چرا ناشنوایان، بیناترند؟

برگردان: احسان سنایی

غالباً گفته‌اند و شنیده‌ایم که ناشنوایان و یا نابینایان، در حوزه‌ی دیگر حواس‌شان (همچون لامسه یا بویایی) از قابلیت‌های افزون‌تری برخوردارند؛ اما کسی تاکنون دلیل و نحوه‌ی صحت چنین ادعایی را توضیح نداده بود. حال، پژوهش‌گران دانشگاه اونتاریوی غربی، به‌سرپرستی دکتر «استفان لومبر (Stephen Lomber) از مرکز مطالعات مغزی و ذهنی این دانشگاه، موفق به کشف وجود پیوندی مابین توان بهتر بینایی، و تطبیق‌پذیری بخشی از مغز شدند که معمولاً ورودی‌های شنیداری گربه‌های ناشنوای مادرزاد را کنترل می‌کند.

طرح از Vera Siffner / images.com

گربه‌ها، تنها جانورانی در کنار انسان‌اند که ناشنوا هم متولد می‌شوند. لومبر و گروه پژوهشی‌اش نیز با کمک چندی از گربه‌های ناشنوای مادرزاد، نشان داده‌اند که تنها دو قابلیت بصری در این ناشنوایان افزون‌تر از بقیه است: تمرکز بصری بر محیط پیرامون‌شان، و تشخیص دیداری حرکات. آنان دریافتند که در موارد ناشنوایی، بخشی از قشر شنیداری مغز که معمولاً جهت تشخیص اصوات گرداگرد جاندار است؛ دید سراسری از محیط پیرامون را افزایش می‌دهد که در نتیجه‌اش پژوهش‌گران دریافته‌‌اند عملکرد نام‌برده، اساساً به همان شکل‌ و با همان هدف است و فقط از قوه‌ی شنوایی به بینایی منتقل می‌شود.

لومبر، که استادیار دپارتمان فیزیولوژی و داروشناسی دانشکده‌ی پزشکی و دندان‌پزشکی «شولیش» (Schulich) دانشگاه یورک کانادا نیز هست؛ در این‌باره می‌گوید: «مغز، فوق‌العاده بهره‌ور است و به فضای نامستعمل، امکان هدر رفتن نمی‌دهد. مغز، با انجام برخی ارتقائات سودمند، خواهان جبران آن حس از دست‌رفته است. مثلاً اگر ناشنوا باشید، از طریق دید جانبی‌تان با مشاهده‌ی خودرویی که در دوردست حرکت می‌کند، از "دیدن" سود بیشتری خواهید برد؛ چراکه قادر به شنیدن صدای خودرویی که از پهلو به سمت‌تان می‌آید نیستید و به‌همین‌ترتیب همچنین توان تشخیص دقیق میزان سرعت یک جسم متحرک را نیز خواهد داشت.»

لومبر و گروه‌اش در تلاش کشف تفاوت مغز ناشنوایان با شنوایان‌اند تا که از نحوه‌ی کنترل دستگاه «کاشت حلزونی» (که قابلیت شنیدن را برای افراد کم‌شنوای حاد فراهم می‌کند)؛ توسط مغز، پرده بردارند. اگر مغز، به‌منظور جبران فقدان شنوایی، مطابق نیازهای شخص ناشنوا خود را تطبیق می‌دهد؛ با احیای آن، چه رخ خواهد داد؟ لومبر می‌گوید: «مثالی که من اغلب به‌کار می‌برم این است که شما اگر از خانه‌تان استفاده‌ای نکنید و آن را برای دوست‌تان رها کنید؛ آن‌گاه دوست‌تان احساس راحتی ‌می‌کند؛ شاید دکوراسیون را تغییر دهد و در آن ساکن هم بشود. ممکن است او تمایلی به ترک این خانه صرفاً از روی این‌که شما برگشته‌اید؛ نداشته باشد.»

وی همچنین درصدد انجام پژوهشی‌ به‌منظور مشاهده‌ی احتمال وقوع یا عدم وقوع این تغییرات در مغز ناشنوایانی‌ست که روزی توانایی شنیدن را بازخواهند یافت.

منبع: University of Western Ontario