موسیقی


گفت‌وگو با بابک چمن‌آرا، مدیر مرکز موسیقی بتهوون و موسسه‌‌ی آوا خورشید
صدای طهرون و مرتضی احمدی

دوسال پیش گفت‌وگویی با استاد «مرتضی احمدی» انجام دادم که از رادیو زمانه پخش شد؛ گفت‌وگویی که پیرامون نمایش روحوضی و ضربی‌خوانی بود. در لابه‌لای برنامه هم از ضربی‌خوانی‌های مرتضی احمدی استفاده کرده بودم. این برنامه بسیار مورد توجه ایرانیان پراکنده در سراسر دنیا قرار گرفت. از آن زمان تا به امروز نامه‌های بسیاری از مخاطبین عزیز دریافت می‌کنم که می‌پرسند چطور می‌توانند به قطعات ضربی‌خوانی این هنرمند دسترسی پیدا کنند.



گپ نوروزی با پوری بنایی و احمد رسولی
از نجات یک اعدامی تا ثواب زیارت مکه

در این برنامه با دو تن از هنرمندان قدیمی گفت‌وگو کرده‌ام. ابتدا با خانم «پوری بنایی» بازیگر سینما و سپس با آقای «احمد رسولی»، کمدین کافه‌ها و کاباره‌ها. سه سال پیش گفت‌وگویی با «پوری بنایی» داشتم که در ایام نوروز از «رادیو زمانه» پخش شد. و احمد رسولی یکی از کمدین‌های مشهور کافه‌ها و تاترها و کاباره‌های تهران بود که به همراه برادرش – که به «برادران رسولی» مشهور بودند - به روی صحنه می‌رفتند و دل مردم را شاد می‌کردند.



به مناسبت در گذشت استاد فرامرز پایور
دلا خموشی چرا

استاد فرامرز پایور یکی از بزرگ‌ترین موسیقی‌دانان عصر حاضر، بامداد روز چهارشنبه، هجدهم آذرماه در تهران در گذشت. استاد فرامرز پایور حدود یازده سال پیش دچار سکته مغزی شد و همین امر باعث شد در سال‌های آخر عمرش از فعالیت هنری دور بماند. او در طی دوران کار هنری‌اش کارنامه‌ی ارزشمندی در زمینه‌ی موسیقی، از خود به‌جای گذاشت. به همین مناسبت با بعضی از نزدیکان استاد پایور گفت‌وگو کرده‌ام.



گفت‌وگو با ایرج مهدیان، خواننده‌ی قدیمی
«اولین اجراهای من به‌صورت زنده از تلویزیون بود»

یکی از خوانندگان مردمی که دوران پیش از انقلاب محبوبیت بسیاری داشت ایرج مهدیان بود. او علاوه بر هم‌کاری با رادیو و تلویزیون و اجرای برنامه در کاباره برای فیلم‌فارسی‌ها هم ترانه‌هایی اجرا کرد. ترانه‌های گل‌مریم، فانوس، ای دل بنال، ای گل‌مینای من، با اجرای ایرج مهدیان از جمله‌ی کارهایی بود که جزو صفحات پرفروش آن‌روزها بود.



گزارشی از مراسم یادبود استاد شهریار فریوسفی در تهران
«هنرمند با بودن​اش و نبودن​اش زندگی می دهد»

مراسم یادبود استاد «شهریار فریوسفی» دوشنبه شب، بیست و پنجم آبان در فرهنگ​سرای «ارسباران» تهران برگزار شد. شهریار فریوسفی آهنگ​ساز و نوازنده​ی تار، روز پانزدهم تیرماه امسال در سن پنجاه و سه سالگی بر اثر ایست قلبی در گذشت. در این مراسم که به همت سازمان فرهنگی - هنری شهرداری تهران برگزار شد، جمع کثیری از هنرمندان عرصه موسیقی، هنردوستان و خانواده​ی شهریار فریوسفی شرکت داشتند.



گفت‌وگو با فرید صلواتی، خواننده
«من آدم معترضی هستم»

این‌بار، با یک خواننده‌ی وبلاگ‌نویس گفت‌وگو کرده‌ام؛ یا یک وبلاگ‌نویس خواننده. فرید صلواتی، نوه‌ی علامه جعفری از دوران نوجوانی به سینما و تئاتر علاقه‌مند شد و به ساخت فیلم‌ کوتاه روی آورد؛ و مدتی نیز دست‌یار محمدعلی نجفی کارگردان سینما بود. اخیراً اما فعالیت‌اش در حوزه موسیقی و خوانندگی جدی شده، آن‌هم از نوع معترضش. فرید صلواتی فعالیت موسیقی‌اش را در کنار هومن هُمامی آغاز کرد.



