«اتهام پسرم، تماس با رادیوهای بیگانه است»

مریم محمدی

دستگیر شدگان حوادث اخیر، علی‏‌رغم این که همه در رابطه با اعتراضات مربوط به نتایج انتخابات دستگیر شده‏اند، به دو گروه قابل تقسیم هستند؛ دستگیر شدگان سرشناس که معمولا نام آن‏ها در اخبار روزمره‏ی مربوط به وقایع اخیر وجود دارد و گروه دیگر، زندانیانی که کم‏تر شناخته شده هستند یا اساسا ناشناس‏اند. گروه دوم مشکلاتی شاید ویژه‏تر داشته باشند.

خانم مینا جعفری که وکالت برخی از این دستگیرشدگان را بر عهده دارد، از مشکلات موکلین خود می‌‏گوید:

برای نمونه الان بیش از دو ماه است که برای پرونده‏‌ی آقای صالح دلدم، توسط بازپرس وثیقه تعیین شده است. اما می‏گویند که دادستان دستور داده که وثیقه هنوز پذیرفته نشود. در حالی که قانونا وقتی قرار بازداشت به وثیقه تبدیل می‏شود، متهم باید با وثیقه آزاد شود.

مساله‏ی دیگر این که آقای دلدم امروز از قزل حصار با من تماس گرفت و گفت که سر ایشان را اصلاح کرده‏اند، زنجیر به‏ دست و پایش بسته و او را به قزل‏حصار منتقل کرده‏اند.

در حالی که اگر ایشان زندانی سیاسی است، باید در اوین و در شرایطی که دیگر زندانیان سیاسی هستند، نگاه‏‌داری شود. به هرحال، محیط نگاه‏داری چنین زندانیانی خیلی مهم است. درست نیست که با کسانی که جرایم دیگری مانند قاچاق، سرقت و یا کلاه‏برداری دارند، در یک جا زندانی شوند.

حتی اگر واژه‏ی مجرمیت سیاسی را در مورد یک زندانی نمی‏پذیرند، اگر مشکل عقیدتی دارد، باز هم باید در محیطی باشد که همه شرایط او را دارند.

مادر حسام ترماسی، یکی از دستگیرشدگان حوادث اخیر، از همین مشکل می‏گوید:

بچه‏‌ها از نظر روحی خیلی خسته‏‏ شده‏اند. دیگر تحمل آن‏جا را ندارند. باز تا زمانی که در بند قرنطینه و همه پیش هم بودند، بهتر بود. همه به هم عادت کرده بودند. اما آن‏ها را این‏جا که آورده‏اند، بقیه انواع و اقسام جرم‏ها را دارند. بچه‏ها هم چنین چیزهایی را ندیده بودند، اوایل می‏ترسیدند، ناراحت بودند و خیلی مشکل داشتند.

آن‏ها را پیش زندانیان عادی آورده‏اند؟

بله، باند قاچاق دختران، دزد، قاتل و… همه رقم آن‏جا هستند.

وکیلش یا خود شما تقاضایی کرده‏اید که به جای دیگری منتقل شود؟

بله اقدام کردیم؛ پیش مسئول زندان و همین‏طور به دادگاه رفتیم و اعتراض کردیم، اما هیچ پاسخی به ما ندادند، گفتند نمی‏توانسته‏اند آن‏ها را بیش از این در بند قرنطینه نگاه دارند. به همین دلیل، آن‏ها را در بندهای مختلف زندان پخش کرده‏اند. ما خیلی اقدام کردیم، اما جواب نگرفتیم.

مادر مجید مقیمی، یکی دیگر از دستگیرشدگان:

حالشان خوب است، اما ما اعتراض داریم که چرا آن‏ها را به بند عمومی و قاطی زندانیان چک، کلاه‏برداری و…آورده‏اند. در حالی که این‏ها به قول خودشان، سیاسی هستند.

درخواستی کرده‏اید که جای ایشان را تغییر بدهند؟

بله، درخواست کرده‏ایم که همه‏ی آن‏ها را پهلوی هم بیاورند. تعدادشان هم زیاد است، حدود ۲۴ تا ۲۵ نفرند که پهلوی هم بودند، اما از حدود یک ماه پیش، از هم جدایشان کردند.

امروز هم دادگاه بودیم، اما هیچ جوابی نگرفتیم. ما را سر می‏دوانند. اعتراض‏های‏مان هم هنوز در مرحله‏ی تجدید نظر است.

