بادها، آهسته‌تر می‌شوند

Ker Than
برگردان: احسان سنایی

مطابق پژوهشی جدید، بادهای سطحی زمین در حال آهسته‌تر شدند. عجیب هم اینکه مقصر، نه سازه‌های انسانی؛ که درختان تازه‌اند. با این حال به‌گفته‌ی پژوهش‌گران، نسیم آرام شمال، توان اثربخشی بر حرکت آلاینده‌های هوایی را داراست؛ هرچند الزاماً رکود صنعت برق بادی را در پی نخواهد داشت.

دانشمندان جهت به‌ثمررسانی این بررسی که سرانجام روز یکشنبه در نشریه‌ی علمی Nature GeoScience انتشار یافت؛ اقدام به تحلیل داده‌های سرعت‌سنجی بادها که طی بالغ بر ۳۰ سال از بیش از ۸۰۰ پایگاه اقلیمی زمینی جمع آورده شده بود، نمودند. غالب این پایگاه‌ها در نیمکره‌ی شمالی واقع شده‌اند و مجموعه‌داده‌های بلندمدت موثقی مرتبط با بادها را هم ارائه می‌دهند.

طبق این بررسی، سرعت متوسط سالانه‌ی باد در کشورهای واقع در عرض‌های متوسط شمالی – شامل ایالات متحده، چین و روسیه – تا حدود ۱۵ درصد افت را از ۱۷ تا ۱۴ کیلومتر بر ساعت تجربه کرده‌ است. گروه، گمان می‌برد که سرعت بادهای نیمکره‌ی جنوبی نیز احتمالاً در حال کاهش است. بادهای نقاط گوناگون جهان، به‌شکل جفتی‌اند و از این‌رو سرعت متوسط بادها نمی‌تواند که در یک منطقه کاهش یابد و در دیگری افزایش.

این فرضیه همچنین بر نتایج داده‌های دانشمندان استرالیایی که نشان از وجود بادهای مرموز کندشونده‌ای می‌داد؛ صحه می‌نهد. به‌اعتقاد دکتر «رابرت واتارد» (Robert Vautard)؛ از پژوهش‌گران آزمایشگاه علوم اقلیمی و محیطی فرانسه و همچنین سرپرست پژوهش مزبور؛ اگر سرعت بادهای مرتفع‌تر از حدود محاسباتی این بررسی هم در حال کاهش است؛ این بی‌تردید بر الگوی نشر آلاینده‌های هوایی و حتی بذرهای بادبرنده، مؤثر واقع خواهد شد.

او در این‌باره می‌گوید: «نمی‌گوییم این چیز خوب یا بدی‌ست؛ فقط آن را دیده‌ایم و در تلاش تفسیرش هستیم». مناطقی که بیشترین افت سرعت باد را داشته‌اند؛ در این بین افزایش گسترده‌ای در رشد پوشش گیاهی را طی بازه‌ای سه‌دهه‌ای تجربه کرده‌اند و این یعنی درختان و بوته‌های این مناطق همچون بادشکن عمل می‌کند. در اروپا و آمریکای شمالی، احیای عامدانه‌ی جنگل‌ها، موج سبزی را در طبیعت ایجاد کرد؛ حال‌آنکه به‌گفته‌ی دانشمندان، در روسیه و دیگر نواحی اوراسیا، افزایش جنگل‌زایی احتمالاً به‌واسطه‌ی وجود کشتزارهای متروکی بود که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ضمیمه‌ی بیابان‌ها شد.

عکس از Marco Cristofori

بر اساس این پژوهش، احیای جنگل اما فقط ۶۰ درصد از افت سرعت بادها را توجیه می‌کند. دگرگونی‌های واردآمده بر الگوهای چرخشی هوای زمین به‌واسطه‌ی زمین‌گرمایی، احتمالاً مسئول آن ۴۰ درصد باقیمانده است؛ هرچند همچنان برای کسب اطمینان، نیاز به بررسی‌‌های بیشتری حس می‌شود. واتارد می‌گوید: «تاکنون ما فقط قطعات پازل را در دست داریم و این پدیده (۴۰ درصد از افت سرعت بادها) را تماماً [به دلیل خاصی] نسبت نداده‌ایم».