گفت و گو با مجید درخشانی، در باره‌ی کنسرت گروه شهناز در قونیه
«شجریان برای اولین بار در قونیه می‌خواند»

به دنبال دعوت «بنیاد مولانا»، استاد محمدرضا شجریان، همراه با گروه «شهناز»، به سرپرستی «مجید درخشانی» برای اولین بار در «قونیه» به اجرای برنامه می‌پردازند. این کنسرت در دو بخش؛ با قطعه‌ی «مرغ خوش‌خوان»، و نیز قطعاتی از آلبوم «رندان مست» اجرا خواهد شد. در باره‌ی دعوتی که از گروه شهناز به این مراسم شده با «مجید درخشانی»، سرپرست و نوازنده‌ی «تار» گروه، گفت‌وگوی کوتاهی کرده‌ام.



چشم‌انداز موسیقی کلاسیک در ایران

همایش نگاهی به تاریخ موسیقی کلاسیک، باله و اپرا در ایران به همراه مراسم بزرگ‌داشت آهنگ‌ساز، رهبر ارکستر و چهره‌ی ماندگار موسیقی ایران استاد «حسین دهلوی» عنوان برنامه‌ای است که در روز یکشنبه بیست و نه نوامبر دوهزار و نه برابر با هشت آذرماه هشتاد و هشت به کوشش «بنیاد توس» و با حضور صاحب نظران، کارشناسان، هنرمندان و علاقه‌مندان به موسیقی و هنر ایرانی در «لوگان هال لندن» برگزار خواهد شد.



گفت و گو با استاد عباس تهرانی‌تاش
در گذشت خالق «بردی از یادم»

استاد «مصطفی گرگین‌زاده» موسیقی‌دان پیش‌کسوت میهن‌مان بامداد روز سه‌شنبه درگذشت. استاد «عباس تهرانی‌تاش» نوازنده‌ی پیش‌کسوت «کلارینت» که خود نیز در گروه بالابانچی فعالیت داشته در باره‌ی دوست دیرینه‌اش زنده‌یاد مصطفی گرگین‌زاده مي‌گويد: «ما در گروه بالابانچی بودیم و معلم اولیه‌ی ما سروان مین‌باشیان بود و آقای مصطفی گرگین‌زاده هم در گروه موزیک بودند. سپس با زنده یاد «مهدی خالدی» همکاری‌کرد و کارهای زیبایی ارائه داد از جمله آهنگ بردی از یادم.»



گفت و گو با جمشید جم، خواننده سرود یار دبستانی
«سرود یار دبستانی را ثبت ملی نکردند»

بی‌گمان همه سرود یار دبستانی را شنیده‌ایم این سرود که برای نسل ما یادآور خاطرات اوایل انقلاب است. این سال‌ها نسل جوان امروزی هر جا که تجمعی هست هرجا که اعتراض و یا آرمانی هست هم‌صدا با هم آن را می‌خوانند و البته هر سیاستمداری هم که قرار است از طریق آراء مردم به مقامی برسد دست به دامان این سرود حماسی می‌شود. جمشید جم، خواننده این سرود در گفت و گو با زمانه می‌گوید: «با آقای احمدی‌نژاد دیداری داشتم از من پرسید راضی بودید؟ گفتم والله آقا راضی هم نباشم دیگر تمام شده، ولی کاش یک اطلاعی به من می‌دادند. متأسفانه قانون کپی‌رایت در مملکت ما اجرا نمی‌شود. تا به حال یک ریال بابت این کار گیرم نیامده است.»



گفت و گو با منصور تهرانی، آهنگساز و سراینده‌ی ترانه «یار دبستانی»
«ترانه یار دبستانی، متعلق به مردم ایران است»

منصور تهرانی نزدیک به سی سال پیش با سرودن و ساخت آهنگ «یار دبستانی» یکی از ماندگارترین سرودهای انقلابی را خلق کرد. او که اکنون در سوئد زندگی می‌کند از سال‌های دور در شاخه‌های مختلف هنری فعالیت‌های گسترده‌ای داشته است. او فیلمساز، فیلمنامه‌نویس، آهنگساز ،ترانه‌سرا و خواننده است. اکثر ترانه‌هایی را که سروده، خوانندگان مشهوری در پیش از انقلاب اجرا کرده‌اند که جزو ترانه‌های روز آن زمان بوده است. منصور تهرانی به زمانه می‌گوید: «این ترانه دیگر متعلق به من نیست، متعلق به همه ایرانیانی است که از این ترانه به عنوان صدای آزادی استفاده می‌کنند، به‌خصوص متعلق به دانشجویان است.»



