گفت و گو

اسماعیل ریاحی، کارگردان پیشکسوت سینما درگذشت

ریاحی یکی از قدیمی‌ترین کارگردانان سینمای ایران است. از نمونه فیلم‌های او می‌توان از فیلم‌های «دل‌های بی‌آرام» با بازی زنده‌یاد فریدون فرخزاد، «جاده‌ی مرگ من» با بازی زنده‌یاد آرمان، «خشم کولی»، «جوان پهلوان»، «شکوه جوانمردی» و ... نام برد. ریاحی علاوه بر کارگردانی در سینما، فیلمنامه هم می‌نوشت. در همین زمینه با پسر ایشان و ناصر ملک‌مطیعی گفتگو کرده‌ام.

هفتم آبان روز ملی کورش

پنج سال پیش که ماجرای آبگیری سد سیوند مطرح شد و به‌دنبال آن بسیاری از شخصیت‌های فرهنگی و مردم نسبت به این تصمیم اعتراض کردند از سوی «بنیاد میراث پاسارگاد»، روز هفتم آبان‌ماه (۲۹ اکتبر) روز کورش نام نهاده شد. بنیاد میراث پاسارگاد موسسه‌ای غیر سیاسی، غیر مذهبی و غیر انتفاعی است که توسط خانم شکوه میرزادگی به ثبت رسمی رسیده است. به مناسبت نزدیک شدن به روز ملی کورش، با شکوه میرزادگی گفت‌و‌گو کرده‌ام.

اختراع دستگاه ردیاب برای مناطق حفاظت‌شده

اصغر درخشان، محیط‌بان منطقه‌ی چهارمحال و بختیاری به‌تازگی دستگاهی اختراع کرده است که برای ردیابی در مناطق حفاظت شده کار کردهای قابل توجهی دارد.اگر دستگاه اختراع شده توسط این محیط‌بان آنگونه عمل کند که مخترع آن توضیح می‌دهد، می‌تواند در آینده کمک‌ بسیاری برای حفظ محیط زیست ما در ایران باشد. با اصغر درخشان، مخترع دستگاه ردیاب، گفت‌وگوی کوتاهی کرده‌ام که در زیر می‌خوانید.

«هزینه‌ی اجاره سالن در تهران بیشتر از همه دنیاست‬»

عبدالحسین مختاباد، مدرس موسیقی، آهنگساز و خواننده،روزهای ۱۴و ۱۵ مرداد همراه با گروه «رودکی» و«چهل‌دف»، در سالن«میلاد» نمایشگاه بین‌المللی به اجرای کنسرت خواهند پرداخت.در این کنسرت، علاوه بر گروه موسیقی رودکی، گروه «چهل‌دف» نیز با سرپرستی «فرشید غریب‏نژاد» شرکت دارد. بیش از دو ماه است که این گروه، برای آمادگی در کنسرت تمرین می‌کنند. به محل تمرین، سالن «رودکی» واقع در تالار «وحدت» رفتم و با مختاباد گفت‌وگویی کوتاه کرده‌ام.

«حقوق باید از کوچه‌ی اخلاق بگذرد»

کتاب«نوروز و فلسفه‌ی هفت‌سین» نوشته‌ی دکتر محمدعلی دادخواه، همان‌طور که از نام‌اش پیداست در باره‌ی سنت‌های ایرانی و به‌خصوص هفت‌سین است. این کتاب برای نهمین‌بار تجدید چاپ شد و قرار است چاپ دهم آن هم به‌زودی آغاز شود. این استقبال بی‌نظیر از سوی مردم باعث شد تا به سراغ دکتر دادخواه بروم و با وی به گفت‌وگو بنشینم. گفت‌وگویی که علاوه بر موضوعات مربوط به کتاب؛ فعالیت‌های فرهنگی دکتر دادخواه را هم دربرگرفت.

«از هزاری استاد پیرنیا تا بزرگ‌داشت استاد شهیدی»

چهارمین و آخرین برنامه‌ی گپ نوزوزی اختصاص دارد به صحبت‌های دو تن از مفاخر عالم موسیقی میهن‌مان؛ استاد «حسن ناهید» نوازنده‌ی برجسته‌ی «نی» و استاد «ناهید دایی‌جواد» یکی از خوانندگان خوشنامی که آثار جاودانه‌ای در برنامه‌های «گل‌ها» از خود به یادگار گذاشته‌اند. حسن ناهید در تهران مشغول تدریس به هنرجویان علاقه‌مند به ساز «نی» هست و ناهید دایی‌جواد در اصفهان به هنرجویان در رشته‌ی «آواز» تعلیم می‌دهد.

