گزارش

تکثر آیینی در مرو باستان

کاوش‌های باستان‌شناسی در مرو، چند مکان و معبد بودایی را مشخص کرد که نشان دهنده نفوذ و گسترش این آیین در شمال خراسان قدیم است. از طرف دیگر برخی متون تاریخی از گسترش آیین مسیحیت در سده های نخست میلادی در این منطقه سخن می‌گوید. باستان‌شناسان نیز خرابه‌های یک کلیسای بسیار کهن ایرانی را در این منطقه یافته‌اند. آیین زرتشتی نیز به عنوان آیین رسمی ساسانیان در این منطقه حضوری چشم‌گیر داشته است.

تاریخ مرو باستان

شهر مرو که امروز در جمهوری ترکمنستان واقع شده از مهم‌ترین مراکز خراسان قدیم بوده و تاثیر مهمی بر فرهنگ و تمدن آسیای میانه و ایران داشته است. یونسکو از چند سال پیش این شهر را در فهرست میراث جهانی ثبت کرده است. مرو در دوره هخامنشی یکی از ساتراپی‌های امپراتوری بوده و در دوره اشکانی و ساسانی نیز به یک مرکز مهم اداری، نظامی و بازرگانی تبدیل شده است. برخی منابع از حضور هم‌زمان کیش زرتشتی، مسیحی، بودایی و مانوی در شهر خبر داده‌اند.

ثبت دو اثر تاریخی ایران در فهرست یونسکو

در آخرین نشست سالانه کمیته میراث جهانی سازمان یونسکو، دو مجموعه‌ی تاریخی شیخ صفی الدین در اردبیل و بازار تبریز در فهرست آثار جهانی این سازمان ثبت شدند و به این ترتیب مجموع آثار جهانی ایران به دوازده اثر افزایش پیدا کرد. این کمیته همچنین تصویب کرد تا ارگ بم یک سال دیگر در فهرست میراث در خطر باقی بماند. مجموعه شیخ صفی در برگیرنده آرامگاه جد بزرگ خاندان صفوی است و بازار تبریز نیز یکی از بزرگترین و مهم‌ترین مراکز تجاری در جاده ابریشم بوده است.

نشست سالانه کمیته میراث جهانی

تا دو هفته دیگر نشست سالانه‌ی کمیته میراث جهانی یونسکو در شهر برازیلیا برگزار می‌شود. در این نشست پرونده‌های میراث طبیعی و فرهنگی از کشورهای مختلف دنیا برای ثبت در فهرست میراث جهانی بررسی خواهند شد. ایران پرونده‌ی مجموعه شیخ صفی الدین اردبیلی و بازار تبریز را به یونسکو ارائه کرده است. تاجیکستان نیز برای اولین بار پرونده شهر باستانی سرزم و کوهستان پامیر را به این کمیته ارسال کرده است.

«موهنجو دارو»، یادگاری بزرگ از تمدن سند

سازمان یونسکو بزرگداشت ویژه ای برای محوطه چهارهزار و پانصد ساله «موهنجو دارو» برگزار کرده است. این محوطه باستانی که در پاکستان قرار دارد یکی از کهن ترین و بزرگترین نمونه‌های شهرسازی با الگوی هندسی در عصر مفرغ است. «موهنجو دارو» از مهمترین مراکز تمدن دره سند بوده و با نواحی شرقی و جنوبی ایران، افغانستان و میانرودان نیز در ارتباط تجاری و فرهنگی بوده است.

مجسمه‌هایی که دود شد و به هوا رفت

با دزدیده شدن مجسمه محمد معین، تعداد مجسمه‌های به سرقت رفته از فضاهای عمومی تهران تاکنون به ۹ عدد رسیده است. هنوز زمان دقیق این سرقت‌ها مشخص نیست، اما گفته می‌شود ناپدید شدن آنها از تعطیلات نوروزی آغاز شده است. وزن زیاد این آثار برنزی و قرار داشتن آنها در مکان‌هایی عمومی، این سوال را مطرح کرده که سارقان چگونه فرصت دزیدن آنها را یافته‌اند؟ آیا سرقت نیم‌تنه مشاهیر ایرانی، فقط انگیزه اقتصادی داشته و یا دلایل دیگری نیز در کار است؟

بازگشایی پرونده قتل پازولینی

پس ازگذشت سه دهه، هنوز ماجرای قتل پیر پائولو پازولینی، هنرمند و سینماگر سرشناس ایتالیایی، به درستی روشن نشده است. اما اکنون برخی سیاست‌مداران ایتالیا خواهان بازگشایی پرونده قتل هنرمندی شده‌اند که در طول حیاتش بارها قربانی سانسور بود و چندین بار به خاطر آثار بحث برانگیزش دادگاهی شد. سوال اصلی این است آیا او حقیقتا توسط یک «نوجوان خیابانی» به قتل رسیده و یا قربانی یک جنایت برنامه ریزی شده و احیانا سیاسی بوده است؟

