نتايج نظرسنجی زمانه

نظرسنجی زمانه که از اول ژانويه 2007 به مدت 6 هفته انجام شد با استقبال مخاطبان زمانه روبرو شد. زمانه با پيروی از سياست شفاف رسانه ای، نتايج اين ارزيابی را در دسترس مخاطبان و علاقه مندان و کنجکاوان قرار می دهد و چارچوب کلی نتايج بدست آمده را در برنامه های خود لحاظ خواهد کرد. ايجاد دسترسی عمومی به اين نتايج به معنای پذيرش نظارت عمومی بر روند بهبود و پيشرفت کار نيز خواهد بود.

تعداد کل شرکت‌کنندگان در ارزیابی، ۱۴۳۹نفر بود که نشانی پست الکترونیکی ۹۴۵ نفر از آنها تأئید شد. شاخص‌ها و درصدهای زیر برپایه نظرات شرکت‌کنندگانی است که پست الکترونیکی ایشان تأئید شده‌است. ارقام درون پرانتز، نشانگر درصدها هستند:

شاخص‌های کلی

بزرگترین گروه از شرکت‌کنندگان در این ارزیابی، مردان جوان (۲۵ تا ۳۵ ساله) اروپانشین یا تهرانی دارای لیسانس هستند. همچنین بزرگترین گروه، از طریق وبلاگ‌ها و برای بار اول با رادیو زمانه آشنا شده و دسترسی مستقیم و بدون فیلتر به سایت دارد. تعداد شرکت‌کنندگان خارج از ایران تا اندازه‌ای بیشتر از ساکنان ایران است و شرکت‌کنندگان در کل از سطح تحصیلات بالایی برخوردارند.

یک‌چهارم شرکت‌کنندگان برای دسترسی به سایت از فیلترشکن استفاده کرده‌است.

درصدهای رأی‌های داده‌شده به گزینه‌های موجود، در کل توزیع نسبتاً یکدستی دارد به‌جز در سه مورد جنسیت، محل سکونت و رضایت از طرح‌بندی سایت. درصد مردهای شرکت‌کننده چهار برابر زنان است، در حدود دوسوم شرکت‌کنندگانِ از ایران ساکن تهرانند و در حدود سه‌چهارم از شرکت‌کنندگان، مطالب وب‌سایت را آسان‌یاب و به‌راحتی قابل دسترس می‌داند.

اخبار و سیاست، موضوعات داخل ایران و آواز سنتی ایرانی از برنامه‌های مورد علاقه شرکت‌کنندگان هستند. موضوعات داخل ایران و گفتگو با چهره‌های برجسته در صدر برنامه‌های پیشنهادی قرار دارند ولی موضوعاتی از داخل ایران، برای زنان شرکت کننده کم‌ترین جذابیت را دارد.

رضایت از طرح و نمای وب‌سایت در کل بالا است ولی آگاهی یا استفاده از امکان خبرخوان آر.اس.اس کم است. رضایت از کیفیت پخش صدای رادیو در سطحی متوسط قرار دارد.

۱۱.۵ درصد از شرکت‌کنندگان، شنونده هیچ‌یک از رادیوهای مطرح فارسی‌زبان در خارج از کشور نیستند. ۷ درصد از شرکت‌کنندگان با اینکه شنونده رادیو زمانه است ولی علاقه‌ای به برنامه‌های آن ندارند.

بیش از نیمی (۵۲.۷) در صورت برنده شدن در قرعه‌کشی، خواستار دریافت دستگاه پخش موسیقی آی‌پاد هستند. اکثریت مردان (۸۸) خواستار دستگاه آی‌پاد هستند و بزرگترین گروه زنان (۲۵) خواستار دستگاه ضبط کننده صدای دیجیتال هستند.

جزئیات

ویژگی‌های شرکت‌کنندگان
*اکثریت مرد (۸۳.۷) هستند (56 درصد از خارج و 44 درصد از داخل) و زنان ۱۶.۳ درصد از مجموع شرکت‌کننده‌ها را تشکیل می‌دهند. تعداد زنان خارج از کشور (66) دو برابر تعداد زنان داخل کشور (33) است.

*اکثریت از جوانان ۲۵ تا ۳۵ ساله هستند (۳۶.۸) و در رتبه دوم، نوجوانان و جوانان ۱۵ تا ۲۵ ساله قرار دارند (۲۵.۵).

*اکثریت در مقطع کارشناسی (۳۶.۵) و کارشناسی ارشد (۲۴.۶) قرار دارند. در حدود ۲۲ درصد دانشجو و ۵.۴ درصد زیر دیپلم هستند.