«از لباس و کفش گشاد تا ساز دهنی»

در سومین برنامه‌ی گپ نوروزی؛ پای صحبت دو تن از پیشکسوتان رادیو و تلویزیون می‌نشینیم. اسماعیل میرفخرایی و بهروز رضوی. ابتدا حرف‌های اسماعیل میر فخرایی را می‌شنویم که از نوروز می‌گوید و این‌که هیچ خاطره خوشی از آن ندارد! میرفخرایی از حساسیت‌اش نسبت به محیط‌زیست هم می‌گوید و مسائلی را در این زمینه مطرح می‌کند. بهروز رضوی هم از خاطرات نوروزی برای‌ما صحبت می‌کند.

«پسته و شیرینی خوردن یواشکی»

عباس وفایی؛ مشهور به «وفا» از جمله خوانندگان پاپ دهه‌ی پنجاه بود که بین جوانان آن زمان از محبوبیت خاصی برخوردار بود. او بعد از پیروزی انقلاب مانند شمار زیادی از هنرمندان؛ ممنوع‌الصدا و ممنوع‌التصویر شد. وفا در ایران ماند و در همه‌ی این سال‌ها در مراسم و جشن‌های خصوصی برنامه اجرا کرد. قبلآ با «وفا» گفت‌وگوی مفصلی داشته‌ام؛ اما این یک گپ خودمانی نوروزی است!

بیماری‌ای که ماهیچه‌ها را از کار می‌اندازد

فرح شریعت، شیرزن ایرانی که بیش از ۲۵ سال است ساکن هلند است. وی به‌تازه‌گی بنیادی تاسیس کرده است که هدف‌اش کمک به هم‌وطنان‌اش در ایران است، هم‌وطنانی که مبتلا به بیماری «ای‌ال‌اس» هستند. فرح شریعت با وجود مشکلات زیادی که به‌دلیل مبتلاشدن همسرش به بیماری ای‌ال‌اس دارد به این فکر افتاده‌ است تا بیماران ساکن ایران را یاری دهد. در زمینه‌ی اهداف این نهاد با خانم فرح شریعت گفت‌وگو داشتم.

جشن بهمن‌گان و روز حمایت از حیوانات

سال ۱۳۷۹ دکتر «شاهین سپنتا» مدیر انجمن حمایت از حیوانات اصفهان بود و از آن‌جایی که دکتر سپنتا ایران‌شناس هم هست، روز ۲۶ دی‌ماه که مصادف با جشن بهمن‌گان است را به عنوان روز حمایت از حیوانات پیشنهاد کرد. حامیان حیوانات هم از این پیش‌نهاد استقبال کردند و این روز به عنوان روز حیوانات نام‌گذاری شد. در همین زمینه با دکتر سپنتا و نیز عبدالرضا باقری، مدیر روابط عمومی انجمن حمایت از حیوانات ایران گفت‌وگو کرده‌ام.

«چندماه است حتی زمزمه هم نمی‌کنم»

سید عبدالحسین مختاباد، سال ۱۳۴۵ در یکی از روستاهای «ساری» به دنیا آمد. او از همان کودکی؛ تحت تاثیر صدای خوش پدر و مادرش به خواندن علاقه‌مند شد. مختاباد برای آموختن ردیف‌های موسیقی نزد استاد «کریم صالح عظیمی» به تحصیل پرداخت. مختاباد علاوه بر خوانندگی در نواختن سازهایی چون «سنتور»، «پیانو»، و «سه‌تار» مهارت دارد. با او به گفت‌وگو نشسته‌ام.

سخن گفتن از خود

مینو صابری: آخرین قسمت از سری برنامه‌های «فرخ‌زادها به روایت پوران» در باره‌ی خود خانم فرخ‌زاد است. پوران فرخ‌زاد با اشاره‌ای به زندگی‌ خصوصی‌اش و این‌که چرا سال‌هاست تنها زندگی می‌کند، به معرفی آثارش می‌پردازد و در مورد تعدادی از کتاب‌هایش و مضمون آن‌ها صحبت می‌کند.

«عشق فروغ و گلستان کارگشا بود»

پوران فرخ‌زاد در باره‌ی تأثیر گلستان بر فروغ می‌گوید: «روی شعر فروغ نه! ولی روی محیط زندگی‌اش تأثیر گذاشته! عشقی که بین این دو نفر به وجود آمد هم، به‌نظر من، کارگشا بود؛ نمی‌شود انکارش کرد.» در ادامه خانم فرخ‌زاد، فروغ را با دیگر زنان شاعر میهن‌مان که آثار مکتوبی از آنان به‌جای مانده قیاس می‌کند و وجه تمایز اشعار فروغ را با سایر شاعران زن ایران بر می‌شمارد.