گفت و گو با علی‌خان یزدانی (آبچوری) قوشمه‌نواز
«هیچ استادی نداشته‌ام»

«علی‌خان یزدانی» معروف به «آبچوری» در سال ۱۳۱۰، در روستای آبچور، به دنیا آمد. علی آبچوری به همراه دوست دیرینه‌اش زنده یاد «حسین بَه‌بی»، بیش از نیم قرن به موسیقی مقامی خدمت کرد. او در جشنواره‌های بسیاری شرکت کرد و مقام‌هایی هم بدست آورد. از جمله کارهای ایشان، می‌توان همنوازی در آلبوم «شب سکوت کویر» را نام برد. «آبچوری» هم اکنون در زادگاهش زندگی می‌کند و مانند بسیاری از اساتید موسیقی مقامی دیگر با فقر دست و پنجه نرم می‌کند و زندگی سختی را می‌گذراند. با وی گفت وگوی کوتاهی کرده‌ام.



دایره‌زن «شب، سکوت، کویر» درگذشت
«هنگام خاک‌سپاری من، الله‌‌مزار را بنوازید»

روز جمعه‌، هجدهم اردیبهشت، استاد حسین بَه‌بی، یکی از نوازندگان برجسته‌ی موسیقی مقامی شمال خراسان در گذشت و در سکوت خبری رسانه‌ها به خاک سپرده شد. بی‌شک همه نوازندگی بی‌همتای او را در «شب، سکوت، کویر» شنیده‌ایم. حسین بَه‌بی که خود پیام‌آور شادی بود و با نواختن دایره همه را به دست‌افشانی وا می‌داشت روز قبل از درگذشتش به یار دیرینه‌ی خود، استاد علی یزدانی، معروف به «آبچوری» همان استادی که قوشمه‌ی «شب، سکوت، کویر» را نواخت، وصیت کرده بود: هنگامی که من را به خاک می‌سپارید، مقام «الله مزار» را بنوازید.



گفت و گو با پری زنگنه، خواننده و نویسنده کتاب «آن ‌سوی تاریکی»
پری زنگنه:‌ کتابم را برای افراد بینا نوشته‌ام

روز پنج‌شنبه سوم اردیبهشت، جدید‌ترین کتاب بانوی هنرمند، پری زنگنه با نام «آن سوی تاریکی» در محل دفتر مرکزی بنگاه انتشاراتی کتاب‌سرا رونمایی شد. پری زنگنه در گفت و گو با زمانه می‌‌گوید: «به‌طور کلی از نابینایی صحبت کرده‌ام، مقداری از زندگی شخصی خودم تا آن‌جایی که برای کتاب مفید باشد نوشته‌ام، شرح حال تمام مشاهیر نابینای دنیا را نوشته‌ام، از مدارسی که دیدن کرده‌ام نوشته‌ام، تربیت فرد نابینا، کودک نابینا، کسی که از بچه‌گی نابینا بوده و یا در طول زندگی نابینا شده، تمام این مسایل را به جامعه آموزش داده‌ام و بیشتر روی سخنم با افراد غیرنابینای جامعه است.»



گفت و گو با عبدالهی راد، داماد مرحوم بیژن ترقی و میلاد کیایی، آهنگساز
«بیژن، منیژه را تنها گذاشت»

بیژن ترقی، شاعر و ترانه‌سرای معروف ایرانی بعد از تحمل یک دوره بیماری طولانی در سن هشتاد سالگی درگذشت. آخرین باری که با خانم منیژه ترقی، همسر استاد بیژن ترقی تلفنی صحبت کردم و از ایشان درخواست کردم تا وقت ملاقات بدهند تا به دیدار استاد بروم دو ماه پیش بود اما به دلیل کسالت استاد این دیدار هرگز میسر نشد. ساعاتی پس از درگذشت استاد با داماد ایشان آقای عبدالهی راد گفت و گو کردم. همچنین گفت و گوی کوتاهی داشتم با میلاد کیایی، آهنگساز و نوازنده سنتور که از دوستان نزدیک استاد ترقی بود.



