تاریخ انتشار: ۲۳ خرداد ۱۳۸۶ • چاپ کنید    

مهوش و ترانه ملامحمدجان

برنامه موسيقی ملل را اينجا بشنويد

چند روز است در خاک افغانستان قدم می زنم در خواب و خیال خود. از مرگ زکیه تکان خوردم و رفتم به خیابان های کابل که در داستان های دبورا الیس "نان آور" خوانده بودم.



مهوش

وقتی تلاش می کردم این کتاب را به تاجیکی ترجمه کنم بیشتر به دل و دنیای زنان افغان پی بردم و با آن ها احساس نزدیکی کردم و همین طور با زکیه.

از مرگ زنی شجاع که تمام روزهای سخت و خطرناک جنگید و اما در روز های صلح و امنیت کشته شد. دلم می سوزد برای هر کسی که بدون چاشنی ای از حاصل کار و زحمت خود برود. حسرت سنگینی می گذارد بر دلم.

رادیو کابل جایی که زکیه در آن کار نه، بلکه قهرمانی می کرد از اول تشکل یافتنش مهمترین محل گردهمایی آوازخوان ها در کابل بوده است. اما در این برنامه از رادیو کابل نمی گویم. از "رادیو کابلی" می گویم که عنوان يک سی دی ست که سال 2003 در ایتالیا منتشر شده است.

امروز در دنیای موسیقی خاطره بار افغانی خواهیم بود با استاد مهوش. اولین زن افغان که به مقام استادی در آوازخوانی رسید.

اگر از من بپرسید که خوش بخت ترین زن افغان کیست، بدون تردید می گویم: مهوش!

مهوش در مصاحبه ای می گوید:
"در یک جشن مدرسه آواز خواندیم و روز بعد، نتوانستم بخوابم. مردم از من ستایش کردند.احساس کردم که بسیار دوست دارم برای رادیو آواز خوانم. این اولین بار بود که دانستم عاشق همیشگی موسیقی هستم: هر چند این عشق برایم بدبختی های زیادی آورد در رابطه با خانواده و دوستانم، اما خوشبختانه عاشق جوانی شدم و این عشق به ازدواج انجامید و با پشتبانی و کمک این جوانمرد به اوج آروزی خود رسیدم."

در جای دیگر مهوش می گوید که بعد از 40 سال هنوز عاشق همسر خود هست هنوز دیوانه وار او را دوست دارد. مهوش با همسر و چهار فرزند خود در شهر فریموند آمریکا به سر می برد.

سالی که برادرم به دنیا آمد ترانه ملامحمدجان در تاجیکستان و قسمت های تاجیک نشین آسیای میانه به اوج محبوبیت رسیده بود. پدرم که عاشق ترانه های مهوش بود برای اولین فرزند و یگانه پسرش نام محمدجان را انتخاب کرد.

این ترانه پدرم را از یک گرفتاری سخت نجات داد؛ زمانی که پدرم تازه به حزب کمونیست پیوسته بود و اسم محمد ممکن بود او را از اعتماد هم-حزبان دور کند و به جرم اسلام گرایی به زندان افکند، تمام مردم این ترانه را می خواندند و ملامحمدجان معروف بود در شوروی سال های 1970. او توانست نامی را که دوست می داشت به بهانه معروفيت اين ترانه بر پسرش بگذارد.

Share/Save/Bookmark
نظرات بیان شده در این نوشته الزاماً نظرات سایت زمانه نیست.

نظرهای خوانندگان

sedaghat va sadegy ke dar sedaye khanome samarghandi hast barnameye ishan ra besyar jazab mikonad. vaghti sedayeshan ba ahanghaye besyar zibaye afghani hamrah mishavad fazaye barnameheshan jadooyi mishavad. be ishan va entekhabhaye ghashangeshan tabrik migam va omidvaram edame bedahand \ masoud

-- Masoud Edraki ، Jun 13, 2007

من این ترانه را خیلی دوست دارم. حس نوستالژیک عجیبی برایم دارد

-- سعید پوردلیر ، Jun 15, 2007

قبل از این که بخوانم تصور می کردم منظور از مهوش همان خوانندهء قدیمی مشهور ایرانیست!