*بیشتر شرکت‌کنندگان، مقیم خارج از کشور (۵۸) هستند. اما با وجود فيلترينگ، ۴۲ درصد از شرکت‌کننده‌ها از ايران هستند.

*اکثریت شرکت‌کنندگان داخل کشور، از تهران (۶۳.۲) هستند و پس از آن به‌ترتیب از خراسان رضوی (۶.۹)، اصفهان (۳.۸)، مازندران (۳.۳)، آذربایجان شرقی (۲.۸) و فارس (۲.۸) شرکت کرده‌اند. تنها استان‌هایی که هیچ شرکت‌کننده‌ای نداشته‌اند قزوین و خراسان شمالی هستند. (هدف زمانه، رسيدن به حداقل 4 درصد از شنوندگان در شهرهای بزرگ است.)

*بیشترین تعداد افراد مقیم خارج، ساکن اروپا (۵۱) و پس از آن آمریکا (۲۲.۵) و کانادا (۱۶) هستند.

*بیشتر شرکت‌کنندگان از طریق وبلاگ‌ها (۳۵.۳) با رادیو زمانه آشنا شده و دسته دوم از طریق لینک در سایت‌های دیگر (۳۰.۸)

*بیش از نیمی از طریق اینترنت (۵۴) و به‌صورت زنده (۵۴) به برنامه‌های رادیو گوش می دهند. کمتر از نیمی از شرکت‌کنندگان پخش همزمان را گوش می‌دهند (۴۲)

*زمان پخش برنامه‌ها مناسب اوقات فراغت ۳۴ درصد از شرکت‌کنندگان نیست.

*۶۱ درصد، تنها شنونده در خانواده خود هستند.

*شرکت‌کنندگان همچنین شنونده بی‌بی‌سی فارسی (۲۸.۵)، رادیو فردا (۲۵.۴)، بخش فارسی صدای آمریکا (۲۱.۶) هستند. ۱۱.۵ درصد شنونده هیچ‌کدام نیست.

*بیش از یک‌سوم تازه با رادیو آشنا شده و هنوز برنامه های رادیو زمانه را نشنیده‌اند (۳۸)

*کیفیت صدا از موج کوتاه را کیفیتی متوسط (۶۵) ولی مناسب (۴۷) می دانند.

تارنما
*۷۵ درصد دسترسی مستقیم دارد و ۲۵ درصد از فیلترشکن استفاده می‌کند.

*طراحی و توازن رنگی سایت را خوب (۶۰) و یا عالی (۲۶) می‌دانند و مطالب سایت را متناسب با اخبار و وقایع روز (۴۹) و متناسب با برنامه‌های رادیو (۳۰.۸) می‌دانند. اکثریت خوانندگان سایت (۷۷.۶) نحوه قرار گرفتن مطالب آن را متناسب، و به‌راحتی قابل دسترس می‌دانند. در حدود نیمی از شرکت کنندگان (۴۹.۳) از امکان خبرخوان آر.اس.اس استفاده نمی‌کند و یک‌سوم (۳۴) نمی‌داند که این امکان چیست.

*علت دلخواه بودن روش پادکست را گوش دادن به برنامه‌های دلخواه ذکر کرده‌اند (۴۰)

محتوای برنامه‌ها
*برنامه‌های دلخواه شرکت‌کنندگان به‌طور کلی به‌ترتیب عبارتند از:

اخبار، گزارش و تفسیر سیاسی (۱۱)، کلاغستون نيک آهنگ کوثر (۵.۸)، گفتگوهای سیاسی حسين علوی (۵.۵)، ضرب‌المثل‌های ایرانی جلال مهرجويی (۵.۲)، موسیقی فیلم پرويز جاهد (۴.۵)، گزارش‌های فرهنگی حسين نوش آذر (۴.۴)، این سو و آنسوی متن عباس معروفی (۴.۳)، موسیقی کلاسیک بابک حائری نژاد(۴.۳)، کاروان موسیقی سهند صاحبديوانی(۴)

**برنامه‌های دلخواه زنان به‌ترتیب عبارتند از:

نشستن میان دو صندلی پانته آ (۲۵)، نیلگون عبدی کلانتری (۲۵)، موسیقی همسایگان شهزاده (۲۳.۸)، گزارش های فرهنگی نوش‌آذر (۲۲.۶)، به روایت شهرنوش پارسی‌پور (۲۲)

***برنامه‌های دلخواه افراد زیر دیپلم به‌ترتیب: اخبار، گزارش و تفسیر سیاسی (۱۰)، ضرب‌المثل‌های ایرانی (۸.۲) و گفتگوی سیاسی (۵.۷) است.