گفت‌وگو با استاد دولتمند خال‌ٱف، موسیقی‌دان برجسته‌ی تاجیکستان
«موسیقی ِفَلک، یک ژانر الهی است»

دولتمند خال‌ٱف در ۲۶ اکتبر سال ۱۹۵۰ میلادی در روستای داغستان منطقه‌ی «کولاب» تاجیکستان در خانواده‌ای هنرمند به‌دنیا آمد. او از همان دوران کودکی نزد پدرش موسیقی فلک را آموخت وسپس در دانشکده‌ی موسیقی مراحل تکمیلی را گذراند. اولین کنسرت دولتمند خال‌ٱف در سال ۱۹۶۳ در سن ۱۳ سالگی از تلویزیون سراسری شوروی سابق پخش شد. دولتمند که پژوهشگر موسیقی مردمیِ تاجیکستان است، نقش مهمی در شناساندن موسیقی تاجیک به علاقمندان موسیقی ملل در سراسر دنیا دارد. با ایشان در زمینه‌ی موسیقی گفت‌وگو کرده‌ام.



گفت و گو با ناهید دایی‌جواد، خواننده ترانه «غروب کوهستان»
«آهنگ غروب کوهستان را پازوکی نساخته بود»

ناهید دایی‌جواد، معروف به «ناهید اصفهانی» در سال ۱۳۲۱ در اصفهان به دنیا آمد. از آن‌جایی که خانواده‌ی ناهید، هنردوست و هنرمند بودند بنا به شرایط خیلی زود فعالیت هنری‌اش را آغاز کرد. فعالیت هنری او به‌ صورت حرفه‌ای، زمانی آغاز شد که در دانشکده با سیروس ساغری و جهانبخش پازوکی آشنا شد. اوایل دهه چهل ترانه‌ی «غروب کوهستان» را اجرا کرد. برخی از ترانه‌هایی که با صدای زنده‌یاد پوران ماندگار شد، پیش‌تر توسط ناهید دایی جواد در اصفهان اجرا و ضبط شده بود. چند روز قبل ناهید سفری به تهران داشت و فرصتی پیش آمد تا با این بانوی هنرمند به گفت و گو بنشینم.



گفت و گو با حسن ناهید، نوازنده و مدرس نی
«اولین کسی که در تلویزیون، نی نواخت من بودم‌»

حسن ناهید یکی از نوازندگان برجسته‌ی «نی» در ایران است. ایشان به هیچ استاد نی‌ای دسترسی نداشت اما توانست علاوه بر آموختن، شیوه‌ی نویی را در نی‌نوازی ابداع کند. استاد ناهید در گفت و گو با زمانه می‌گوید: «هفته‌ای یک‌بار برای آموختن به خانه‌ی استاد دهلوی می‌رفتم، بعد از دو ماه و نیم استاد فرمودند فردا به هنرهای زیبا، تالار فارابی بیا. زمانی که رفتم دیدم ارکستر ایرانی بسیار بزرگی است و اساتیدی چون استاد ظریف، استاد اسماعیلی و دیگران حضور داشتند. خیلی از سازهایی را که آن‌جا بود ندیده بودم. آن‌ها هم «نی» ندیده بودند، چون اولین کسی که در سال ۱۳۳۹ نی را به تلویزیون برد و در تلویزیون نواخت من بودم.»



گفت و گو با وفا (عباس وفایی)، خواننده قدیمی موسیقی پاپ
«جهانبخش پازوکی گفت، تو وفا باش»

«وفا» در سال ۱۳۲۹ در تهران به‌ دنیا آمد، از آن‌جایی که خانواده‌اش اهل هنر بودند خیلی زود فعالیت هنری‌اش را آغاز کرد و خوش درخشید. وفا متأهل و دارای دو فرزند به نام‌های «شاهین» و «شیرین» است. او در ایران زندگی می‌کند و در مراسم و جشن‌های خصوصی برنامه اجرا می‌کند. وفا در گفت و گو با زمانه می‌گوید: «خوانندگی به صورت حرفه‌ای را زمانی شروع کردم که با جهانبخش پازوکی توسط زنده‌یاد بابک بیات آشنا شدم. آقای پازوکی اسم مستعار «وفا» را برای من انتخاب کرد.»



گفت و گو با «محمد میرزاوندی»، خواننده ترانه‌های محلی لُری
«من دوباره می‌آیم»

محمد میرزاوندی، خواننده ترانه‌های محلی لُری در گفت و گو با زمانه می‌گوید: «من از تقلید بدم می‌آید، یعنی مثلا" «استاد بنان» چیزی بخواند، یکی دیگر هم بیاید و همان را بخواند. خود ِ آدم باید یک صدایی داشته باشد که اولا" شُسته رُفته باشد، کار کرده باشد، تقلیدی هم نباشد. این‌قدر صدای تقلیدی گوش دادیم که حد ندارد، از تلویزیون، آلبوم‌های موجود در بازار... همه‌چیزمان (آواز) شده تقلید.»