مغان پارسی و مسیح

یکی از عیدهای مسیحی در ماه ژانویه، یادبود دیدار مغان شرقی با مسیح نوزاد است. اما در حالی که در انجیل‌های چهارگانه و اصلی نام و تعداد این مغان مشخص نیست، در باور عمومی آن‌ها سه تن هستند که یکی از آن‌ها ایرانی است. کلید معما در یک انجیل کهن ارمنی به نام انجیل طفولیت نهفته که البته انجیلی غیررسمی است. در این متن نام مغان ذکر شده و به صراحت از ایرانی بودن یکی از آنها سخن به میان آمده است.

اکتشافات مهم باستان‌شناسی جهان در سال گذشته

نشریه بین المللی «نشنال جئوگرافیک» یافته‌های مهم باستان شناسی جهان در سال گذشته را معرفی کرده است. از جمله این اکتشافات می توان به جمجمه‌ی زنی از سده‌های میانی در نزدیکی شهر ونیز اشاره کرد که به خون‌آشام بودن متهم شده و درون دهان او یک قطعه آجر بزرگ کار گذاشته بودند.

حمایت احزاب ایتالیا از مردم ایران

در روزهای اخیر و همراه با اعتراضات گسترده در ایران و هم‏چنین سایر کشورهای جهان، ایتالیا هم شاهد اعتراضات ایرانیان ساکن و همچنین دانشجویان مقیم این کشور بوده است. این اعتراضات و تجمعات از فردای روز انتخابات آغاز شد، تا کنون نیز ادامه دارد و برای روزهای آینده هم برنامه‏هایی در این زمینه، تنظیم شده است. آزاده، یکی از دانشجویان فعال و برنامه‏ریز تجمعات دانشجویی، در مورد روند برگزاری اعتراضات در روزهای اخیر و هم‏چنین برنامه‏های روزهای آینده، در رم، پایتخت ایتالیا، به زمانه میگوید: ما پشت مردم ایران حرکت می‏کنیم و هر آن‏چه که مردم ایران انجام می‏دهند، ما هم همان کار را می‏کنیم و نه چیزی بیشتر از آن.

زلزله ایتالیا؛ پیش‌بینی‌ها و ابهام‌ها

با وقوع هر زلزله بحث پیش بینی پذیر بودن یا نبودن حوادث طبیعی نیز مطرح می‌شود. هشدارهای یک پژوهش‌گر ایتالیایی، پیش از وقوع زلزله اخیر، در مورد نزدیک بودن فاجعه‌ای بزرگ اکنون به بحث‌های زیادی دامن زده است. بسیاری مقامات مسئول را به بی توجهی متهم می‌کنند اما در برابر، پژوهشگران دیگر بر عدم دقت پیش بینی‌های صورت گرفته پافشاری دارند و معتقدند براساس چنین داده‌هایی نمی‌توان خواستار تخلیه شهرها و خروج مردم از آن‌ها شد. این پیش‌بینی بر اساس میزان خروج گاز رادون صورت گرفته بود.

حقیقت عریان یا پوشیده

بیش از دویست سال پیش، تیه‌پولو نقاش ایتالیایی در یک اثر تمثیلی، «حقیقت» را به شکل زنی با سینه‌ عریان در کنار پیرمردی که نماد «زمان» بود تصویر کرد. اما نمایش تصویر پوشانده شده‌ای از این نقاشی، در کنفرانس مطبوعاتی نخست وزیر ایتالیا در هفته گذشته، اعتراض منتقدان و مورخان هنر را برانگیخته است. در قرن شانزدهم نیز اندام‌های برهنه در تعدادی از آثار مشهور تاریخ نقاشی از جمله دیوار‌نگاره نمازخانه سیستین واتیکان اثر میکل‌آنژ پوشانده شدند.

«آشیانه پرنده»ی پکن

معماران سوییسی در طرح ورزشگاه المپیک بیجینگ، با به نمایش گذاشتن سازه بنا، شکل آشیانه پرنده‌ای را میان این مجموعه بزرگ ورزشی خلق کرده‌اند که از جدیدترین فن‌آوری‌های روز در آن استفاده شده است. در کنار ورزشگاه محل افتتاح بازی‌ها، ورزشگاه دیگری با نام مکعب آبی برای شنا و ورزش‌های آبی ساخته شده که از کنار هم‌قرار گرفتن حباب‌های شفاف شکل گرفته است. در ساخت کل مجموعه سعی شده تا اصول معماری منطبق با محیط زیست به کار گرفته شود.