*موسیقی مورد علاقه به طور کلی به‌ترتیب:
آواز سنتی ایرانی (۱۶.۳)، ملایم و آرامبخش (۱۳.۱)، پاپ ایرانی (۱۳)، موسیقی متفاوت ایرانی (۱۰.۳)، کلاسیک غربی (۹.۸)

**موسیقی مورد علاقه زنان به‌ترتیب:

موسیقی رقص و تند (۲۴.۴)، موسیقی همسایگان (۲۲)، موسیقی متفاوت ایرانی (۲۱.۷)، ملایم و آرامبخش (۲۰.۸)

*موضوعات پیشنهادی به طور کلی به‌ترتیب:
موضوعات داخل ایران (۱۹.۵)، گفتگو با چهره‌های برجسته (۱۵.۸)، میزگرد زنده همراه با تماس شنوندگان (۱۱.۲)، موضوعات خارج از ایران (۱۰)

**موضوعات پیشنهادی زنان به‌ترتیب:

خاطره‌خوانی از مردم (۲۴.۷)، داستان‌خوانی نویسندگان (۲۴)، پخش برنامه‌هایی که مردم ساخته‌اند (۱۸.۴)

نتایج

*استفاده یک‌چهارم شرکت‌کنندگان از فیلترشکن نشانگر علاقه‌ای فعال برای تعامل با رادیو زمانه است.
*برای رضايت بیشتر گروههايی از زنان افزايش برنامه های خاطره و داستان‌خوانی و موسیقی رقصی می تواند مهم باشد.

*برنامه‌های گفتگو با چهره‌های برجسته می‌تواند بیشتر بشود.

*زمان پخش برنامه‌ها با اوقات فراغت بیش از یک‌سوم از شرکت‌کنندگان سازگاری ندارد.

*کیفیت پخش صدا، جای بهبود دارد.

*شمار شرکت‌کنندگان زیر دیپلم کم است ولی علائق ایشان در خطوط کلی فرق زیادی با علائق عمومی ندارد.

*شناخت رادیو احتمالاً در استان‌های قزوین و خراسان شمالی بسیار کم است.

*می‌توان درباره امکان خبرخوان آر.اس.اس یا آگاهی‌رسانی درباره آن تغییراتی داد.

*نوع بسیاری از برنامه‌ها احتمالاً به‌گونه‌ای است که گوش کردن خانوادگی را تشویق نمی‌کند. (۶۱ درصد، تنها شنونده در خانواده خود هستند).

ملاحظات برای معنادار کردن نظرسنجی

در مرحله اول چون این نظر سنجی بصورت آنلاین صورت گرفته تنها بخشی از مخاطبین را پوشش داده که با وب سایت رادیو در ارتباطند. این گروه افرادی هستند که به استفاده از اینترنت عادت دارند و از ان بعنوان سورس اصلی رابطه خود با دنیای خارج استفاده میکنند. بنابراین بخشی از مخاطبین رادیو تحت پوشش قرار نگرفته اند که با ماهواره یا موج کوتاه سر و کار دارند .

مورد دوم درصد واکنش مخاطب به انجام ارزیابی است. تعداد کسانی که وارد صفحه ارزیابی شده اند در طول یک ماه گذشته بیشتر از چهار هزار نفر بوده است که تقریبا یک چهارم آنها فرم ارزیابی را پر کرده اند و در پایان نیز تنها حدود 950 نفر با تائید مشارکت خود نتایج را شکل داده اند .

با نگاهی به نتایج در اولین سوال مشخص میشود که حدود 40 در صد مخاطب بالقوه برای شنیدن رادیو موجود است. این گروهی است که گفته اند شنونده رادیو نیستند و در واقع مخاطب وب سایت هستند.

بدیهی است که تعداد شنوندگان اینترنتی در سوال اول بیشترین تعداد باشد چرا که ما از همین مدیوم برای گرداوری اطلاعات ارزیابی استفاده کرده ایم. بعبارتی کم بودن تعداد شنوندگان موج کوتاه به معنی بی مصرف بودن این نوع از پخش رادیو نیست.

نیمی از مخاطبین اینترنتی به صورت زنده برنامه را گوش می کنند. که در ایران و خارج از ایران ساکن هستند. دیگران به صورت پادکست و لینک مستقیم برنامه ها را دریافت میکنند. تاکید بر حضور برنامه ها در آنلاین علاوه بر انکه نیمی از مخاطبین را پوشش میدهد مستلزم کار و هزینه بالاتری است اما با توجه به درصد بالای این گونه مخاطب لازم است که فعالیت آنلاین به دقت بیشتری دنبال شود.

