دردسرهای قتل یک روس برای تاجیکستان

شهزاده سمرقندی

ماجرای قتل خبرنگار روس به دست دو شهروند تاجیک که اقرار به این ماجرا کرده‌اند، بین تاجیکستان و روسیه مسایلی را ایجاد کرده است.

اینکه دادگاه این دو متهم به قتل در تاجیکستان برگزار می‌شود یا روسیه، موضوع مورد بحث رسانه‌های این دو کشور است. در همین زمینه با عبدالغفار کمال، تحلیلگر مسایل سیاسی در تاجیکستان صحبت کردم و از او پرسیدم که مطبوعات تاجیکستان این موضوع را چطور پوشش می‌دهند؟

بله، متاسفانه این اتفاق در روسیه افتاده است و این دو نفر شهروند تاجیک به دست داشتن خود در این جرم اعتراف کرده‌اند و تلویزیون دولتی تاجیکستان هم دو روز پیش نوارهایی از صحنه‌ی بازداشت و اقرار این مجرمان نشان داد.

ولی در آنجا بازرس دولتی به کرات تاکید می‌کرد که اینجا هیچ عامل سیاسی و حتا جنایی هم نبوده است. بلکه یک درگیری شخصی بوده میان این دو شهروند تاجیکستان و این خبرنگار روس که قبلاً باهم ارتباط داشتند و ارتباط‌شان متاسفانه ارتباط غیراخلاقی بوده است، یعنی ارتباط همجنسگرایی.

یکی از همین مجرمان خودش در مقابل دوربین می‌گفت که من همراه دوستم که با این خبرنگار ارتباط داشت، به خانه‌اش دعوت شدیم. و بعد از اینکه مقداری شراب نوشیدیم، مست شدیم. بعد اول درگیری لفظی و بعد جسمانی شروع شد و نهایت دوست من او را زد و من هم کمک کردم و خلاصه او کشته شد.

یعنی من فکر می‌کنم بازرس دولتی تاجیکستان، این را به کرات به این خاطر می‌گفت که نشان بدهد اینجا هیچ‌گونه غرض سیاسی دخیل نیست. چون ما می‌دانیم که متاسفانه همین حالا هم مهاجران کاری ما در روسیه وضع حقوقی خوبی ندارند.

آنها با اینکه خیلی زحمت می‌کشند و شاید چند برابر بیشتر از یک کارگر عادی روس برای این کشور سود می‌آورند، ولی تقریباً هیچ‌گونه حقوقی ندارند و شاید تنها به اندازه‌ی ده‌درصد کاری که انجام می‌دهند، مزد می‌گیرند و با وجود این تبلیغات منفی که علیه مهاجران تاجیک ما در روسیه شده‌، باعث شده به آنها، با نظر حقارت نگاه می‌کنند.

هنوز یک ماه نمی‌شود که مطبوعات روسیه، بعضی از مطبوعات که به اداره‌های امنیتی نزدیک‌اند، خبری پخش کرده‌اند که گویا یک تاجیک قصد ترور پوتین و مدودف، رییس جمهور قبلی و فعلی روسیه را داشته که قبل از آن بازداشت شده است.

ولی بعداً با تلاش سفارت تاجیکستان در روسیه و وزارت امور خارجه‌ تاجیکستان، ثابت شد که این شهروند شهروند تاجیکستان نبوده، بلکه شهروند خود روسیه و از مسلمانان قفقاز بوده است.

شورپیوف، خبرنگار همجنسگرا که در روسیه به دست دو شهروند تاجیک کشته شد

ولی متاسفانه این مطبوعات روسیه حاضر نشدند دگرباره این قضیه را چاپ کنند. چون این فضا وجود داشت، بلافاصله وقتی این چیزها بوجودآمد، در اول باور نمی‌شد برای مطبوعات تاجیک. ولی پس از آن ثابت شد که متاسفانه این دو نفر شهروندان ما، در این قتل دست داشتند.

من فکر می‌کنم این قطعا تاثیر خود را خواهد گذاشت. هر نوع خبری، ولو خیلی کوچک و کم‌اهمیت هم، بهانه‌ای به دست مخصوصاً ملی‌گراهای روس، برای استثمار بیشتر مهاجران تاجیک و نه تنها تاجیک، بلکه بقیه مهاجران می‌دهد. و همینطور کارفرمایان و مامورین پلیس روسیه که همیشه به‌دنبال اخاذی و آزار این مهاجران هستند.
بنابراین دولت تاجیکستان به کرات این را تکرار کرد که در واقع اینها دست داشتند و قضیه درحال بررسی است، ولی اینجا هیچگونه انگیزه‌ی سیاسی و ملی وجود نداشته است. آنها با انگیزه‌ی صرفاً اخلاقی و شخصی دست به این جنایت زده‌اند.

