«ولگا»، مادر روس

حتما شما هم نام «رودخانه ولگا» را شنیده‌اید. برزگترین رودخانه روسیه که تاثیر زیادی در تاریخ و فرهنگ روس داشته است. در برنامه‌ی امروز از ترانه‌هایی خواهم گفت که درباره این رودخانه محبوب سروده شده و به آن هدیه شده‌اند.

رود ولگا جاری‌ست

در فرهنگ هر ملتی عناصری هستند که نقش بسیار مهمی دارند و در پوست و استخوان فرهنگ مردم جای گرفته‌اند. در مورد روس‌ها می‌شود گفت که رودخانه ولگا این نقش مهم را ایفا می‌کند. رودخانه‌ای که در طول قرن‌ها در تشکیل هویت روس نیز تاثیرگذار بوده است.

از اولین ترانه‌هایی که در روسیه ضبط شده‌اند ترانه‌های مردم روس در وصف ولگا است، در اجرای خواننده معروف روس در دهه 1930، مارک برنس.

مارک برنس همیشه در شروع کنسرت‌های خود ترانه مردمی و قدیمی «تیچیات ریکه ولگا» و یا «رود ولگا جاری‌ست» را می‌سرود. این ترانه از ترانه‌هایی‌ست که همه مردم روس دوست دارند. در این ترانه گفته می‌شود:


از دوری‌های دور
از دروان قدیم
ولگا جاری‌ست
ولگای عزیز من
من دیوانه‌وار عاشق اویم
من، منی که هفده ساله‌ام.

همین طور لیودمیلا زیکینا، از اولین زنان روس که بر روی صحنه آواز خوانده است:


کنار رود ولگا دوستان من به‌دنیا آمده‌اند و رفته‌اند.
ولگای عزیز شاهد معید‌های من
از دوری‌های دور
از دروان قدیم
ولگای عزیز من جاری‌ست
و من هفده ساله‌ام.

رودخانه ولگا را رود سفید نیز می‌نامند، چون درقرن‌های گذشته اسم این رودخانه «ولکیه» بود که معنایش «سفید» است. در زمستان‌های طولانی و یخبندان روسیه این رود ماه‌ها یخ‌پوش است.


رودخانه ولگا را روس‌ها مادر مردم روس نیز می‌گویند. این رودخانه در نقاشی‌های هنرمندان، داستان و افسانه‌های مردمی، شعر و سرود مردم روسیه دیده و شنیده می‌شود. همین‌طور رودخانه ولگا، رودخانه ملی روسیه نیز به‌حساب می‌آید.



در ترانه مردمی روس «با جریان ولگا» گفته می‌شود:

ای مادر روس، ای شاهد و پشتبان ما. نان‌آور ما تو بوده‌ای از ازل.
قوت دل ماست
صدای تو که از دور می‌رسد.

این ترانه را کار ملی روس در سال 1938 اجرا کرده است.

ولگای عزیز شاهد معید‌های من

سواحل رودخانه ولگا قرارگاه عاشقان و روشنفکران روس بوده و هست. این رودخانه از بزرگ‌ترین شهرهای روسیه عبور می‌کند و بزرگ‌ترین منبع آب و انرژی این کشور است.

در وصف ولگا آلمانی‌ها نیز ترانه‌های زیادی سروده‌اند که بیش‌ترشان مردمی و محلی است. رودخانه ولگا حدود 3700 کیلومتر درازا دارد و به دریای خزر می‌ریزد.

ولدیمیر ویساتسکی خواننده محبوب روس در سال های 1960 نیز ترانه‌ای دارد با نام «پسنیه آ ولگی» و یا «سرود ولگا»:

ما روس‌ها آن قدر به چشمان ولگا نگریستیم که تمام رفتارهای او را در خود جای دادیم.
آرام، بامرام، عمیق و شفاف شدیم.
ولگا چون مادر به ما زندگانی داد و شیوه زستن آموخت.

اما با مرور زمان نقش این رودخانه برای مردم عوض شد و این تغییرات در ادبیات و ترانه‌ها نیز راه یافت. کنار رودخانه ولگا پر از ساختمان‌های گران‌ قیمت شد و جای عیش و عشرت برای ثروتمندان. از سال‌های 90 به‌بعد ترانه‌های طنزآمیز نیز سروده شد که به این نوع مردم عیاش و سرمست روس می‌پردازد.

در این ترانه طنزآمیز «ولگا» گفته می‌شود:

اگر همه پول خود را صرف می و می‌خوارگی کردی و جیب‌های خود را خالی،
کنار رود ولگا برو و خود را در آغوش مهربان او بیانداز،
شاید ماهی طلای شکار کردی،
مثل آن همه مردم ثروتمندی که در کنار این رودخانه مهربان ویلاهای سر به آسمان کشیده دارند.

و یا «سیمیان کته‌یف» خواننده طنزپرداز روس در ترانه‌ای در وصف ولگا می گوید:

قایقی کرایه کن و خود را به جریان رود ولگا بسپار
ولگا تورا با تمام مقامات کشور،
زنان چاق و برجسته پستان
و خانه‌های زیبا آشنا خواهد کرد
که در عمر خود ندیده‌ای.

سوکولوفسکی و پریسنیکوف، ازخوانندگان پاپ روس

اما وقتی سال 1993 پریسنیکوف، خواننده پاپ روس دوباره آن ترانه قدیمی و محبوب روس را با شیوه امروزی اجرا کرد، نسل جوان نیز از آن با شیوه پدران و مادران خود استقبال کردند. در این ترانه که گفته می شود:

ای ولگای قدرتمند،
که کنار و پایان ات پیدا نیست،
ای مادر که شاهد سی سالگی و هفتاد سالگی ما هستی
من برای همیشه عاشیقی تویم
در این دنیای بیکران نقتهشروع و پایانی من کنار توست.
از دوری های دور
از دوران قدیم
ولگای عزیز من جاری‌ست
و من هفتاد ساله‌ام

پرسنیکاف این ترانه را با «ساکالوف» سروده که هر دو نیز با پیراهن سفید و گلدوزی مردم روس به صحنه می‌آیند تا آن غرور قوی و قدیمی روس را در نسل جوان روسیه بیدار کنند. نسلی که در کشورهای اروپا و آمریکا پخش و پریشان هستند و دیگر شاید از این رودخانه‌ی محبوب و عزیز مردم خود، به آن شیوه اجدادی‌شان یادی نکنند.