-- پلنگ صورتی ، Jun 18, 2007

بی شک از شنیدنی ترین برنامه های رادیو زمانه یکی همین بخش موسیقی ملل است که با اجرای بسیار حرفه ای سرکار خانم شهزاده و متن های معمولا سرشار از احساس پاک ایشان صفایی دوچندان پیدا کرده است.
به ویژه که به واسطه این برنامه انگار تازه چشمانمان بر روی این همسایه دیرین باز شده است. سپاس

-- Afshin ، Jun 20, 2007

سلام یکی از ترانه های مهوش که بنا به گفته دوستم عنوان استادی را برایش به افتخار آورد ترانه ... وقتی عاشق شوی راز دلته گفته نه تانی

-- mehdi faizy ، Jun 29, 2007

این برنامه موسیقی ملل را خیلی دوست دارم. به شهرزاده بگویید که در صدایش همیشه یک غم وجود دارد، نمی دانم چرا. حتی وقتی که برنامه راجع به موسیقی پاپ و شاد است. شاید به خاطر لحن کلام و نحوه صحبتش باشد. بد نیست گاهی با هیجان بیشتر و شور و نشاط صحبت کند. در ضمن خدمت ایشان ارادت دارم، خصوصا چشمهای قشنگشان. همیشه سلامت باشد :-)

-- حمید ، Jul 3, 2007

با سلام خدمت شهرزاده خانم،
تا آنجا که من شنیده ام نام این کشور از روی نام قوم افغان که قوم کوچکی بوده و گویا پشتون بوده اند گرفته شده که به دست انگلیسی ها بر اکثریت غیر افغان (تاجیکان، هزاره ها، کابلیان، دیگر پشتون ها و اقوام دیگر) حاکم شدند. گویا پیش از آن نام آن سرزمین کابلستان بوده است.
البته من این مطالب را مدتها پیش خوانده ام و از درستی شان مطمئن نیستم.
بدرود

-- محمد رضا ، Jul 12, 2007

شهزاده گرامی شادزی همی
که مرا شاد می سازی با غم دوری!
یک سال است به امید دیدار سمرقند و بخارا و دوشنبه و تورسون زاده و ... به خواب می روم. خواهم آمد...

-- رضا از کرمانشاه ، Jul 12, 2007

من جوانی هستم25 ساله ایرانی.خودم موسیقی سنتی ایرانی مینوازم دست روزگار مرا به شهرهای مرزی ایران کشاند وبا شنیدن صدای مهوش عاشق ترا نه هایش شدم. واو را عاشقانه دوست دارم. اینجا به سختی اثار وتصاویر او را یافتم تمام اتاقم پر از عکسهای استاد مهوش است به او بگویید دل یک ایرانی با ترانه های او میتپد شاد میشود گریه میکند....زندگی میکند....

-- امیر ، Jul 14, 2007

besyar khob

-- suraia ، Feb 28, 2008

اول از شما تشکر میکنم بعداین را می نویسم که استاد مهوش یک جواهر گرانبها است و من از خواندن های استاد خاطره ها دارم آن خواندن که می خواند
آله لو ای کودک افغان له لو

-- گل آقا آنس ، May 15, 2008

سلام و مانده نباشید بعد از مانده نباشید از شما خواهیش دارم آهنگ استاد مهوش آهنگ آله لو ای کودک افغان له لو تشکر از شما

-- احد رسولی ، Nov 24, 2008

سلام و احترامات تقىيم است ويبلاگ شما را دیدم بسیار مقبول است موفق باشید
http://www.kh.blogfars.com

-- babury ، Mar 30, 2009

سلام وسپاس ... خیلی عالی است موفق باشید www.kh.blogfars.com

-- khalil ، Apr 6, 2009

ضمن درود فراوان بطور خلاصه عرض كنم سايت شما سركاريست اصلا ترانه يا آهنگ ندارد كه بتوان لود كرد
.............
زمانه: دوست عزیز، چک شد. لینک ایرادی ندارد، مجددا تلاش کنید.

