«روسیه، هم با ایران بازی می‌کند هم با آمریکا»

شهزاده سمرقندی

بنابر گزارش خبرگزاری بی‌بی‌سی قرار است دوشنبه‌ی هفته‌ی آینده، باراک اوباما، رییس جمهور آمریکا به روسیه سفری داشته باشد و در گفت‌ و گو با همتای روسی خود، دیمتری مدوف درباره‌ی روابط سیاسی دو کشور و نیز منطقه گفت ‌و گوهایی را داشته باشند.

در همین رابطه با دکتر هوشنگ حسن‌یاری، مدیر کالج نظامی کانادا گفت و گو کرده‌ام.

بهبودی روابط دو جانبه، روابطه روسیه با پیمان آتلانتیک شمالی یا ناتو، مسأله‌ی هسته‌ای، مذاکراتی که بین دو طرف در حال انجام شدن هستند‌، مسأله‌ی افغانستان و این‌که به چه شکلی از سرزمین روسیه برای رساندن نیازهای ارتش آمریکا در افغانستان استفاده بشود، مسأله‌ی مواد مخدر، و این‌که روسیه، آمریکا، اروپا و کشورهای خاورمیانه از این مسأله رنج می‌برند. همچنین مسایل منطقه‌ای نظیر انتخابات در ایران، از مسایل مهم در این دیدار هستند.

از آنجایی که روسیه و چین از کشورهای معدودی هستند که علی‌رغم نتیجه‌ی انتخابات ایران و زیرپا نهادن حقوق انسان‌ها در ایران همچنان از دولت ایران حمایت می‌کنند، به عقیده‌ی آمریکایی‌ها، روابط بین ایران و روسیه هم قطعاً یکی از محورهای این گفت ‌و گوها است.

دکتر هوشنگ حسن‌یاری، کارشناس مسایل استراتژیک

آمریکا تا چه حد می‌تواند در سیاست‌های روسیه و کشورهای همجوار آن تأثیر داشته باشد؟

اگر آمریکای اوباما را با آمریکای جورج بوش مقایسه بکنیم، می‌بینیم که در دولت آقای بوش چنین اتهاماتی قابل درک بوده است. به خاطر این‌که دولت جورج بوش به چنین مسایلی همیشه اعتقاد داشته است. منتها حتا پیش از آن‌که اوباما به قدرت برسد اعلام کرده بود و از زمانی که به قدرت رسیده است بارها بر این امر تأکید کرد که آمریکا در مسایل داخلی کشورها دخالتی نمی‌کند و با کشورهای مختلف از جانب اعتماد متقابل و احترام متقابل استفاده می‌کند و بیشتر حالت همکار کشورها را دارد تا حالت کشوری که از بالا به پایین نگاه بکند و دستور بدهد.

اما در رسانه‌های روسیه، بیشتر از خطر مداخله‌ی آمریکا در سیاست‌های روسیه می‌گفتند. بعضی از کارشناسان روسیه نیز بیشتر از تلاش آمریکا در تخریب رابطه‌ی بین ایران و روسیه می‌گویند. به نظر شما این سفر اوباما تا چه حد به این سوالات جامعه‌ی روس جواب خواهد داد؟

نگرانی‌ دست راستی‌ها در روسیه نظیر نگرانی دست‌ راستی‌ها در بعضی کشورهای همسایه‌‌ی روسیه است که هرگونه روابط مناسبی را با آمریکا به ضرر خود می‌بینند. به خاطر این‌که در نهایت آنچه دست راستی‌ها در کشورهای مختلف از آن تغذیه می‌کنند، همین نامناسب بودن روابط و تنش یا نگهداری تنش بین آمریکا و کشورهای آن‌هاست.

به نظر نمی‌رسد که سیاست‌های آمریکا نسبت به روسیه تغییر کرده باشد و هنوز هم مردم راست‌گرای روسیه از آمریکا احساس خطر دارند. نظر شما در این باره چه هست؟

به اعتقاد من، اوباما نه سودی در این کار دارد که آمریکا را در مسایل داخلی روسیه دخالت بدهد، و نه روسیه به راحتی به چنین امری تن می‌دهد.

از موضوع‌های مختلفی گفتید که قرار است بین اوباما و مدوف، رییس جمهور روسیه مطرح شود، اما موضوع ایران در این سفر دو روزه‌ی اوباما به مسکو تا چه حد اولویت خواهد داشت‌؟

قطعاً در مورد ایران صحبت خواهد شد و این‌که به چه شکلی روسیه و آمریکا می‌توانند سیاست‌های خود را در مورد ایران هماهنگ بکنند. یکی از موارد خیلی مهم همان مسأله‌ی هسته‌ای است. به خاطر این‌که روس‌ها در سال‌های گذشته همواره در مورد تمام کردن و تحویل بوشهر تعلل ورزیدند، و تا به امروز چنین کاری را انجام نداده‌اند.

یکی از دلایلی را که جسته گریخته در مطبوعات ایران می‌شود دید، مخالفت آمریکا با چنین امری‌ است. به نظر من در نهایت اگر قرار باشد بین منافع خود در رابطه با آمریکا و در رابطه با ایران انتخابی صورت بدهد، به طور قطع آمریکا را بر ایران ترجیح خواهد داد.

به خاطر این‌که از نظر روس‌ها، آمریکا کشور مهم‌تری‌ است. ولی از آنجایی که شرایط ایران طوری است که روس‌ها از این شرایط سوء استفاده می‌کنند و منافع مالی بسیار زیاد و هنگفتی را به دست می‌آورند، در نتیجه هم با ایران بازی می‌کنند هم با آمریکا. ولی در نهایت اگر مجبور به انتخاب جدی بشوند، به طور قطع جانب آمریکا را خواهند گرفت.