تاریخ انتشار: ۴ بهمن ۱۳۸۶ • چاپ کنید    

وقتی تلویزیون جدید از فارسی خجالت می کشد

مهدی جامی

در خبرهای زمانه خوانده اید که تلویزیون جدیدی برای ایرانیان در آلمان آغاز به کار خواهد کرد. خبرهای رسیده می گفت که کار تیم همکاران این تی وی جدید حرفه ای است. من هم وقتی سایت نیومکس تی وی را دیدم اطمینان یافتم که قرار است کاری حرفه ای عرضه شود. یادداشت زیر مقدمه ای است نشانه شناختی بر این تلویزیون هنوز-نیامده.

نیومکس: از همین نام آغاز کنم. تلویزیونی برای ایران که نامی دارد ناآشنا برای ایرانی جماعت. تنها نکته آشنایی که به نظر من می رسد فیلم «مکس» است. نوعی ارتباط دور (و شاید هم نزدیک کسی چه می داند) با مکس و مضمون آن؟ از تکیه بر رقص و آواز و هنر صحنه ای شاید بتوان در تایید این برداشت نتیجه ای گرفت. در حالی که تلویزیونهای ایرانی از قدیم و جدید نامهای ایرانی برگزیده اند و تلویوزنی مانند ببین تی وی با وجود تکیه ای که بر نسل دوم مهاجران دارد تلاش می کند به فرهنگ فارسی اعتنا کنند، غیبت این توجه در نیومکس احتمالا نشانه مهمی از گرایش تجاری آن است و بی علاقگی طراحان آن برای پشتیبانی از فرهنگ ایرانی. نیومکس تفریح بی مرز را به رسمیت می شناسد.

ست-آپ سایت: مثل همین عبارتی که من به کار بردم هیچ چیز آشنای دیگری هم از نظر فارسی زبان در این سایت نیست. زبان بخش ها انگلیسی است و توضیحات هم به انگلیسی. شما اگر ایرانی مقیم آلمان باشید از سایت چیزی دستگیرتان می شود اما اگر نباشید فقط باید طراحی سایت را تحسین کنید. تیزر معرفی برنامه های تی وی جدید هم کاملا به انگلیسی است. به نظر می رسد انگلیسی زبان اصلی نیومکس است و حتی آلمانی هم محض تعارف در سایت به کار رفته است. شاید اطلاعات من ضعیف است اما شمار کسانی که در ایران آلمانی بدانند محدود است و تلویزیونی به زبان انگلیسی هم نمی تواند 70 میلیون ایرانی را مخاطب قرار دهد.

تهیه کنندگان تیزر نیومکس که کاملا جذاب و حرفه ای هم ساخته شده حتی یکبار هم از روایتگری که به لهجه آمریکایی روی تیزر حرف می زند و یا دو مجری دختر و پسر خوش قیافه شان نخواسته اند که کلمه ای به فارسی ادا کنند. حتی سلامی درودی خوشامدی بزودی گفتنی. هیچ.

به نظرم تا همینجا این تی وی جدید مخاطبان خود را تعیین کرده است که حتما نه همه 70 میلیون بلکه بخش خاصی از 70 میلیون ایرانی خواهند بود.

فقط یک راه دیگری برای صحت ادعای نیومکس برای خطاب قرار دادن همه ایرانیان وجود دارد: برای تماشای این تی وی شما نیازی به زبان فارسی ندارید! محتوای تیزر آن این نکته را می تواند تایید کند.

تیزر: تیزر بلند 10 دقیقه ای نیومکس در نگاه اول همه جذابیتهایی را که یک تلویزیون عامه پسند دارد نشان می دهد: رقص، نور، هنرپیشه ها و خوانندگان ایرانی و خارجی، کنسرت، ماشین، سرعت، ورزش (اتوموبیلرانی، بیس بال، هاکی، اسکی روی آب و فوتبال)، زندگی لوکس، جذابیتهای بدن زن، فیلمهای اکشن، کمدی، سفر، فیلمبرداری هموار، مدها و مدلها و مدسازاها، معرفی تکنولوژی و در واقع ابزارهای جدید برای خرید، اجرای راحت و مدرن، نورپردازی خوب، افه های گفتگوهای راحت و بی خیال با مردم بیرون از استودیو، مجریان خوش قیافه ای که حتما خیلی زود در دل تماشاگر جا باز می کنند و خانم مجری یی که چیزی از لونا شاد کم نخواهد آورد. و البته آگهی های خوش ساخت. همه در قالب ضرباهنگی تند.