در ضمن، پسرم یک فرزند ۱۰ ساله دارد که من نگهش می‏دارم. خانمش قبلا متارکه کرده و رفته بود. از این بابت خیلی ناراحت هستم. مادر که بالای سر بچه نیست، پدر را هم از او گرفته‏اند.

مینا جعفری، وکیل و حقوقدان

خانم مینا جعفری از یکی دیگر از مشکلات دستگیرشدگان اخیر می‏‌گوید:

تعیین تکلیف نکردن در پرونده‏ها، دارد هم به ما وکلا و هم به خانواده‏ها آسیب می‏رساند. به خاطر این که ما مجبور هستیم در برابر خانواده‏ها پاسخ‏گو باشیم. خانواده‏ها هم از ما توقع دارند که به آن‏ها حق می‏دهم. اما از این سو، ما هم کاری از دست‏مان برنمی‏آید. همه‏ی این فشار هم روی ما وکلا هست.

مادر مهدی محمودیان نیز از این مشکل شکایت دارد:

پسرم ۲۵ شهریور دستگیر شده است. هفته‏ی پیش به دادگاه رفتم، گفتند که پرونده‏اش به دادستانی رفته. امروز در دادستانی هم گفتند که پرونده‏اش در دست بررسی است. تا به حال بازجویی نشده و همین‏طور بلاتکلیف مانده است. حال قول داده‏اند که تکلیفش معلوم خواهد شد.

مادر شهرام بلوری، وثیقه‏ی مورد نیاز دادگاه را نیز تهیه کرده، اما پسرش هم‏چنان در بازداشت است:

پسر من دوم تیر دستگیر شده است. الان حدود یک ماه و پنج روز است که برای آزادی‏اش وثیقه‏ی ۵۰ میلیون تومانی گذاشته‏ام. ولی هنوز آزاد نشده است. امروز ۱۳۵ روز است که بازداشت است.

وثیقه‏ی ۵۰ میلیونی را دادگاه تعیین کرده بود؟

بله، پنجم مهر به دادگاه دعوت شد. در آن‏جا قرار وثیقه صادر کردند. ششم مهر هم من وثیقه را آماده کردم بردم. اما گفتند فعلا در زندان می‏ماند و وثیقه را قبول نکردند. تا امروز که هیچ خبری نشده است.

می‏دانید اتهام پسرتان چه بوده است؟

تماس با رادیوهای بیگانه و به قول این‏ها «اغتشاش بر علیه امنیت ملی».

بلاتکلیفی مشکل خانواده‏ی نگار سایه هم هست. مادر نگار می‏گوید:

یکشنبه به ملاقاتش رفته‏ام و او را دیده‏ام. اما فقط همین. فقط دیدمش، اما نمی‏دانم به چه اتهامی دستگیر شده است.

ولی حدس می‏زنید به خاطر فعالیت‏های انتخاباتی بوده باشد؟

ایشان در ستاد آقای موسوی بود. بعد از انتخابات، تقریبا هشت بار احضار و بازجویی شد. در همین حد می‏دانم.

وکیلی برای دخترتان تعیین کرده‏اید؟

قرار است خانم جعفری وکیلش باشد. اما گفت تا شماره پرونده نداشته باشد، نمی‏تواند پی‏گیری کند. اما ما شماره‏ پرونده‏ای نداریم.

خانم مینا جعفری در مورد نگار سایه می‏گوید:

خانم سایه در مراسم دعای کمیل دستگیر شده است.

شما شخصا خواهان پرونده‏ی ایشان نشده‏اید؟

در پی‏گیری‏ای که کرده‏ام، گفته‏اند پرونده‏های دعای کمیل هنوز به دادگاه نیامده است. اول باید پرونده در دادسرا تشکیل بشود و شماره بخورد. بعد من بتوانم شماره‏ی پرونده را بگیرم و پرونده را مطالعه کنم. اما هنوز در ارتباط با دستگیری‏های دعای کمیل پرونده‏ای وجود ندارد که ما بخواهیم اعلام وکالت کنیم.

یکی از مشکلاتی که وجود دارد همین است و باعث می‏شود ما پیش خانواده‏ها شرمنده بشویم. چون وقتی پرونده یا شماره پرونده‏ای وجود ندارد، ما نمی‏توانیم از کسی دفاع حقوقی داشته باشیم.