صد سال شرق‌شناسی در خطر فراموشی

تصمیم دولت ایتالیا مبنی بر توقف فعالیت‌های مؤسسه ایتالیایی مطالعات شرق و آفریقا، مورد اعتراض گروه وسیعی از دانشگاهیان از کشورهای مختلف قرار گرفته است. این مؤسسه ضمن فعالیت در کشورهای گوناگون، در ایران و در سال‌های پیش از انقلاب، علاوه بر کاوش‌های باستان‌شناسی در شهر سوخته، عملیات مرمت و حفاظت در پارسه، مسجد جامع اصفهان، عالی قاپو، چهل ستون و هشت‌بهشت را به انجام رسانده بود. در چند سال گذشته و پس از یک وقفه طولانی، فعالیت‌های این گروه در ایران مجدداً از سرگرفته شد

جنگ و صلح در دوران قاجار

کتاب‌ «جنگ و صلح در دوران قاجار» که مجموعه مقالاتی است از صاحب‌نظران مختلف، ساز و کار حکومت قاجارها در نحوه تعامل‌شان با قدرت‌های بزرگ روزگار خود را بررسی کرده و به قراردادهای صلح و سیاست اعطای امتیازهای انحصاری اقتصادی در آن دوران می‌پردازد. کتاب، می‌کوشد برخی قضاوت‌های عمومی و تاریخی در مورد قاجاریه را مورد بررسی مجدد قرار دهد.

جنبش می ۶۸ در ایتالیا

در میان حوادث جنبش ۱۹۶۸ در ایتالیا، شورش در برابر دانشکده معماری رم در واله جولیا اهمیتی نمادین دارد. در آن روز دانشجویان در برابر پلیس مقاومت کردند و تعدادی از آنها را نیز مضروب ساختند. پیر پائولو پازولینی، شاعر و سینماگر نامدار از حمله‌ی دانشجویان به ماموران پلیس انتقاد کرد و آنان را بازیچه بورژوازی جدید خواند که به فرزندان فقرا و حاشیه‌نشینان، یعنی ماموران پلیس، آسیب می‌زنند.

پیوندهای عید پاک با طبیعت

رستاخیز مسیح یا عید پاک در سومین روز پس از مصلوب شدن او و در نخستین یکشنبه پس از بدر کامل ماه و پس از اعتدال بهاری واقع شده است. این عید با آیین پسح یهودیان مرتبط است. از طرف دیگر برخی اسطوره‌شناسان نشانه‌ها و ارتباطاتی میان آیین‌های نوزایی پیشامسیحی، مربوط به چرخه مرگ و زندگی مجدد در دوران کشاورزی و عید پاک پیدا کرده‌اند.

تداوم ضیافت وبلاگ‌های معماری

حرکت جمعی وبلاگ‌های معماری که نام ضیافت به خود گرفته اکنون به مرحله چهارم رسیده است. به نظر می‌رسد در میان وبلاگ‌های موضوعی، حرکت وبلاگ‌های معماری از انسجام بیشتری برخوردار است. تاملات هر کدام از این وبلاگ‌ها در مورد موضوعات توافق شده، از سطح مقالات ترجمه‌ای فاصله می‌گیرد و به دیدگاه‌های فردی هرکدام از آنها نزدیک‌تر می‌شود. پس از تامل بر "مفهوم خانه"، مساله خلاقیت در معماری و سپس نظام آموزشی آن مورد توجه قرار گرفت و هم اکنون بحث برسر موضوع ضیافت چهارم ادامه دارد.

نام‌‌های یک دریا

اطلاق نام "خزر" به بزرگترین دریاچه جهان، در سال های اخیر مورد مخالفت گروه‌های مختلفی از پژوهشگران تا سیاستمداران در ایران قرار گرفته است. این بحث اخیراً به مرکز پژوهش های مجلس نیز کشیده و این مرکزخواستار تغییراین نام شد. خزرها و کاسپ ها هر دو جزو اقوامی بودند که در زمان‌های دور کنار این دریاچه زندگی می‌کردند. با این حال برخی به دلیل غیر ایرانی بودن خزرها بر استفاده از نام دریای کاسپیان یا مازندران تاکید می‌ورزند.

مافیا و بحران زباله در ایتالیا

بیش از دو هفته است که چندین هزار تن زباله در بندر زیبای ناپل جمع‌آوری نشده و در خیابان‌ها رها شده است. یکی از دلایل این امر پر شدن مراکز دفن زباله در اطراف این شهر است. بسیاری عقیده دارند مافیای ناپل که به کامورا شهرت دارد، مانع از ساختن مراکز سوزاندن زباله می‌شود تا با جلوگیری از حل بحران، بتواند سود سرشاری به دست آورد.