یلدا و نو شدن سایت زمانه

فرید حائری‌نژاد

می‌گویند «یلدا»، بلندترین شب سال به معنای تولد است. در این شب خانواده‌های ایرانی گرد هم جمع می‌شوند و پیر و جوان سر یک سفره‌ می‌نشینند و جشن می‌گیرند. دیوان حافظ و انواع تنقلات و همچنین داستان‌هایی که ریشه در فرهنگ پهلوانی و عیاری ما ایرانیان دارد، و رویارویی نسل جوان و سالخورده از مهم‌ترین ویژگی‌های شب یلداست که در همه‌ی نقاط ایران، با همه‌ی تفاوت‌های قومی مشترک است.

به خاطر همین ویژگی‌هاست که تصمیم گرفتیم در شب یلدا که در فرهنگ ایرانی روشنایی بر تاریکی چیره می‌شود، سایت زمانه را نو کنیم.

پیش از آن‌که از ضرورت این تغییرات با شما سخن بگویم، یادآوری می‌کنم که سایت تازه هنوز کامل نشده است. ما با خودمان عهد کرده‌ایم که در یک دوره‌ی سه ماهه، با در نظر داشتن انتقادات و نظرات خوانندگان کاستی‌ها را از میان برداریم و سایت تازه را «نهایی» کنیم.

تغییر ساختار سایت زمانه ضرورتی بود که به انجام رسید. نسخه‌ی اول آن اکنون پیش روی شما همراهان و خوانندگان وفادار زمانه قرار دارد.

پیش از این سایت زمانه بر محور نویسندگان و برنامه‌سازانی شکل گرفته بود که بنا بر انگیزه‌ها و علائق شخصی‌شان مقالات، گزارش‌ها، مصاحبه‌ها و برنامه‌های رادیویی‌شان را در صفحاتی که به نام آنان بود منتشر می‌کردند. این امر موجب شده بود که حوزه‌های گوناگون سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، هنری، محیط زیست، میراث فرهنگی، علمی و فن‌آوری قابل تفکیک نباشد. علاوه بر این مطالب بایگانی‌شده هم به سادگی در دسترس خوانندگان و حتی همکاران زمانه قرار نداشت. بسیاری از ستون‌های زمانه به شکل اندیشیده‌ای طراحی نشده بود و تعریف مشخصی نداشت. برای مثال در ستون جمعه‌ها یا خارج از سیاست یا حتی در گزارش ویژه می‌توان انواع مقالات، مصاحبه‌ها و گزارش‌ها در حوزه‌های گوناگون و بعضاً متناقض را یافت.

مشکل دیگر آن‌که عدم تطابق صفحات تعریف نشده سایت قدیمی با صفحات تعریف شده در سایت تازه کار انتقال بانک اطلاعاتی سایت قدیمی را به فضای جدید را اگر ناممکن نکند بسیار دشوار می‌کند. ما تلاش می‌کنیم که این‌ مهم در حد امکان تا حداکثر دو الی سه ماه آینده انجام شود. ممکن است نتوانیم همه‌ی اطلاعات را منتقل کنیم، اما آنچه را که قابل انتقال است، در قالب تازه عرضه خواهیم کرد.

تا این مشکلات از میان برداشته شود، زمانه به دو شکل در دسترس قرار دارد: مطالب آرشیوی زمانه را همچنان می‌توانید در قالب سایت قدیمی بیابید. مطالب روزآمد و تازه را طبعاً در نسخه‌ی تازه‌ی سایت منتشر می‌کنیم امیدواریم در آینده‌ی نه چندان دور مشکل آرشیو را که از چالش‌برانگیزترین نقاط ضعف زمانه بوده است، برای همیشه برطرف کنیم.

در سایت تازه تلاش کردیم حوزه‌ها را از هم تفکیک کنیم. اکنون در این ساختار تحول‌یافته بخش‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، علمی و مانند آن در کنار هم اما به‌طور مجزا فعالیت می‌کنند و آرشیو سایت نیز به گونه‌ای طراحی شده که به‌سادگی در دسترس باشد.

یکی از مهم‌ترین مسائل چالش‌برانگیز در زمانه شیوه‌ی کامنت‌گذاری‌ها بود. در سایت تازه‌ی زمانه به‌زودی این امکان برای خوانندگان فراهم می‌شود که با ثبت نام در سایت بتوانند نظرات‌شان را مستقل از مسئولان سایت در همان لحظه ارسال در صفحات گوناگون درج کنند. یکی از مهم‌ترین انتقادات خوانندگان از ما همین تاخیز در انتشار نظرها بود که به‌زودی با اجرایی شدن آن نه تنها مشارکت آزادانه‌تری را تضمین می‌کند، بل‌که خوانندگان می‌توانند اطمینان داشته باشند که اگر در این بخش ثبت نام کنند، نظرات‌شان بلافاصله منتشر می‌شود. هم‌زمان شیوه‌نامه‌ای هم پیرامون آداب اظهار نظر در رسانه‌های همگانی آماده کرده‌ایم که به‌زودی در همین صفحه منتشر می‌کنیم.