تماشاگر عادی و جوان دلش غنج می رود برای تماشای یک چنین تلویزیونی. اما از نگاه حرفه ای این تلویزیون چیزی بیشتر از یک کانال تفریحی اروپایی نخواهد بود که حتی فارسی هم حرف نمی زند اما برای ایران پخش می شود.

برای من تیزر نیومکس همه آن چیزهایی را در خود جمع کرده که ایرانی جماعت به طور سیستماتیک از آن محروم شده است. اما به دست آوردن آن در یک کانال خارجی تازه، تغییر مهمی در زندگی روزانه او ایجاد نمی کند. گرچه برای مدیران نیومکس موفقیت تجاری خواهد آورد. اما از نگاه فرهنگی، این تلویزیون تایید فعالانه و آگاهانه آن کلیشه ای است که آمال بسیاری از ایرانی ها را ساخته است: تصویر بهشتی از غرب. تیزر نیومکس آن را تلویزیونی شرقی معرفی می کند. اما من در آن چیزی از شرق ندیدم. شرق توریستی شاید اما شرق امروزی در نیومکس غایب است. و طبیعی هم هست انگار. شرقی خسته از خود چیز دیگری می خواهد.

Share/Save/Bookmark

نظرهای خوانندگان

اتفاق جدید رسانه ای که به آن پرداخته شده نشانه ای از یک دوران جدید از زندگی ایرانی ها و ایرانی تبار هاست. دوره ای که دلبستگی آگاهانه به نشانه های تاریخی فرهنگ و هویت ایرانی از دایره توجه خارج می شود. دلیلی ندارد این تحول را مورد ارزیابی ارزشی قرار دهیم و آن را خوب یا بد بدانیم ولی همانطور که تویستده اشاره کرده است درخور تامل نشانه شناسانه است. به گمان من معنی این تحول این است که شما می توانید پدر و مادر ایرانی داشته باشید به فارسی حرف بزنید و حتی در ایران به دنیا آمده باشید ولی احساس نکنید که ایرانی هستید بلکه بیشتر یک انسان به تعبیر ادوارد سعید بی وطن باشید.شما آن گاه به جای وطن فقط یک خانه دارید که در جایی از زمین است هرجا که باشد.

-- علی اصغررمضانپور ، Jan 24, 2008

يك : آقاي جامي به نكته‌ ظريفي اشاره كردند:«وقتی تلویزیون جدید،از فارسی خجالت می‌کشد»[!]

2 - متاسفم براي گرداندگان چنين رسانه‌هايي كه «فارسي» را نمي‌بينند!

3 - من هم به‌شدت موافق اين نظريه‌ام كه : نگاه حرفه‌ای این تلویزیون،گامي فراتر از یک کانال تفریحی [معمولي] اروپایی،نخواهد برداشت و البته باقي ماجرا...

-- ح.ش ، Jan 24, 2008

برخلاف نظری که مهدی جامی داده، به نظر من این کانال جدید نشانگر یک تحول جدید در رسانه های ایرانی است، تحولی به سوی نسل دوم و بورژوازی مرفه، مخاطب تلویزیون مشخص است و هدف هم مشخص، برای من ظهور این تلویزیون بسیار جالب است و به نظرم باید هم که جدی گرفته شود، تنها نکته جالب که مهدی جامی به درستی به آن اشاره کرد غیبت زیان فارسی است که گویا دست اندرکاران حضورش را مانع جهانی شدن و بازار خود دانسته اند این هم یکی از عواملی ست که برای من این تلویزیون را برای مطالعات ارتباطی جالب تر می کند، این سی و سومین کانال تلویزیونی خارج از کشور است.

-- ا.ح ، Jan 25, 2008

سلام
من مقیم اتریشم. الان این سایت را باز کردم. توضیحات نوشتاری به آلمانی اما زبان گفتاری به انگلیسی است. در توضیحاتش نوشته تبادل همه فرهنگها نه فقط فارسی برای فارسی زبان/ حداقل من اینطور برداشت کردم/ از دوستی هم شنیدم به زبان آلمانی و انگلیسی قرار است پخش شود.