«شب یلدا؛ سال‌گرد ازدواج ماه با خورشید»

مینو صابری: ایرانیان در شب یلدا در کنار خویشاوندان و خصوصآ بزرگان فامیل جمع شده و سفره‌های رنگین می‌گسترانند. از جمله خوراکی‌هایی که در شب یلدا از دیرباز استفاده می‌شده میتوان از هندوانه، انار، آجیل هفت‌مغز و انواع شیرینی نام برد. برای این‌که با پیشینه‌ی شب یلدا بیش‌تر آشنا شویم با «دکترمحمدعلی دادخواه»، «دکتر شاهین سپنتا» و «دکتر رضا عبداللهی» گفت‌وگو کرده‌ام.

«در رسانه، آدم باید پر و بال پیدا کند»

اسماعیل میرفخرایی هم‌زمان با افتتاح تلویزیون ملی ایران، در سن ۱۹ سالگی کارش را در تلویزیون آغاز کرد. او بعد از زنده‌یاد خانم عاطفی، اولین مجری تلویزیون رسمی ایران بود. اسماعیل میرفخرایی خیلی زود به توصیه‌ی مدیر عامل وقت تلویزیون ملی ایران برنامه‌ساز علمی تلویزیون شد. بی‌شک بسیاری از ما برنامه‌های موفق اسماعیل میرفخرایی را در تلویزیون و رادیو دیده و شنیده‌ایم. برای آشنایی بیشتر با وی گفت‌وگویی کرده‌ام.

«آغاز فصل سرد»

با ازدواج دوم پدر، زندگی خانوادگی فرخ‌زادها دستخوش اتفاقات ناگواری می‌شود. دعواهای خانوادگی و حمایت مادر از سوی فرزندان، پدر را به این فکر وامی‌دارد که بچه‌ها که حالا دیگر بزرگ شده‌اند را به نوعی از سر راه خود بردارد. دخترها «پوران» و «فروغ» را وادار به ازدواج در سن پایین می‌کند؛ آن‌هم با خواستگارانی که خود صلاح می‌دیده اما دخترها به چنین ازدواجی تن نمی‌دهند.

«پدر نظامی، مادر فرمانده»

هفته گذشته در اولین برنامه از سری برنامه​های «فرخ‌زادها به روایت پوران»، خانم پوران فرخ‌زاد از کودکی​شان گفت و این​که در کجا به دنیا آمده بودند و دوران کودکی و دبستان را چگونه گذراندند. در این برنامه به خاطره​هایی از دورانی که فرخ‌زادها کمی بزرگ‌تر شده‌اند، می‌پردازد و قوانینی که توسط مادرشان بر خانه حکم​فرما بوده و بچه​ها ناچار بودند به این قوانین تن دهند.

همسایه‌های امامزاده گل زرد

زمانی نام پوران فرخ‌زاد برایم یاد آور فریدون بود و فروغ. اما از زمانی که با خودش و آثارش آشنا شدم پوران از سایه بیرون آمد و خودش برایم تبدیل شد به کسی که باید کشف‌اش می‌کردم و می‌شناختم‌اش. روزی که به قصد گفت و گو روبروی پوران نشستم تا از او درباره‌ی این خانواده‌ی افسانه‌ای بپرسم، قصه‌ها و روایت‌هایش آن‌قدر جذبه داشت که دلم نیامد فضا را با سوال‌هایی که او خود همه‌ی آن‌ها را می‌دانست بشکنم.

«معاونت سینمایی ارشاد، رفتاری دوگانه دارد»

در دوسال گذشته در چنین روزهایی شاهد برگزاری جشنواره‌ی سینمای کمدی بودیم که از سوی موسسه‌ی گل‌آقا برگزار می‌شد. استقبال هنرمندان عرصه سینما و هم‌چنین بسیاری از مردم از این جشنواره در دو سالی که برگزار شد، بسیار خوب بود. اما با این وجود، امسال به دلایلی نامعلوم این جشنواره برگزار نمی‌شود. این موضوع باعث شد تا با «گیتی صفرزاده»، دبیر این جشنواره گفت‌وگوی کوتاهی داشته باشم.

«فریدون در جمع می‌خندید و در تنهایی می‌گریست»

خیلی وقت بود که دوست داشتم با پوران فرخ‌زاد بنشینم و او از فریدون برایم بگوید. دوست داشتم اما نمی‌دانستم چگونه از او بخواهم، می‌ترسیدم! می‌ترسیدم تا مبادا حرفی بزنم یا سوالی بپرسم که تن‌اش را بلرزانم، نگران بودم که نکند در نهایت صحبت‌ها کشیده شود به آن مرگ دلخراشی که به یاد آوردنش هر انسانی را منقلب می‌کند. روزی که روبروی پوران فرخ‌زاد نشستم تا برایم از فریدون بگوید، با این‌که یک دنیا سوال داشتم گفتم خانم فرخ‌زاد من نه سوالی طرح کرده‌ام و نه به شما می‌گویم از چه بگویید، فقط دوست دارم از فریدون بگویید، فریدونی که از بچگی دوستش داشتم، و پوران چه مهربانانه من را پذیرفت و صمیمانه برایم از فریدون گفت.