رادیو زمانه هنوز یک رسانه خانوادگی نیست که همزمان برای مجموعه خانواده جذابیت داشته باشد. البته کمتر رسانه ای در حال حاضر چنین است.

سیستم پادکست زمانه در حال حاضر بخش بسیار کوچکی از مخاطبین را تشکیل میدهد که دلیل آن عدم آشنائی مخاطبین به دریافت برنامه از طریق سیستم پادکست است. اگر نیاز به افزایش این گروه باشد باید به صورت آموزش عمومی در مورد پادکست در رادیو اقدام کرد.

برنامه های سیاسی و خبری در صدر برنامه های مورد نظر مخاطبین است. از طرف ديگر برنامه هائی که مداومت پخش آنها روزانه است بیشتر از برنامه های هفتگی مورد نظر مخاطب قرار گرفته اند از جمله برنامه کلاغستون که رده دوم برنامه های مورد علاقه را از آن خود کرده است. گفتگوهای سیاسی و برنامه های ادبی و فلسفی در ادامه هستند .

موسیقی کلاسیک ایرانی و موسیقی آرام بیشتر مورد علاقه مخاطبین است . به همین ترتیب موسیقی متفاوت و جدی ایرانی و موسیقی کلاسیک و موسیقی زیر زمینی به ترتیب در ادامه هستند. بخش موسیقی نیاز به ایجاد ساختاری آموزشی دارد. با توجه به حجم بالای پخش موسیقی در رادیو زمینه ایجاد چالش وگفتگو در این زمینه بسیار بالاست که باید برایش برنامه ریزی کرد.

با توجه به نیاز مخاطب ایجاد سورس های ثابت و مطمئن خبری در ایران مورد نیاز است تا به شکل کاملی بتوان اخبار ایران را به صورت مستقل پوشش داد و از طرفی ایجاد یک برنامه ریزی برای پوشش دادن چهره های برجسته مورد نیاز است.

کیفیت وب سایت رادیو اصولا کیفیتی قابل قبول از نظر مخاطب است. بخش فید خبرخوان ( ار اس اس ) هنوز بازتاب مناسبی نداشته و فعال کردن آن همانند پادکست نیاز به اموزش مخاطب دارد و مصرف کنندگان آن در حال حاضر تعداد پائینی هستند اما ازنظر ارزشهای رسانه ای سایت وجودش بسیار خوب است.

در آغاز وبلاگها کمک بالائی به جذب مخاطب کردند که با توجه به ارتباط وبلاگها با مخاطبین خود (که بر اساس اعتماد آنها به وبلاگنویس است) بهترین نوع مخاطبین را به رادیو معرفی کرده است. زنده نگهداشتن این ارتباط برای راديو مهم است. از طرف ديگر، مطالبی که در سایر سایتها معرفی شده اند نیز در صد بالائی مخاطب برای رادیو ایجاد کرده است که در گروه مطالب سیاسی و اجتماعی قرار دارند و شامل گزارشهای تولیدی رادیو ست.

با توجه به نسبت مشارکت زنان در استفاده از اینترنت ( 35 در صد در سال 2006 در اروپا ، 4 درصد در جامعه اعراب و ... ) نسبت 16 درصدی مجموع مخاطبین زن نسبت مناسبی برای رادیو زمانه و سايت آن است. با توجه به مسائل زنان در جامعه ایران پوشش این گروه بزرگ مخاطبان در قالب برنامه های خاص زنان می تواند مورد توجه رادیو قرار بگیرد.

مخاطبین سنی رادیو با آنچه مورد نظر بوده هماهنگ است: جوانان با سطح تحصیلات بالا که در آینده جزو کادر و بدنه اجرائی جامعه ایران خواهند بود. بنابراین ایجاد امید و باور در این نسل می تواند از اولویت های رادیو باشد. از اين رو، نگاه به آینده در برنامه ها مناسب تر از نگاه به گذشته خواهد بود.

با توجه به حجم بالای مخاطبین خارج از کشور در اروپا پیشنها می شود که بر ساختار و شبکه محوری رادیو در اروپا کار شود. مهمترین موضوعات مورد علاقه برای ایرانیان داخل و خارج موضوع مهاجرت و امتزاج فرهنگی است که می تواند در برنامه ها مورد توجه بيشتری قرار گیرد.

تهيه و تنظيم از: بخش فنی و مارکتينگ زمانه