شما اشاره کردید به همجنسگرا بودن روزنامه‌نگار روس، شورپایف. همانطور که می‌دانیم در روسیه هم همجنسگرایان حقوق زیادی ندارند. اینکه چندین‌بار از طرف دولتمردان تاجیک تکرار شده است که به‌خاطر رفتار غیراخلاقی‌اش کشته شده است، به نظر شما این بازهم نقض حقوق بشر نیست؟

نه، نگاه کنید. اینجا منظور این نیست که چون او همجنس‌باز بوده ، اینها او را تنبیه کرده‌اند. اصلاً منظور، این نیست.

منظور این است که ماموران تاجیک می‌خواهند اثبات کنند که با انگیزه‌ی ملی، یعنی با آن غریزه‌های ملی و یا سیاسی این کار را نکرده‌اند که این تعمیم پیدا کند برای همه‌ی مهاجران و بعد مثلاً افکار عمومی در روسیه چنین شکل بگیرد که تاجیکها پس از این همه تحولی که شده است، حالا شروع کرده‌اند به کشتن شهروندان ما با انگیزه‌های ملی. یعنی بدبینی ملی و نژادی و یا با انگیزه‌های سیاسی، مثلا برهم‌زدن روابط دو کشور.

ماموران تاجیک این را در توجیه نمی‌گویند که یعنی کار خوبی کردند که او را کشتند. اینها می‌خواهند ثابت کنند که اینها چون چنین ارتباطاتی داشتند، در یک نشست کاملاً شخصی و دور از هرگونه انگیزه‌ی ملی، نژادی و سیاسی باهم درگیر شدند و چون مست بودند، مشروبات الکلی استفاده کردند، درگیری آنها به قتل این یک نفر منجر شده است.

همانطور که از مطبوعات اعلام شد، این دو شهروند تاجیک جرم خود را پذیرفته‌اند. آن‌وقت دادگاه تاجیکستان چه حکمی صادر کرد؟

خب، هنوز البته قضیه در دست بررسی است. ولی خب می‌دانید که برای این قبیل کارها جزای خیلی شدیدی در کانون مجازات تاجیکستان پیش‌بینی شده است. اما قبل از آن که ما بر پایان این پرونده و حکم دادگاه نگاه کنیم، بحث اصلی این است که آیا این دو نفر مسترد خواهند شد به روسیه یا نه.

در قانون مجازات تاجیکستان آمده است که تاجیکستان حق دارد شهروندان خود را که در قلمرو کشورهای دیگر جنایت می‌کنند، اگر در آنجا بازداشت نشوند و در خود تاجیکستان بازداشت شوند؛ که اینها را مسترد نکند و خودش مجازات کند.

خب، اما روسیه می‌خواهد آنها را بگیرد و مجازات بکند تا بار دیگر ژندارمهای خود را در منطقه نشان بدهد. اما مطبوعات روس از حالا شروع کرده‌اند به نوشتن این مطالب که جدا از آن قانونی که قانون داخلی تاجیکستان هست، بین روسیه و تاجیکستان قانون استرداد مجرمین وجود دارد و آنان یک جوی را به وجود می‌آورند که باید تاجیکستان این دونفر را به روسیه برای مجازات بازپس بدهد.

ولی آخر قانون استرداد مجرمین می‌گوید که مثلاً اگر یک شهروند روسیه به تاجیکستان آمد و کاری انجام داد یا در روسیه کاری، جرمی انجام داد و در تاجیکستان دستگیر شد، او را مسترد کنند و یا یک تاجیک که در روسیه دستگیر شده باشد.

ولی وقتی یک تاجیک، یک شهروند تاجیکستان که در تاجیکستان توسط مامورین تاجیک دستگیر شده است، هیچ نوع قانون یا تعهدی بین دو کشور مقامات تاجیکستان را ملزم به استرداد او به روسیه نمی‌کند. بنابراین من فکر می‌کنم فعلاً بحث روی این است که آنها در کجا مجازات خواهند شد، نه ر اینکه چگونه مجازات خواهند شد.

در همین زمینه: فیلم اظهارات پدر یکی از قاتلین