-- بهرام ، May 19, 2009

بدنبودولی من سالهاست که به دنبال آهنگهای قدیمی استادمهوش هتم ولی کامل آنها خواهشمندم فراهم کنید.باتشکر.ک ازایران

-- بدون نام ، Dec 4, 2009

ازفریده تا استاد مهوش
مروری برزندگی هنری استادمهوش آوازخوان (موسیقی بانوان)
نگارنده : زلمی رزمی

کمترکسی را میتوان یافت که عاشق موسیقی سرزمین ما باشد ونامی ازاستادمهوش
نشنیده باشداوفریده نام داردکه همه
اورا باتوجه به تخلص هنری اش(مهوش) میشناسند او یکی ازبهترین و اندک شمار آوازخوانان زن
درکشور و آهنگهای متعدد و ارزشمندش
گواهی ای برکارنامه پربار نیم قرن فعالیتهای مستمرش درموسیقی سرزمین مااست ۰
وقتی او میخواند با ترانه هایش دلهای زیادی می تپد، شاد میشود، گریه میکند و زندگی میکند

مهوش درسال۱۳۲۶هجری شمسی درشهرکابل دریک خانواده پیشه ور زاده شد، صدای خوش
درخانواده او موروثی بود و
مهوش تنها کسی درین خانواده که صاحب استعداد و قریحه سرشارآوازخوانی بود،
او آوازخوانی را با شوق فراوان ازکنسرتها و محافل هنری
دوران مکتب آغازو زمانی پابرادیوگذاشت که بدلیل تسلط جهل وتعصب برجامعه،روی
آوری زنان به هنرآوازخوانی کار
ساده و آسانی نبوده و جسارت ودلاوری میخواست
استاد مددی آوازخوان باسابقه رادیوتلویزیون کشور در کتاب سرگذشت موسیقی معاصرافغانستان
در بارهء نخستین آهنگ استادمهوش چنین مینگارد
روزگاری شدکه گردما هو انگرفته است --- دل پیام وصل اورا ازصبا نگرفته است
این بیت مطلع غزلی است ازکمپوز های حفیظ الله خیال که مهوش دریکی ازروزرهای
ماه عقرب سال۱۳۴۶ هجری
خورشیدی باخواندن آن دررادیوبجمع آوازخوانان رادیوافغانستان پیوست و فردای
همانروزی که این آهنگ ازرادیو
پخش شد، نام این آوازخوان برسرزبانها افتاد عده ای ازشنوندگان رادیو بی صبرانه
منتظرشنیدن دومین آهنگ او بودند
عده ای دیگر آرزوداشتندکه هرچه زودترازطریق یک مصاحبهء مطبوعاتی بااو وسیمای
اوآشنا شوندولی دراین میان
گروهی هم - ازجمله پدرش محمدایوب که تاجربود و مادرش که معلمه مکتب بود - پس
ازآنکه شنیدند او در رادیو آواز
خوانده است، چنان بر او برآشفتند و چنان عرصه زندگی را بر او تنگ ساختندکه
اگرهمسرمهوش - که یگانه مشوق او
درراه هنربود- دراین قضیه ازخویش پایداری و استواری نشان نمیداد،اکنون ازمهوش
اثری بعنوان یک هنرمندوجود نمی داشت

آری ! مهوش علی الرغم تعصبات وممنوعیت ها و سدبزرگی که دربرابرش قدبرافراشته بود
همچنان استوار و پابرجا باقی مانده تا به امروزکه درآستانه شصت وپنج سالگی رسیده بجامعه نشان داد که یک زن افغان هم میتواند آوازبخواند، هم خانم ، همسر، خواهر و مادرمهربان و محبوب باشد و پاک و پاکیزه زندگی کند

