| خانه > دانش و فناوری > نجوم > دیدار با قلوه‌سنگی سرد و بزرگ | |||
دیدار با قلوه‌سنگی سرد و بزرگبرگردان: احسان سناییدیروز یکشنبه، یازدهم ژولای سال جاری؛ وقت ملاقات نزدیک سفیری از زمین با بزرگ‌ترین سنگ سرگردانی بود که تاکنون زمینیان به دیدارش رفته‌اند. اما سیارک یکصد کیلومتری «۲۱- لوتتیا» از دید دوربین‌های کاوشگر اروپایی «روزتا»، چیزی نبود جز جهانی با حفره‌های بسیار؛ نشانه‌ای بس روشن از قدمت بالای میزبان. لوتتیا، شاید که بازمانده‌‌ای دیرین از زایش قهرآلود منظومه‌مان باشد.
پرواز بی‌نقص روزتا از فراز خاک لوتتیا با حداقل فاصله‌ی ۳۱۶۲ کیلومتر، موفقیتی چشمگیر برای این مأموریت بزرگ بود. تصاویر، نشان از سطح پرحفره‌ی سیارک می‌دهند؛ حفره‌هایی بازمانده از برخوردهای پرشمار شهابسنگی طی عمر ۴.۵ میلیاردساله‌ی لوتتیا. با نزدیک شدن روزتا، فرورفتگی عظیم و کاسه‌مانندی که بخش گسترده‌‌ای از عرض سیارک را پوشانده، به چشم آمد. تصاویر بعدی، تأیید کردند که لوتتیا، جسمی‌ست کشیده که طولاترین محورش ۱۳۰ کیلومتر است. این تصاویر، با ابزار OSIRIS، که ترکیبی از دو دوربین زاویه‌ی باز و بسته می‌باشد، تهیه شده بود. طی نزدیک‌ترین مرحله‌ی گذر، تصاویر از جزئیاتی تا حدود ۶۰ متر در سرتاسر سطح لوتتیا پرده برداشتند. دکتر «هولگر سیرکس»؛ سرپرست ارشد ابزار OSIRIS از انیستیتو مطالعات منظومهی خورشیدی ماکس پلانک آلمان می‌گوید: «فکر کنم که این [سیارک]، جسم بسیار مسنّی‌ست. امشب، ما باقیمانده‌ای از [عصر] تشکیل منظومهی خورشیدی را دیدیم.»
روزتا، با سرعتی بالغ بر ۱۵ کیلومتر بر ثانیه، طی تنها یک دقیقه از کنار لوتتیا گذشت؛ اما دوربین‌ها و دیگر ابزارآلات فضاپیما، ساعت‌ها و در برخی موارد روزها پیش از این، آغاز به کار کرده و پس از آن نیز به کار خود ادامه دادند. بلافاصله پس از نزدیک‌ترین گذر، روزتا فرآیند ارسال داده‌های خام جمع‌آورده را به زمین آغاز نمود. لوتتیا، تا سال‌ها رازی برای دانشمندان مانده بود. تلسکوپ‌های زمینی، پی به خصائص گیج‌کننده‌ای از آن برده بودند. از برخی جنبه‌ها، این جسم همچون سیارک‌های تیپ C دیده می‌شود؛ ابرتخته‌سنگ‌هایی برجای‌مانده از روزهای تشکیل منظومهی خورشیدی. از منظری دیگر اما لوتتیا را می‌توان یک سیارک تیپ M نیز نامید. این نوع از سیارک‌ها غالباً منبع شهابسنگ‌های آهنی‌اند و رنگ‌شان قرمز است و تصور می‌رود که روزگاری هسته‌ی برخی اجسام بزرگ‌تر بوده‌اند. حال، تصاویر و داده‌های جدید به‌دست‌آمده از دیگر ابزارهای روزتا، کمک بزرگی در تشخیص هویت این جسم مرموز خواهند کرد؛ اما طبعاً نه امشب! هنوز اطلاعات ترکیبی فراوانی برای چنین تصمیم‌گیری خطیری نیاز است. روزتا در این مأموریت، مجموعه‌ای کامل از حسگرها را به‌منظور انجام عملیات سنجش از دور و محاسبات در محل، به‌کار برد. در این میان، برخی ابزارآلات علمی سطح‌نشین «فیلا» که قرار است در سال ۲۰۱۴ میلادی بر سطح دنباله‌دار «چوریموف-گراسیمنکو» فرود آید نیز فعال شدند. تمامی این حسگرها، به‌دنبال شواهدی دال بر وجود جوی شدیداً رقیق، آثار مغناطیسی، فهم ساختار و نیز چگالی لوتتیا بودند و همچنین تلاش کردند تا با جمع‌آوری دانه‌های غبار پراکنده پیرامون سیارک، از آن‌ها به‌منظور آنالیز نزدیک در ابزارآلات سوار بر عرشه‌ی کاوشگر بهره برند. نتایج حاصل از این پروسه نیز در موعد مقرر به زمین ارسال خواهند شد.
انجام موفق این عملیات بالنسبه کوتاه، نشان از دست‌یابی روزتا به یکی از اهداف عمده‌ی علمی‌اش می‌دهد. این کاوشگر هم‌اکنون تا سال ۲۰۱۴ انتظار هدف اصلی‌اش، یعنی دنباله‌دار چوریموف-گراسیمنکو را خواهد کشید. از آن پس، این جرم را ماه‌ها؛ از نزدیکی مدار مشتری تا نزدیک‌ترین فاصله‌ی مداری‌اش تا خورشید، دنبال خواهد کرد. روزتا در نوامبر سال ۲۰۱۴، فیلا را به‌منظور فرود بر سطح هسته‌ی این دنباله‌دار آزاد خواهد کرد. دکتر «دیوید ساوث‌وود»؛ سرپرست کاوش‌های علمی و روبوتیک سازمان فضایی اروپا (ESA)، می‌گوید: «فوق‌العاده جذاب است؛ [امروز]، روز بزرگی در امور کاوشی بود؛ روز بزرگی برای علم اروپا. دقت ساعت‌وار [فضاپیما]؛ پاداش بزرگی برای دانشمندان و مهندسین ملت‌های عضو؛ و دست‌کم آزانس فضایی اروپاست. پیش به‌سوی ۲۰۱۴ و ملاقات با دنباله‌دار.» ولی هم‌اکنون، تمرکز تیم علمی مأموریت بر پردازش داده‌های به‌دست‌آمده از دیدار کوتاه با لوتتیاست. تنها ۲۴ ساعت پیش، لوتتیا غریبه‌ای دور همچون صدهاهزار عضو دیگر خانواده‌ی خورشیدی‌مان بود. حال به‌لطف روزتا، این قلوه‌سنگ بزرگ و بدشکل از دوستان نزدیک ماست!  منبع: • ESA
نظرات بیان شده در این نوشته الزاماً نظرات سایت زمانه نیست.
|
لینکدونی
آخرین مطالب
موضوعات
|
||
 |