«سارا پرایور» (Sara Pryor) از دانشمندان علوم جوی دانشگاه ایندیانا، نسبت به پیوند دادن عجولانه‌ی افت سرعت بادها به زمین‌گرمایی هشدار می‌دهد. وی‌می‌گوید: «بایستی‌ در روش‌هایی که برای تفسیر نتایج حاصل از تحقیق در اقلیم‌های بادخیز می‌پردازیم؛ جوانب احتیاط را هم رعایت کنیم. این پژوهش، نوعاً همچون نوزاد تلقی می‌شود و سال‌ها تا ارائه‌ی قاطعانه‌ی چیزی که به توضیح روش‌های تغییر اقلیم‌های بادخیز حین گرمایش زمین بپردازد؛ زمان باقیست».

هنوز مشخص نیست آیا بادهای سطحی، در آینده مداوماً دچار افت سرعت می‌شوند؛ یا که خیر. این، بسته به عامل محرکه‌ی عمده‌‌ای‌ست که هیچ از آن نمی‌دانیم. واتارد می‌گوید: «اگرچنانچه محرک اصلی، متروک‌سازی کشتزارهای اوراسیا باشد، آن‌وقت انتظار افت بیشتری را [در سرعت بادها] طی سالیان آتی نمی‌کشم»؛ چراکه متروک‌سازی کشتزارها در عصر پس از سقوط اتحاد شوروی، به اتمام رسیده. وی می‌افزاید: «اما اگر گرمایش زمین عامل محرکه باشد؛ این داستان دیگری‌ست».

پیوند باد و پوشش گیاهی، توجیه‌گر ۶۰ درصد از دلیل افت سرعت بادهاست / تگزاس – ۱۹۳۸ / Bettemann

به‌گفته‌ی پژوهش‌گران، اگرچنانچه افت سرعتی در قلمرو بادهای مرتفع‌تر هم دیده شود؛ معانی خاصی برای صنعت تولید برق از قدرت باد، هم خواهد داشت؛ چراکه اکثریت توربین‌های بادی، در ارتفاعات زیادی از سطح زمین واقع شده‌اند. به‌هرترتیب این یافته‌ها چندان خاطر «مایکل گوگین» (Michael Goggin)؛ مدیر سیاست‌های انتقالی انجمن انرژی بادی ایالات متحده را پریشان نمی‌کند.

وی اظهار می‌دارد: «حقیقتی که متخصصین ارزیابی منابع بادی بر آن توفق کرده‌اند این است که سرعت باد در ارتفاع توربین‌های بادی مدرن؛ یعنی چندین پا بالاتر از سطح زمین، دچار کاهش نشده. نتیجتاً در خروجی انرژی‌های بادی، تغییر قابل ملاحظه‌ای دیده نمی‌شود و انتظار هم می‌رود که دیده نشود». گوگن اضافه می‌کند که احتمال نمی‌رود مناطقی از ایالات متحده که تاکنون صنعت برق بادی در آن‌ها وسعت نیافته همچون غرب تگزاس و «گریت پلین»، به این زودی‌ها درخت‌کاری شوند.

او می‌گوید: «این (افت سرعت بادها)، رخداد نامحتملی‌ست که بر بادهای کم‌ارتفاع برخی نواحی اثربخش است و به‌شدت متمرکز بر همان ناحیه‌ و در پایین‌دست همان منطقه‌ای‌ست که در آن احیای جنگل صورت گرفته». با این‌وجود او می‌افزاید: «ایالات متحده همچنان تا حدودی اشباع از منابع بادی‌ست؛ بیش‌تر از حدی که برآورنده‌ی نیاز چندین برابر از برق کشور باشد. ایالات متحده، به دلایلی عربستان بادها خوانده می‌شود».

منبع: National Geographic