-- بدون نام ، Jan 25, 2008

نه خير. اين سی و سومين کانال تلويزيونی خارج از کشور نيست. تنها در آمريکااز سال 1361 تا بحال دست کم شصت و چهار کانال را ما شمرده ايم که آمده اند و تعطيل شده اند و هنوز تعداد زيادی از آنها فعالند. کتاب آقای نفيسی را در اين باره ببينيد.

-- بهنام ، Jan 25, 2008


کدومتون رفتین توی ماهواره کانال رو دیدین ؟ طبق اون تیزر سایتشون دارین تحلیل میکنین ؟
من که رفتم دیدم، عین همون تیزرها رو نشون میداد، فقط یکی در میون، یه سری انگلیسی بود، یه سری فارسی-انگلیسی، یعنی مردِ فارسی حرف میزد، زنِ انگلیسی !!
خیلی جالبه !!!

-- Mohammad ، Jan 26, 2008

دوست عزیز ممنون از یادآوری تان، آمار همه کانال های فارسی زبان را در تزم آورده ام، این سی و سومین کانال ماهواره ای برای ایران است.

-- ا.ح ، Jan 26, 2008

چرا پيشداوري ميکنيد صبر کنيد برنامه هاي اصلي شروع بشه اونوقت قضاوت واظهار عقيده بکنين فقط ايروني ميتونه جلو جلو قضاوت بکنه و راي بده:اي ايران اي مرز پر گهر!

-- ايرانجلسي ، Jan 26, 2008

با سلام،
با همه نظرات شما موافقم اما زبان انگلیسی تی وی ممکن است به پیشرفت زبان انگلیسی در داخل ایران کمک کند. چون همانطور که همه ما میدانیم زبان انگلیسی در ایران حتی نسبت به تمام کشور های اطراف ضعیفتر است.

-- مونا ، Jan 27, 2008

سلام
آقای جامی واقعا به نکته ی جالبی توجه کردید.
در ایران و یا کشورهای دیگر شاید ایرانیان و فارسی زبانان قدرت درک ارزش زبان شیرین فارسی را نداشته باشند ولی در افغانستان که هجومی از زبان ها است و در کنار زبان دری ( با کمی تفاوت لهجه می توان گفت که فارسی است) زبانی دیگر را دارند که در بسا موارد با مشکلات زیادی رو به رو می شوند و می خواهند که حرمت و ارزش این زبان را حفظ کنند مطلب شما و درک شما آسان تر خواهد بود.
و اینجا مردمی که به زبان شیرین دری صحبت می کنند سعی می کنند که این زبان را از هر راهی که می شود حفظ کنند البته تا حدودی خالص نمانده و در آن بعضی از واژه های نا آشنای انگلیسی و روسی هم وارد شده است.
کسانی که در افغانستان در بخش مدیریت و گردانندگی بعضی تلویزیون های خصوصی کار می کنند و از لغات پاک فارسی و عاری از هر گونه تجاوز خارجی استفاده می کنند مورد هجوم قرار می گیرند که چرا شما فرهنگ بیگانه را به داخل می آورید در صورتی که فارسی همان دری است.

با آرزوی موفقیت شما

لینا

-- لینا ، Jan 28, 2008

@مونا
"همانطور که همه ما میدانیم زبان انگلیسی در ایران حتی نسبت به تمام کشور های اطراف ضعیفتر است."
منظورت کجاست ؟ کافیه یه سر به کشورهای همسایه بزنی تا ببینی چقدر انگلیسی میدونن
در ضمن چه اجباری هست که همه انگلیسی بلد باشن ؟

-- Mohammad ، Jan 29, 2008

نظر بدهید

(نظر شما پس از تایید دبیر وب‌سایت منتشر می‌شود.)
-لطفا به زبان فارسی کامنت بگذارید.
برای نوشتن به زبان فارسی می توانید از ادیتور زمانه استفاده کنید.
-کامنتهایی که حاوی اتهام، توهین و یا حمله شخصی باشد هرز محسوب می شود و منتشر نخواهد شد.


(نشانی ایمیل‌تان نزد ما مانده، منتشر نمی‌شود)