شوند که طبق قانون جدید، کوچ‌نشین‌ها اجازه‌ی کار ندارند. در این میان شهردار و یک معلم برای حمایت از آنها تلاش می‌کنند...

بندوبی ( دونگ ایل-شین- کره جنوبی)

مین سو دختری هفده ساله و یک دبیرستانی شورشی همراه با مادر و معشوق آس و پاس مادرش در آپارتمانی کوچک زندگی می‌کنند. وقتی که تعطیلات تابستانی آغاز می‌شود ، سو به طور اتفاقی با کارگر جوانی به نام کریم اهل بنگلادش که تا یک ماه دیگر باید به کشورش بازگردد آشنا می‌شود و این آشنایی سفری عاطفی را رقم می‌زند...

آلتیپلانو ( پیتربروسنز و جسیکا هوپ وودورث- آلمان و هلند)

گریس،عکاس جنگ طی یک حادثه‌ی خشونت‌بار در عراق صدمات شدیدی خورده و به همین خاطر حرفه‌اش را مرتب سرزنش می‌کند. مکس، همسر بلژیکی‌اش، جراح آب مروارید چشم در شهری در پرو است.
مرگ نابه‌هنگام دو روستایی در اثر بیماری ناشی از آلودگی معدن جیوه منجر به خشم روستائیانی می‌شود که عامل آن را دکترهای خارجی می‌پندارند و متعاقب آن شورشی به‌پا می‌شود که منجر به مرگ مکس می‌شود.....

قهرمان بالیوود ( دیه دریک فن روجن- هلند)

بک فیلمساز هلندی برای ساخت فیلمی موزیکال به بمیئی می‌رود. او که شاهد کشته شدن دختری خیابانی در اثر یک تصادف است به این نتیجه می‌رسد که دوربین فیلمبرداری‌اش قادر است، نیازهای مردم محتاج این شهر را شناسایی و ثبت کند. احساس نیک سر صحنه و نیک در خیابان تضاد جالبی را بین بالیوود و زاغه‌نشینان شهر بمبئی به‌وجود می‌آورد...

عجب قیامتی ( گوریندر چادا- انگلستان)

گوریندر چادا که با فیلم‌هایی مثل «بکهام سانتر کن» و «عروس و تعصب» به عنوان فیلمسازی هندی‌تبار در انگلیس به شهرت رسیده، این‌بار به سراغ داستانی رفته که روایتگر مادری هندی و تلاش‌هایش در جهت شوهر دادن دخترانش در انگلستان است که در نهایت محشری به پا می‌کند.

بی باورهای تالیوود ( جرج گیتوس- استرالیا و پاکستان)

این کمدی غیرمتعارف تماشاگران را به سفری ویژه در منطقه‌ای ممنوعه می‌برد. کارگردان این فیلم برای نزدیک شدن به حال و هوای این منطقه تصمیم می‌گیرد در کسوت بومیان آنجا درآید و موافقت می‌کند که به‌عنوان هنرپیشه در یکی از فیلم‌های کم‌هزینه‌ی پشتون‌ها در یک منطقه‌ی مرزی در شمال غربی پاکستان جایی که نزدیک به سکونت طالبان است، ظاهر شود. نام فیلم ترکیبی از طالبان و بالیوود است و از طرفی نگاهی به صنعت سینمای زیرزمینی در استان پشتونخای پاکستان دارد.

اینجا و آن جا ( دارکو لونگلوو- صربستان، آمریکا، آلمان)

داستان نوازنده‌ای درمانده در منهتن که پس از بیرون رانده شدن از آپارتمان دوستش که از دست او خسته شده تصمیم می‌گیرد در ازای دریافت مبلغی قابل توجه به بلگراد رفته و با دوست دختر مردی به نام برانکو ازدواج کند تا او بتواند اقامت آمریکا را بگیرد. او وارد بلگراد می‌شود اما مشکلات مالی باعث می‌شود که طرف قرارداد نتواند مبلغ مورد نظر را به موقع به او تحویل دهد و نوازنده ناچار می‌شود مدتی را به اجبار در آن شهر غریب سر کند.....

مراسم اختتامیه جشنواره‌ی دیاسپورا با کنسرتی به نام نور شرق شامل اجراهایی با موسیقی بی‌کلام همراه خواهد بود.دپارتمان فیلم دانشگاه تورنتو با در اختیار قرار دادن سالن سینمای این مرکز یکی از حمایت‌کنندگان جشنواره‌ی دیاسپوراست.