ناآرامی‌ها و نقض حقوق بشر در چین

شهزاده سمرقندی

هزاران پلیس و نیروهای شبه نظامی چینی برای ممانعت از بروز درگیری‌های بیشتر به شهر اورمچی در استان جیا جوان فرستاده شدند. اعزام نیروهای تازه‌نفس برای جلوگیری از درگیری‌های جدید میان مسلمانان اویغور و کارگران چینی «هان» صورت می‌گیرد.

درگیریی‌ای که از روز یک‌شنبه تا کنون ادامه دارد و گفته شده است حدود صد و پنجاه نفر کشته شده‌اند، هزار نفر جراحت برداشته‌اند و حدودی هزار و چهارصد نفر در جریان این درگیری‌ها بازداشت شده‌اند. در همین باره با الیزابت پله‌بانی، خبرنگار مستقل گفت و گو کردم که در عین‌ حال در چین به‌سر می‌برد.

پله‌بانی می‌گوید: از هفته‌ی پیش این موضوع را در چین دنبال می‌کنم، اما مردم اویغور وحشت‌زده‌اند و از شدت نگرانی و ترسی که از دولت چین دارند، حاضر نیستند که با رسانه‌های خارجی صحبت کنند. اما موفق شده است با کسانی صحبت کند که در میدان‌های تظاهرات بودند و شاهد رویدادهای اخیر شدند. الیزابت پله‌بانی در صحبت خود تأکید کرد که خبرنگاران خارجی و حتا محلی مجوزها‌ی درخواست کرده‌ی خود را دریافت نکردند و او نیز یکی از آن‌هاست.

خانم پله‌بانی می‌گوید، آن‌هایی که موفق شده‌اند به اورمچی بروند معتقدند که وضعیت هنوز ناآرام است و دولت چین هزاران سرباز مسلح به این محل ناآرام فرستاده است. الیزابت پله‌بانی که خبرنگار ایتالیایی تبار است در سخنان خود به رادیو زمانه افزود، همان‌طور که می‌دانید رییس جمهور چین جلسه‌ی کشورهای جی هشت را ترک کرد و به چین برگشت و این می‌تواند خود یکی از نشانه‌های ادامه‌‌های ناآرامی‌ها در اورمچی باشد.

عکس: AFP

به گفته‏ی شاهدان عینی، درگیری‏های میان مسلمان «اویغور» و ساکنان چینی‏تبار استان «شین‏ چیانگ» که از روز یک‌شنبه در شهر «اورومچی» ادامه دارد، ظاهراً در پی شایعاتی مبنی بر حمله‏ی چینی‏ها به مهاجران اویغور در جنوب چین آغاز شده است.

خبرگزاری رسمی دولت چین گفته است که در جریان این ناآرامی‏ها، تظاهر کنندگان اویغور به رهگذران حمله کرده‏اند و چند خودرو را به آتش کشیده‏اند. اما سرانجام پلیس توانسته است، نظم را به این شهر بازگرداند.

اما گروه‏های اویغور که دست به تجمع مسالمت‏آمیز زده بودند، گفتند که مأموران پلیس به کسانی که در اعتراض به شرایط کار و زندگی خود، در تظاهراتی آرام و بدون خشونت شرکت کرده بودند، حمله کرده‏اند.

قبل از این درگیری‏ها، بارها از سوی مقامات استان شین چیانگ و در رسانه‏های رسمی، از اویغورها به عنوان شهروندان جدایی‌طلب نام برده شده بود.

اما سابقه‏ی درگیری‏های بین اویغورها و چینی‏تبارهای این استان به سال‏ها پیش و به زمانی که دولت چین شروع به کوچاندن چینی‏تبارها به استان اورومچی کرد، باز می‏گردد.

این کوچ از سال ۱۹۴۹ آغاز شد و طبق آمار رسمی، هم‏اکنون حدود چهل درصد ساکنین اورومچی را چینی تبارها یا «هان‏ها» و چهل و پنج درصد را اویغورها تشکیل می‏دهند.

به گزارش رادیوی «اروپای آزاد»، اویغورها که ساکنین مسلمان استان شین چیانگ در شمال غربی چین هستند، معتقدند دولت چین سال‏ها است تلاش می‏کند خصوصیات فرهنگی آنان را نابود کند و در این راه، خشونت‏های شدیدی علیه این قوم به کار گرفته است.

خانم ربیعه غدیر یکی از شخصیت‏های شناخته شده‏ی اورومچی و از چهره‏های بین‏المللی است که در راه آزادی و برابری حقوقی در این منطقه مبارزه می‏کند. خانم غدیر در حال حاضر ساکن واشنگتن است و در سال ۲۰۰۶ کاندیدای دریافت جایزه‏ی صلح نوبل بود.

دولت چین اعلام کرده است که خانم ربیعه غدیر در این ناآرامی‏ها دست داشته است. اما خانم غدیر اعلام کرده است که: «دولت تبت دالای لاما را در ناآرامی‏های تبت مقصر دانست و حال هم دولت چین در اعتراضات مردم اویغور برای طلب حق خود، من را مقصر می‏داند.»

وی این اتهام را کاملاً رد کرد و گفت که به برابری همه‏ی اقوام معتقد است و طرف‏دار هیچ قومی نیست. بلکه طرف‏دار آزادی بیان و رعایت حقوق بشر در کشور چین است.

زمانی که دولت چین همسر و پسر خانم ربیعه غدیر را برای سال‏های طولانی زندانی کرده بود، او تمام آن سال‏ها، برای آزادی آنان مبارزه کرد.

گزارش‏ها حاکی است که ناآرامی‏ها، روز چهارشنبه فروکش کرده و هزاران پلیس تازه که وارد منطقه شده‏اند، مردم معترض را کاملا خاموش و پراکنده کرده‏اند.

درخواست معترضین که آزاد کردن هزار و چهارصد تن از تظاهرکنندگان بود، تا کنون به نتیجه‏ای نرسیده است و آنان هنوز در بازداشت به سر می‏برند.