مهوش بگفته خودش آموزش هنرآوازخوانی وقواعدعلمی وتیوریک موسیقی را ابتدا نزداستادنبی گل و خیال آغاز و در بیست سالگی از محضر استادسرآهنگ و سپس فضل احمدنینواز آهنگساز و
ترانه سرای معروف کشوربهره ها برد و درمرحله بعدی (سال ۱۳۵۲ نزد هاشم بشاگردی نشست
و از رهنمایی های او نیزبهره برد ۰

طراوت و پختگی آواز و صدای دلنشین و جذاب مهوش روزتا روز نه تنها بدوستداران هنر وی می افزودبلکه مقبول طبع آهنگسازان و ترانه سرایان سرشناس وبرجسته زمانه نیزقرارگرفته آنانرا مایل بهمکاری با مهوش
ساخت که دستاورد این همکاریها مجموعه ای ازترانه های سنگین ورنگین و ماندگاردوگانه یی است چون

خیزیدویک دوساغرصهبابیاورید- بااستادسرآهنگ
ساقیامرا دریاب
بجزتومونس دیگردراین دیارندارم - با احمدظاهر
و آهنگهای دوگانه دیگری با برگزیدن اشعارخوب و محکم از شاعران معاصرو شاعران
گذشته، با فرهاددریا، وحیدقاسمی ودیگران ۰

مهوش صدها پارچه آهنگ ازساخته های
خیال، استادهاشم، مددی ، مسرور، نینواز، سرمست، حیدرنیساز و فرهاددریا را در رادیو و تلویزیون ملی کشوربثبت رسانیده که ازآنجمله سه آهنگش که ازکمپوزهای خیال و نینواز بود با افتتاح تلویزیون ملی درسال ۱۳۵۷ خورشیدی برای اولین بارپخش ونشر گردیدکه ورد زبان ها گردیده و هوا خواهانش تا امروز زمزمه میکنند : بیا صبح بیاشام

استادمهوش بعدازچنددهه خدمت در رادیو وتلویزیون سرانجام مجبوربه ترک زادگاهش گردیده واینک سالهاست همراه با خانواده اش در شهر فريمونت ایالات متحده آمريکادرمهاجرت اجباری بسرمی برد ولی هیچگاه رسالت هنری اش را ازیاد نبرده و ازطریق ارایه سی دی ها، دی وی دی ها
،اجرا و برگزاری کنسرتها و فعالیت های ارزنده و شایانش در اروپا، امریکا و درهرگوشه وکناردنیا همیشه بامردم بوده ،با شوق وعلاقه برای مردم خوانده وهنرموسیقی کشورخودرا زنده نگهداشته است

جوایزوافتخارات هنری

: استادمهوش تقدیرنامه ها،جوایزوالقاب هنری بیشماری را ازآن خودساخته که ازآنجمله میتوان از
بهترین آوازخوان آهنگ پشتوی سال
اخذ مدال مطلا
خواننده اول سال
اخذ مقام استادی
هنرمندشایسته
برنده سی دی طلایی سازمان جهانی یونسکو
جوایزسازمان زنان بروکسل، شهردارشهرورسه ایتالیا، ملکه موسیقی ، آوازخوان ملی
وغیره نام برد

به امیدآنروز که بزرگان هنرو موسیقی سرزمین مان را بفراموشی نسپاریم و زنانی
چون استادمهوش را که یکی از جواهر گرانبهای هنرموسیقی این مرز و بوم است ارج نهیم ۰
برای استادمهوش ستاره همیشه محبوب هنرموسیقی کشورعمردراز، سلامتی وسرافرازی های بیشترمیطلبم


-- زلمی رزمی ، Dec 26, 2010

نظر بدهید

(نظر شما پس از تایید دبیر وب‌سایت منتشر می‌شود.)
-لطفا به زبان فارسی کامنت بگذارید.
برای نوشتن به زبان فارسی می توانید از ادیتور زمانه استفاده کنید.
-کامنتهایی که حاوی اتهام، توهین و یا حمله شخصی باشد هرز محسوب می شود و منتشر نخواهد شد.


(نشانی ایمیل‌تان نزد ما مانده، منتشر نمی‌شود)