امیدواریم به این شکل و با این تمهیدات فضای آزادانه‌تری فراهم بیاید برای اظهار نظر پیرامون موضوعات چالش‌برانگیز و بدین‌ترتیب نویسندگان و برنامه‌سازان از یک طرف و خوانندگان از طرف دیگر، با هم در ارتباطی مستقیم و بدون واسطه قرار بگیرند.

تلاش کردیم طراحی سایت تازه را به گونه‌ای تغییر دهیم که زمانه برای خوانندگان و همراهانش همچنان آشنا به‌نظر رسد و در همان حال مشکلاتی را که به‌طور خلاصه پیش از این یادآور شدم، از میان برداشته باشیم.

طبعا، همانطور که در آغاز این نوشته یادآور شدم، نسخه‌ی حاضر نسخه‌ی نهایی به شمار نمی‌آید و به‌تدریج بخش‌ها و امکانات دیگری به سایت اضافه خواهد داشت. در نظر داریم برای همگان این امکان را فراهم آوریم که بتوانند بدون دخالت تحریریه‌ی زمانه مقالات خود را مستقیماً در صفحه‌ مخصوص زمانه منتشر کنند. از میان این مقالات، هر روز، مقالاتی را که به موضوعات فراگیرتر و مهم‌تری پرداخته باشند و یا مطالبی که بازدیدکننده‌های بیشتری داشته و یا کامنت‌های قابل توجهی گرفته باشند در صفحه‌ی اول قرار می‌دهیم. به این شکل ما باز یک گام به یکی از مهم‌ترین اهداف‌مان که جلب مشارکت همگانی در تولید رسانه‌ای است نزدیک‌تر می‌شویم.

در نظر داریم بخش گوگل‌خوان زمانه را وسعت دهیم و به همکاران و دوستان وبلاگ‌نویس اختصاص دهیم. آنها می‌توانند در این بخش وبلاگ‌شان را به خوانندگان زمانه معرفی کنند.

از نظر امنیتی هم تدابیری اندیشیده‌ایم که زمانه کمتر آسیب‌پذیر باشد و از نظر فنی نیز، در این سیستم تحول‌یافته، امکانات وسیع‌تر و بهتری برای همکاران‌مان فراهم بیاوریم.

در مجموع، می‌توانیم بگوییم که با انتشار نسخه‌ی تحول‌یافته‌ی سایت زمانه پس از یک سال تلاش‌های ما ثمر خواهد داد. محور همه‌ی تلاش‌ها این بود که زمانه از حالت از هم گسیخته و نابسامانی که داشت بیرون بیاید، و به‌گونه‌ای موضوعی و مبتنی بر فعالیت تحریریه‌هایی که مستقل از هم اما در کنار هم و زیر یک سقف فعالیت می‌کنند و عقاید و سلیقه‌ها و نظرات گوناگون را پوشش می‌دهند شکل بگیرد. شیوه‌ی کار ما در تحریریه‌ی زمانه هرمی نیست که رأس و قاعده داشته باشد. بل‌که مبتنی بر مشارکت است.

ما تلاش می‌کنیم در چارچوب مانیفست زمانه و برای رسیدن به هدف‌هایی که برای خودمان تعیین کرده‌ایم، عقاید و نظرات و سلیقه‌های گوناگون را پوشش بدهیم. در نخستین گام بخش خبر تحول پیدا کرد و سپس بخش‌های دیگر زمانه نیز، به‌تدریج، آرام و به‌شکل بطئی متحول شد. شکل تجسم‌یافته‌ و ساختارمند این تحولات را در نسخه‌ی تازه‌ی سایت زمانه می‌توانید ببینید.

طبعاً برای شکل‌بخشیدن به همه‌ی این فعالیت‌ها نظرات خوانندگان و همراهان زمانه را در نظر گرفته و به بحث گذاشته بودیم.

با این‌حال رسانه یک امر منعطف است و همان‌طور که زندگی اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ما به‌طور نامحسوسی هر روز دگرگون می‌شود، رسانه‌ هم طبعاً تلاش می‌کند خود را با این دگرگونی‌ها تطبیق دهد. از این نظر کار ما هرگز تمام نمی‌شود و همیشه و همواره در گفت و گو و ارتباط با خوانندگان و شنوندگان زمانه تلاش می‌کنیم پاسخگوی نیازهای آنها باشیم و انتظارات و توقعات آنها را برآورده کنیم. در این میان آنچه که فراروی ما قرار دارد، همانا خواست رسیدن به جامعه مدنی و تضمین مشارکت شهروندان در همه‌ی امور از جمله در امر اطلاع‌رسانی است.